آفت استان همدان

مدیریت‌طلبان کوتاه‌قامتی که شأن مدیریت را پایین می‌آورند

زهره پوروهابی

چند روز پیش درگفتگو با دوستی شنیدم مدیرکل یکی از ادارات استان‌های همسایه دکترای آینده پژوهی دارد در اینترنت جستجویی کردم که رزومه او را مطالعه کنم علاوه بر سوابق اجرایی تالیف 26 مقاله تخصصی و 4 عنوان کتاب و انجام 13 پروژه علمی تنها بخشی از سابقه فعالیتی این مدیر بود بالطبع وقتی سطح مدیریتی یک استان اینقدر بالاست رونق و کیفیت زندگی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی آن استان بالا می‌رود در عین حال انتخاب افراد با دانش و تجربه قابل توجه باعث می‌شود به طور خودکار افراد با سطح توانایی متوسط و ضعیف از گردونه انتخاب کناررفته و به خود اجازه ندهند مدعی تصدی سمتی شده و آن را غصب کنند این دست افراد که واقعا شأن مدیریتی را پایین می‌آورند در چرخه مدیریت به افراد دنباله‌رو، امتیازده و بله‌قربان‌گویی تبدیل می‌شوند که برای حفظ خود دست به هر کاری می‌زنند جز انجام وظیفه و جلو بردن نهاد تحت امر خود حتی یک قدم. اگر در روند به کارگیری این افراد در سمت‌های قبلی نیز دقت کنی چیزی جزء لابی‌گری نمی‌بینی چرا که آن‌ها دانش و مهارت کافی و سابقه موثری برای اینکه فی‌نفسه برای سمتی مورد توجه واقع شوند، ندارند فقط برخی بازیگران سیاسی هستند که این افراد را بهترین گزینه برای مسئولیت می‌دانند چرا که تامین‌کننده بده‌بستان‌های آینده خواهند بود.

در این جا باید به تلاش مخلصانه تمام مدیران و مسئولینی که برای خدمت مسئولیت می‌پذیرند ادای احترام کنم اما کم نیستند افرادی که تمام هم و غمشان منافع خود یا گروهشان بوده و کمتر به صلاحیت و شایستگی خود یا فردی که برای تصدی سمتی پیشنهاد می‌کنند توجه می‌نمایند ظاهرا برای این قبیل افراد نان مسئولیت بسیار چرب و شیرین بوده که برای کسب یا نگهداری آن اینقدر تقلا کرده و کمترین ارزشی برای کیفیت خدمت به مردم و وظیفه‌ای که به عهده می‌گیرندقائل نیستند و همین عطش سیری ناپذیر برخی برای مدیر و مسئول بودن باعث شده است به کرات رهبر معظم انقلاب در این زمینه هشدار دهند به عنوان نمونه معظم اله در یکی از جلسات درس خارج فقه با اشاره به سفارش پیامبر صلی الله علیه و آله به ابوذر درباره اینکه هیچگاه مسئولیت نپذیرد توضیح می‌فرمایند« نگاه اسلام به زمامداران و مسئولان جامعه، بسیار سخت‌گیرانه است، چنان نیست که قبول مسئولیت امتیازی ویژه قلمداد شود و مردم از هر سو برای رسیدن به آن بشتابند. مسئولیت در اسلام، امانتی الهی است. امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) در نامه‌ی 5 نهج‌البلاغه خطاب به اشعث‌بن قیس -از کارگزاران حضرت در منطقه آذربایجان- این‌گونه می‌فرماید: «وَ إِنَّ عَمَلَکَ لَیْسَ لَکَ بِطُعْمَةٍ وَ لَکِنَّهُ فِی عُنُقِکَ أَمَانَة»، یعنی حکمرانی برای تو طعمه نیست بلکه امانتی بر عهده‌ات است، رهبرانقلاب در این باره خطاب به مسئولین می‌فرمایند: «مسئولیت و منصبی که در نظام اسلامی داری، طعمه و سرمایه و کاسبی نیست - اشتباه نشود - مسئولیت در نظام اسلامی باری بر دوش انسان است که باید آن را به خاطر هدف و نیّتی تحمّل کند.» برداشت صحیح از مسئولیت اسلامی این‌چنین است. وقتی انسان نگاه امانت‌دارانه به مسئولیت داشته باشد، ابتدا باید قدرت پذیرش امانت و عمل به تعهدات آن را در خود ببیند و سپس خود را در معرض قبول مسئولیت قرار دهد، «بعضی‌مان این جوری هستیم- به مجرّد اینکه یک مسندی، یک جایی، یا خالی میشود یا ممکن است خالی بشود، فوراً چشم میدوزیم که برویم آنجا! خب شما اوّل نگاه کن ببین میتوانی یا نمی‌توانی.»