خنک کردن شهرهای گرم چگونه ممکن است؟

با فرا رسیدن تابستان دیگری در اروپا بسیاری از مردم شهرهای دور از نسیم خنک دریا یا اقیانوس خود را برای فصل دیگری از درجه حرارت‌های رکوردشکن آماده می‌کنند. با بالا رفتن درجه دماسنج‌ها و کم شدن باران، موضوع تغییرات اقلیمی در ذهن بسیاری از افراد خطور می‌کند. به گزارش رصدخانه خشک‌سالی اروپا در جنوب فرانسه بخش بزرگی از آلمان شرقی و لهستان غربی و همچنین منطقه آلپ در حال حاضر شرایطی شبیه به خشک‌سالی را تجربه می‌کنند. به همین دلیل است که بنیاد مشارکت زیست‌محیطی چک (Nadace Partnerství) مجموعه‌ای از اقداماتی را منتشر کرد که شهرها برای خنک کردن محیط شهری می‌توانند اجرا کنند؛ توصیه‌های این مجموعه شامل راهکارهایی برای حفظ آب و افزایش فضای سبز است.

به گفته مارتین آندر سخنگوی این بنیاد، ما در برابر گرمای شدید دست بسته نیستیم؛ در واقع، شهرها می‌توانند اقدامات زیادی برای از بین بردن جزایر گرمایی و تنظیم دما انجام دهند. مهم‌تر از همه، بنیاد بر افزایش آگاهی در مورد اهمیت خنک کردن سطوح خاص مانند بتن و آسفالت، به‌ویژه در نمای ساختمان‌ها و جاده‌ها تمرکز می‌کند، زیرا آن‌ها بیشترین رویایی را با نور خورشید دارند.

  افزایش دمای سطوح تا 70 درجه سانتی‌گراد

نکته کلیدی توصیه‌های آن‌ها حول محور ایجاد یک «حلقه بازخوردی مثبت» بین فضای سبز شهری و آب است؛ از آنجایی که مراکز جمعیتی بزرگ دارای سطوح بتنی و آسفالتی زیادی هستند که گرما را جذب می‌کنند و آن را در طول شب آزاد می‌کنند، یافتن یک فضای خنک در شهر تقریباً غیرممکن است. طبق بیانیه این بنیاد، دمای سطح شهرها می‌تواند تا 70 درجه سانتی‌گراد برسد.

بنیاد مشارکت زیست‌محیطی چک اعلام کرده است که شهرستان‌های کوچک‌تر روستایی-محور با داشتن فضاهای باز بیشتر می‌توانند گرمای بیشتری را تجربه کنند. این امر به‌ویژه در مورد شهرهایی که توسط زمین‌های کشاورزی بدون درخت احاطه شده‌اند، صدق می‌کند.

محققان این بنیاد نمودار گرمایی تهیه کردند و دمای یک مسیر تراموا سبز را با جاده آسفالت مجاور مقایسه کردند؛ نمودار نشان می‌دهد که دمای مسیر سبز در حدود 27 درجه سانتی‌گراد است، در حالی که دمای جاده آسفالت در حدود 40 درجه سانتی‌گراد است.

  تأثیر مثبت پوشش گیاهی بر خنک‌سازی

ایجاد پوشش گیاهی به‌ویژه وجود درختان در مناطق روستایی و شهری مهم است، زیرا آن‌ها آب باران را برای مدت طولانی حفظ کرده و حجم بالای آن را در روزهای گرم‌تر متصاعد می‌کنند و به این شکل محیط اطراف خنک می‌شود. این بنیاد ادعا می‌کند که یک درخت توس بالغ (غان) به طور متوسط حدود 70 لیتر آب در روز متصاعد می‌کند، اما با افزایش دما این عدد می‌تواند به 400 لیتر نیز برسد.

مسئولان مبارزه با گرمای شهری توصیه می‌کنند که در صورت امکان، آسفالت و بتن با سنگفرش چمن جایگزین شود؛ علاوه بر این، اجرای طرح‌هایی برای حفظ آب باران مانند آبگیرهای باران، کمربند نفوذ آب، چاهک‌ها یا مخازن جمع‌آوری آب باران نیز به تغذیه جمعیت درختان کمک می‌کند و از سوی دیگر خنک‌سازی محیط را به دنبال دارد.

احداث سایبان‌های شهری نیز یکی از راهکارهایی است که در بعضی از شهرهای جهان نظیر مونترال کانادا برای جلوگیری از گرم شدن فضاهای عمومی اجرا شده است؛ مدیران این شهر با استفاده از 180 هزار توپ پلاستیکی بازیافتی در ارتفاع پنج متری زمین توانستند علاوه بر زیباسازی، در منطقه وسیعی سایه‌اندازی کنند و باعث خنک شدن محیط شوند. در بوداپست نیز آلاچیق‌هایی موسوم به جزیره‌های خنک‌کننده احداث شده است که شامل پوشش‌های گیاهی مقاوم به آب‌وهوای منطقه و سایبان می‌شود.

در کلان‌شهر چونگ کینگ در چین نیز دستگاه‌های آب‌فشان در ایستگاه‌های اتوبوس عمومی شهر نصب شده است که با اسپری آب، محیط اطراف خود را به طور مداوم خنک نگه می‌دارد.

مارتین آندر در یک بیانیه مطبوعاتی گفته است: ما می‌توانیم مسکن خود را به شکلی بسازیم یا تغییر دهیم تا در روزهای گرم بیش‌ازحد گرم نشود. از رنگ‌های روشن در نما و سقف استفاده کنیم که نور خورشید بیشتری را به محیط اطراف بازتاب کند. بیایید در اطراف خانه گیاهان سبز بکاریم، از گیاهان بالارونده یا حتی بام سبز استفاده کنیم. همچنین مهم است که از بیرون با استفاده از نورگیرهای خارجی، کرکره‌ها، آلاچیق یا سایبان‌ها سایه ایجاد کنیم یا تهویه طبیعی هوای ساختمان را در اوایل صبح و عصر انجام دهیم.