آغاز مرمت و ساماندهی بزرگ‌ترین محوطه‌ تاریخی ایلام

این شهر تاریخی جزء نخستین آثار تاریخی ثبت‌شده استان ایلام در آثار ملی بوده است، محوطه تاریخی این شهر طبق مطالعات و کاوش‌های انجام گرفته مربوط به قرون اولیه اسلامی این شهر تاریخی بر اثر وقوع زلزله در سال 334 هجری قمری تخریب و خالی از سکنه شده است و تاکنون 9 فصل کاوش باستان‌شناسی در این محوطه تاریخی صورت گرفته است.

طبیعت زیبای منطقه در فصل زمستان و بهار و گچبری‌های به‌دست آمده در کاوش‌های صورت گرفته در این شهر تاریخی را ازجمله ویژگی‌های منحصر به‌فرد آن ذکر کرد.

خانه اربایی، بنای مسجد، اماکن حاشیه سیل‌بند و اماکن مسکونی حاشیه‌نشین شهر ازجمله مکان‌هایی هستند که در این اثر تاریخی کاوش شده‌اند.

همچنین در این شهر قدیمی، مدارکی به‌دست‌آمده که نشان می‌دهد در «سیمره » مراکز صنعتی وجود داشته و سفالگری و شیشه‌سازی بسیار رایج بوده است، بقایای کوره‌های سفالگری و شیشه‌سازی مدارک بسیار مهمی است که نشان می‌دهد بخشی از اقتصاد این شهر از طریق این دو صنعت تأمین می‌شده است. بخشی از یافته‌های بسیار مهم دیگر در «سمیره»، مسجدی است که از دل خاک بیرون آمده و نشان می‌دهد که این بنا، اولین مسجد دوران صدر اسلام در ایران است.

مصالح این بنا از سنگ و گچ است و تاق‌هایی که روی بناهای ورودی معابر ساخته‌شده، همه گهواره‌ای هستند، شبستان و ایوان این مسجد با گچ‌بری‌های بسیار زیبا تزئین‌شده و دارای یک حیاط مرکزی است.

در کاوش­‌های صورت‌گرفته در این شهرستان آمده است که در شهر سیمره (صیمره) نشانه‌هایی از قوس‌ها و انحناهای طاق در این ویران­ه‌ها به چشم می‌خورد و نیز سایه‌روشن‌هایی از عوارض خیابان‌بندی و کوچه‌ها، سیستم شبکۀ ارتباط شهری در این بافت مشهود است.

مدیرکل میراث فرهنگی استان اظهار کرد: با اختصاص اعتبار به مبلغ سه میلیارد ریال از محل اعتبارات ملی، عملیات سامان‌دهی و مرمت شهر تاریخی سیمره واقع در شهرستان دره‌شهر آغاز شد.

فرزاد شریفی افزود: آثار معماری و اراضی کشاورزی داخل شهر تاریخی سیمره که در اثر سیلاب‌ها و بارندگی‌های فصلی دچار آسیب شده است با این اعتبار تخصیص یافته ترمیم، بهسازی و مرمت می‌شود.

«سر اورول اشتاین» در مورد دره‌شهر ( سیمره ) می‌گوید: تمام مسافرانی که به ناحیه سیمره آمده اند مانند هرتسفلد و اولینسون، دمرگان و غیره این خرابه‌ها را دیده اند. «شهر عجیبی است شاید تجاوز از پنج هزار خانه داشته باشد از ابتدای تنگ تا انتهای آن یعنی دامنه کوه، آثار بنا از گچ و سنگ نمایان است»

همچنین اولینسون در سفرنامه خود و در مسیر سفر از ذهاب به خوزستان توصیفی بر سیمره (دره‌شهر ) دارد: به سمت جنوب غربی برای دیدن خرابه‌های شهر سیمره به راه افتادم. فاصله شهر سیمره تا مصب کرخه در حدود سیزده کیلومتر است و موقعیت مکانی آن با سیروان یکی است. فزون بر این چنان شباهتی بین این دو شهر وجود دارد که آنچه درباره سیروان گفته ام در باره سیمره نیز صدق می‌کند با این حال یک فرق عمده وجود دارد و آن هم این که در اینجا ساختمان‌های بیشتری وجود دارد که بزرگی شهر را می‌رساند، و همچنین در سیمره ساختمان‌ها به هم فشرده نیستد و از این رو مسیر خیابان ها، بازارها، محل کاروانسراها و عمارات به خوبی آشکار است.

این اثر در تاریخ 24 شهریور 1310 با شماره ثبت 6 به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.