شهری برای زنان

اگرچه تنوع جذب نیروی کار در کمپانی‌ها همواره موضوع داغی میان صاحبان مشاغل و مدیران به‌شمار می‌رود، با این حال تأمین برابر نیازهای زنان و مردان اغلب نادیده گرفته می‌شود و همین امر، مشکلات زیادی را پیش روی زنان در محل کار خود قرار می‌دهد. در مورد طراحی شهری نیز با وجود ایده‌پردازان شهری پرآوازه زن همچون جین جیکوبز، همچنان زنان کمترین سهم را از فضاهای عمومی اغلب شهرهای جهان دارند؛ چرا که خواسته‌های آن‌ها به ندرت در طراحی‌ها مورد توجه قرار گرفته شده است.

مدیران باید هنگام طراحی شهرها به این مسئله با دقت توجه کنند که چه کسانی قرار است از فضاهای عمومی بهره ببرند تا از این طریق، ایده‌هایی برای دسترسی برابر همه در طراحی شهری پیاده کنند. در واقع، از آن‌جا که زنان امروز بسیار مستقل هستند و پابه‌پای مردان به عنوان فعالان اقتصادی، اجتماعی و سیاسی مشارکت می‌کنند، سهم آن‌ها از فضاهای عمومی به‌واسطه ایجاد مناطقی با بیشترین قابلیت برآورده کردن نیازهایشان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

ایجاد شهرهای دوستدار زنان مستلزم پیاده‌سازی فرآیندهای طراحی و مداخله‌ای است که در آن‌ها، طراحی فراگیر برای تمام ساکنان شهری مورد توجه قرار می‌گیرد. در این رابطه، طراحان، برنامه‌ریزان و مهندسان مهم‌ترین نقش را ایفا می‌کنند؛ چرا که بیشتر از نیازهای تمام شهروندان، با هر جنسیت، سن و نژادی آگاه هستند و می‌توانند به طور معنادار در برنامه‌ریزی‌ها و تصمیم‌گیری‌های شهری مشارکت کنند. تکنولوژی دیجیتال نیز نقش مهمی در افزایش مشارکت زنان در شکل دادن شهرها ایفا می‌کند و این قابلیت را در اختیار آن‌ها قرار می‌دهد تا هر زمان و در هر مکانی احساس نارضایتی کردند، علت آن را از طریق پلت‌فرم‌های ویژه هر شهر به اشتراک بگذارند.

بارسلونا، پایتخت کاتالونیا در اسپانیا، یکی از شهرهای دوستدار زنان جهان به حساب می‌آید که در آن نیازهای این قشر در طراحی شهری به خوبی تمام برآورده شده است. برتری بخشیدن زنان به مردان در طراحی شهر به حدی مورد توجه قرار گرفته است که برخی بر این باور هستند که بارسلونا را زنان طراحی کرده‌اند. اما واقعیت این است که در طراحی شهر، همه جنبه‌های رفاه ساکنان به دقت مورد توجه قرار گرفته است و به همین دلیل، زنان نیز مانند مردان بیشترین رضایتمندی را از فضاهای عمومی دارند. در ادامه به معرفی ویژگی‌هایی از پایتخت بارسلونا پرداخته می‌شود که آن را از نظر رفاه زنان به شهرت جهانی رسانده است.

  سرویس‌های بهداشتی مجهز

بدیهی است که زنان در فضاهای عمومی به‌مراتب بیشتر از مردان به سرویس‌های بهداشتی نیاز دارند و حدود سه برابر بیشتر زمان خود را در این فضاها سپری می‌کنند. در اغلب شهرهای جهان، دسترسی به سرویس‌های بهداشتی محدود است زیرا تعداد کمی از آن‌ها در سراسر شهرها وجود دارد. از سوی دیگر، طراحی بسیاری از سرویس‌های بهداشتی عمومی به گونه‌ای است که امکان حرکت آزاد در آن‌ها محدود است به طوری که حتی مادران قادر به استفاده از آن‌ها به همراه کودکان خود نیستند.

  آزادانه بازی کردن

حق برابری زنان و مردان از فضاهای عمومی تنها به امنیت و خدمات مربوط نمی‌شود، بلکه این‌که هر فرد چگونه از این فضاها بهره می‌برد، حائز اهمیت است. اغلب فضاهای عمومی به مکان‌های کوچک‌تری تفکیک شده است که هر یک به تنهایی نمی‌تواند نیازهای کاربران را تأمین کند. ایجاد پارک‌ها و فضاهایی بزرگ که در آن زنان، مردان، کودکان و بزرگسالان بتوانند در کنار یکدیگر و به طور همزمان به انجام فعالیت‌های مختلف بپردازند، قابلیت دسترسی به آن‌ها را افزایش می‌دهد و شهرهایی دوستدار همه ایجاد می‌کند.

  توجه به نحوه تردد زنان

زنان و مردان اغلب به شیوه‌های مختلف در شهرها رفت و آمد می‌کنند، به طوری که بر اساس گزارش‌ها، نرخ پیاده‌روی و استفاده از وسایل حمل‌ونقل عمومی در زنان بیشتر از مردان است. بنابراین، زمانی که مدیران شهری برای حمل‌ونقل عمومی تصمیم می‌گیرند، باید زنان و نیازهای آنان را در اولویت برنامه‌های خود قرار دهند.

  ممنوعیت تردد خودروها

بارسلونا شهرک‌های خودکفایی را در خود جا داده که در آن‌ها، تردد وسایل نقلیه موتوری ممنوع است و مردم تنها از تردد سبز به عبور و مرور در خیابان‌ها می‌پردازند. در نتیجه، سراسر این شهرک‌ها را فضاهای سبز و زمین‌های بازی با مبلمان شهری فرا گرفته است که رفت و آمد را برای عابران پیاده و دوچرخه‌سواران لذت‌بخش می‌کند.

  فضاهایی برای استراحت

ایده ایجاد شهرک‌های خودکفا در بارسلونا زمانی شکل گرفت که مدیران به بررسی نیازهای زنان از فضاهای عمومی پرداختند و متوجه شدند که زنان خواهان دسترسی به فضاهایی هستند که بتوانند در آن‌جا روی نیمکت استراحت کنند. از نظر اغلب زنان پایتخت کاتالونیا، این فضاهای نشستن تنها برای تسهیل رفت‌وآمد آن‌ها به بیرون از منزل تعبیه شده است و نقش کمی در افزایش تعاملات اجتماعی میان آن‌ها ایفا می‌کند.