اثر هنری حاصل زیست هنرمند است

در این نشست که با عنوان «تجربه‌نگاری آفرینش هنر دینی» برگزار شد عبدالحمید قدیریان به بیان تجربیات خود در زمینه خلق آثار هنری و ارتباط مؤثر با مفاهیم پرداخت.

استاد قدیریان در پاسخ به سؤالی که «آیا به تصویر کشیدن مفاهیم دینی از قداست آنها نمی‌کاهد» گفت: قطعاً به تصویر کشیدن این مفاهیم آنها را نازل می‌کند چون مفاهیم دینی ما بسیار لطیف و مرتفع هستند و ما برای فهم آنها ناچار از این مسئله هستیم حتی خود قرآن هم برای اینکه به دست ما انسان‌ها برسد نازل شده است و در قالب کلمات و کتاب به دست ما رسیده است، پس این نوع نگاه نباید مانع از غور کردن ما در مفاهیم شود بلکه باید شجاع باشیم و از خداوند اذن ورود در این کار را بگیریم و به سمتش برویم، هر چند ممکن است خطا هم داشته باشیم.

او افزود: هنرمند باید وارد مفاهیم دینی بشود و در آن زندگی کند، صرف دانستن مفاهیم، انسان را به جایی نمی‌رساند ما به دنیا آمده ایم تا ذرات هستی را درک کنیم. پس باید وارد آن شد چون ورود به این کار خودش پرسود است تا اندازه‌ای که یک بچه 13 ساله فقط یک مفهوم را فهمید و به قول امام از علمای هفتادساله جلو زد. البته باید ضریب خطر را هم پایین آورد؛ خیلی از آدم‌ها هم از همین مجرا منحرف شده‌اند همان طور که قرآن می‌گوید برای اهلش هدایت است و برای برخی باعث گمراهی است.

وی در بخشی دیگر از گفتگوی خود با بیان اینکه برای خروج از جمود فکری باید به گستره عظیم مفاهیم و فهم و نگرش ناقص خود پی برد، گفت: باید این مطلب را درک کرد که مفاهیم سه بعدی هستند. از طرفی دیگر دید ناظر (هنرمند) نیز بسته به ارتفاع و موقعیت او، می‌تواند متفاوت باشد. یعنی هم مفهوم (به عنوان سوژه) و هم نگاه هنرمند (به عنوان ناظر) زوایای مختلفی را پدید می‌آورند و صرفاً بخشی از مفهوم را مشاهده و ابعاد محدودی را درک می‌کنند.

عبدالحمید قدیریان در ادامه به بیان تجارب خود در خلق آثار هنری پرداخت و گفت: علاوه بر تکنیک، زیست هنرمند و شناور شدن در مفاهیم بسیار اهمیت دارد. هنرمند آن چیزی را به تصویر می‌کشد که پیش از آن دیده باشد. این دیدن یا با چشم سر اتفاق می‌افتد و یا در ذهن و خیال او تصویر می‌شود. این تصویر حاصل زیست اوست.

این استاد برجسته نقاشی در ادامه بیان تجارب آغاز راه را توسل به خدا و اجازه گرفتن از او برای شروع کار دانست و افزود: هنرمند باید با تکیه و کمک گرفتن از علما به فهم مفاهیم بپردازد و ابتدا تفکری سالم برای خود ایجاد کند، سپس به خلق اثر هنری بپردازد. همچنین باید مدام در طول خلق اثر و پایان آن، اثرش را به مخاطب ارائه و نظرشان را بپرسد که همین رفت و برگشت در کار هنری عاملی می‌شود برای بهبود اثر.

چهره هنر سال انقلاب، در پاسخ به درخواست مخاطبان از بیان خاطرات شخصی خود در زمان خلق اثر هنری با بیان خاطره‌ای از سفر اربعین، گفت: صحبت حضرت زینب سلام الله علیها که «چیزی جز زیبایی ندیدم» را درک نمی‌کردم که چه چیزی زیباست و کجای آن زیباست؟ تا اینکه اوایل دهه نود به سفر اربعین رفتم. دیدم فراتر از یک زیارت است. خداوند صحنه‌ای خلق کرده و آدم‌ها را جمع کرده است که با نبود امکانات، با حضور تهدید داعش، سختی راه و وضع جسمانی نا مساعد، عاشقانه در این راه قدم بر می‌داشتند. گویا معجزه‌ای در قلوب بود که همه را به سمت کربلا می‌کشاند؛ گویا خداوند قلوب را قبلاً عازم کرده و اینک جسم‌ها می‌روند که ببینند قلبشان کجاست. با وجود تمام سختی‌های سفر از هر کس می‌پرسیدی حالت چطور است؟ می‌گفت: عالی!

از اربعین که برگشتم گویا آن مفهوم و کلام حضرت زینب سلام الله علیها برای من تداعی و تصویر شده بود. بعد از آن و ظرف سه ماه ماه حدود بیست و پنج تابلو نقاشی را کار کردم و مجموعه «آسمان حسین» پدید آمد.