امضای اسناد همکاری 20 ساله ایران و ونزوئلا؛

عزم رئیسی و مادورو بر ارتقای روابط راهبردی

ونزوئلا در این سال‌ها با کلیدواژه‌هایی از قبیل تورم افسارگسیخته و چند صد درصدی، تحریم، کمبودهای داخلی، بحران سیاسی و آشوب داخلی شناخته می‌شود با این حال این کشور در این سال‌ها تلاش کرده هم ثبات سیاسی در داخل ایجاد کند و هم از فرصت جنگ اوکراین و تحریم روسیه بهره برده تا صادرات نفتی خود را افزایش دهد.

ونزوئلا پس از سپری کردن دوران فشارهای ترامپ حالا فضایی برای تنفس یافته و رئیس جمهور این کشور با آرام کردن فضای داخلی ونزوئلا به دنبال گسترش روابط خارجی خود است. نیکلاس مادورو در سفر منطقه‌ای خود به ترکیه و الجزایر رفت و سپس در ایران اسناد همکاری 20 ساله امضا کرد. سید ابراهیم رئیسی که شعار سیاست خارجی خود را «سیاست خارجی متوزان با همه دنیا» انتخاب کرده است، تاکید دارد که روابط ایران با ونزوئلا راهبردی است و مادورو هم ایران را دوست خود معرفی کرده است.

  مراسم امضای سند همکاری 20 ساله ایران و ونزوئلا

ایران و ونزوئلا این سال‌ها روابط نزدیکی داشته اند و تهران کمک‌های مختلفی به کاراکاس در دوره تحریم‌های این کشور از جمله ارسال پنج تانکر بنزین(با وجود مخالفت شدید ترامپ) یا کمک‌های بشر دوستانه داشته است و مادورو بارها بابت این کمک‌ها از ایران تشکر کرده بود. با این حال مادورو پس از شش سال به تهران سفر کرد و این سفر نشان داد که قرار است از این پس سطح این روابط دو کشور گسترده تر شود. سند همکاری 20 ساله ای هم که امضا شد در حوزه انرژی، نیروگاه‌های حرارتی، صادرات خدمات فنی و مهندسی، همکاری در حوزه‌های دفاعی و کشاورزی است.

 تهران- کاراکاس؛ از روابط دوستانه تا روابطی راهبردی

روابط ایران و ونزوئلا در دولت یازدهم و دوازدهم دوستانه و نزدیک بود و روسای جمهوردو کشور 6 بار با یکدیگر دیدار داشتند. اگرچه اولویت سیاست خارجی دولت روحانی، قرارداد برجام و توجه بیشتر به اروپا بود و ونزوئلا هم در همین مدت درگیر تحریم‌های آمریکا، بی ثباتی داخلی و تورم عجیبی بود.

مادورو در 20 دی 93 با حضور در تهران برای اولین بار با روحانی دیدار کرده بود. او در اول آبان 95 در سفری دیگر به تهران با حسن روحانی مجددا دیدار کرد و پس از آن دیگر دیداری در این سطح در تهران برگزار نشد. روحانی و مادورو همچنین در حاشیه اجلاس گازی تهران در دوم آذر 94، در 27 شهریور95 در حاشیه هفدهمین اجلاس سران کشورهای عضو جنبش عدم تعهد و در مهر 97 در حاشیه مجمع عمومی سازمان ملل با هم دیدار و گفتگو کردند. آخرین دیدار روسای جمهور ایران و ونزوئلا به سوم آبان 98 بازمی گردد که مادورو و حسن روحانی رییس جمهور وقت ایران در حاشیه اجلاس سران غیرمتعهدها در باکو با یکدیگر ملاقات کردند.

روحانی در سال 97 و در اوج بحران سیاسی داخلی ونزوئلا، در دیدار با سفیر جدید ونزوئلا در تهران، از دولت مادورو حمایت کرده بود. روحانی انتخاب مادورو به عنوان رئیس جمهور ونزوئلا را تبریک گفته و وزیر دفاع دولت روحانی هم به نمایندگی از دولت در مراسم تحلیف مادورو در روز 21 دی 97شرکت کرد. ایران همچین سوء قصد به جان مادورور را محکوم کرده بود.

با این حال روابط در این سال‌ها دو کشور تحت تاثیر تحریم‌های آمریکا و مسائل داخلی ونزوئلا قرار گرفته بود البته همین تحریم‌ها موجب همکاری تهران و کاراکس شد به گونه ای که مادورو بارها از تهران برای کمک به این کشور تشکر کرد اما پس از فروکش کردن بحران سیاسی در ونزوئلا و کاهش فشارهای آمریکا به این کشور، تغییر دولت در تهران و توجه بیشتر به حوزه آمریکای لاتین، زمینه برای ارتقای همکاری‌های تهران و کاراکاس فراهم شد.

مادورو در تاریخ 30 خرداد در پیامی پیروزی رئیسی در انتخابات ریاست جمهوری را تبرک گفته بود. او سپس در گفت‌وگویی تلفنی با سید ابراهیم رئیسی داشت و اعلام کرد که درباره تقویت روابط دوستانه و همکاری‌ در راستای پیشبرد تلاش مشترک علیه خصومت‌های امپریالیستی علیه ملت‌های مان موافقت کردیم.

این دو یکبار دیگر در 13 آذر در گفت و گوی تلفنی با یکدیگر صحبت کردند. رئیسی در این گفت وگو با اشاره به ظرفیت بالای دو کشور ایران و ونزوئلا گفت:« توسعه مناسبات بین تهران و کاراکاس به‌ویژه در مسائل تجاری و اقتصادی یک ضرورت است... همکاری‌های نفتی دو کشور باید شکل جدیدی پیدا کند و در حوزه پالایشگاهی و تأمین منابع پتروشیمی لازم است گام‌های بلندتری برداریم... باید این توافقات دو کشور کاملا اجرایی شود و زمینه برای توافق‌های جدید نیز فراهم شود.»

مادورو نیز در این گفت وگو تاکید کرد که «کارهای مشترک زیادی بین ایران و ونزوئلا وجود دارد و بسیار خوش‌بین هستم که با کمک کمیسیون‌های مشترک بتوانیم قراردادهای جدیدی را منعقد کنیم.»

رئیس جمهور همچنین در حاشیه ششمین نشست مجمع سران کشورهای صادر کننده گاز در اسفند سال گذشته با وزیر خارجه ونزوئلا دیدار و تقویت روابط دو کشور تاکید کرد. در این مراسم، تفاهم نامه انتقال تکنولوژی و همکاری مشترک در زمینه نفت و گاز میان ایران و ونزوئلا در حضور آیت‌الله رئیسی از سوی وزیر نفت کشورمان و وزیر امور خارجه ونزوئلا به امضا رسید. در همین مدت هم ونزوئلا واردات نفت سنگین ایران را برای تامین خوراک پالایشگاه‌های داخلی خود آغاز کرده است.

در ادامه گسترش روابط ایران و ونزوئلا، وزیر نفت به همراه جمعی از نمایندگان مجلس در سفر به آمریکای جنوبی به ونزوئلا رفته و با نیکلاس مادورو رئیس‌جمهوری، دلسی رودریگز معاون اول رئیس‌جمهوری ونزوئلا، به‌طور جداگانه ملاقات و بر توسعه مناسبات دوجانبه تهران-کاراکاس تأکید کرد. حسین‌ حسین‌زاده عضو هیئت رئیسه کمیسیون انرژی مجلس که در این سفر حضور داشت گفت که «در این سفر در خصوص همکاری‌های چندجانبه در حوزه‌های نفت و انرژی، بانک و بیمه، کشاورزی، تبادل دانش فنی گفتگو کردیم.»

 مراسم تحویل نفتکش ساخت ایران به ونزوئلا

تهیه و امضای تفاهم نامه همکاری 20 ساله به نقطه اوج روابط دو کشور تبدیل شد. مادورو روز 20 خرداد و پس از شش سال به تهران آمد و اسناد همکاری 20 ساله ایران و ونزوئلا را امضا کرد. این اسناد در حوزه انرژی، نیروگاه‌های حرارتی، صادرات خدمات فنی و مهندسی، همکاری در حوزه‌های دفاعی و کشاورزی است. در این سفر همچنین دومین کشتی نفتکش آفراماکس ساخت شرکت صنعتی دریایی ایران (صدرا) به رئیس جمهور ونزوئلا تحویل داده شد و قرار است دو نفتکش دیگر هم تحویل این کشور داده شود.

سید رضا طباطبایی کارشناس مسائل آمریکای لاتین و دیپلمات پیشین کشورمان درباره اهمیت روابط ایران و وونزوئلا معتقد است که« زمان آن رسیده که بخش خصوصی ایران ذهنیت خود را نسبت به وضعیت ونزوئلا اصلاح کند و به این موضوع توجه داشته باشد که رقبای سنتی ما از جمله ترکیه و هند در حال انجام چه اقداماتی برای استفاده از فرصت به وجود آمده جهت گسترش تعاملات اقتصادی خود با ونزوئلا هستند...مناسب است فعالان اقتصادی ایران و ونزوئلا در حوزه دولتی و خصوصی برنامه ریزی‌های جدی‌تری برای گسترش روابط داشته باشند.»