نقش گردشگری در ایجاد شهرهای فراگیر

امروزه بیش از 10 درصد تولید ناخالص داخلی جهان را که حدود هفت تریلیون دلار است، گردشگری ایجاد می‌کند و 11 درصد از مشاغل سراسر دنیا نیز مرتبط با حوزه‌های مختلف گردشگری است. این درصدها در پی افزایش نرخ گردشگری در سراسر جهان، به طور قابل توجهی در حال بالا رفتن است و به رشد اقتصادی در شهرهای توریست‌پذیر کمک زیادی می‌کند. در کنار تمام این مزایا، گردشگری مشکلات زیادی را نیز برای شهرها به دنبال دارد که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به افزایش هزینه مخارج زندگی در شهرها اشاره کرد که این امر به سهم خود در بسیاری از موارد می‌تواند به فقر در میان افراد کم‌درآمد دامن بزند.

  گردشگری به رونق شهرها کمک می‌کند

مدیران در زمان‌های قدیم برای صرف هزینه در زمینه گردشگری بسیار محتاطانه عمل می‌کردند زیرا از تبعات منفی آن برای شهرها و مردم بسیار نگران بودند. این در حالی است که امروزه بسیاری از برنامه‌ریزان، توسعه گردشگری را مهم‌ترین عامل رونق اقتصادی و به حداقل رساندن نرخ نابرابری میان مردم می‌دانند و برای گسترش هر چه بیشتر آن می‌کوشند. استدلال‌های مختلفی برای اثبات نقش گردشگری در رشد اقتصاد و کاهش نابرابری میان مردم وجود دارد که البته افراد موافق و مخالف زیادی را نیز به خود جذب کرده است. اما آنچه امروزه مشهود است این است که مدیران شهری برای رونق بیشتر گردشگری در شهرهای خود می‌کوشند فراگیری را در اولویت برنامه‌های خود قرار دهند و از این طریق به جذب گردشگران بپردازند که فراگیری نقش مهمی در رشد اقتصاد و در پی آن، کاهش نابرابری میان مردم ایفا می‌کند. در واقع، معروف‌ترین شهرهای توریست‌پذیر جهان به واسطه صنایع بسیار قدرتمند و همچنین تنوع فرهنگی بالای خود به محبوبیت در میان گردشگران دست یافته‌اند و حضور مردم از نقاط مختلف دنیا به رونق اقتصادی در آن‌ها کمک زیادی کرده است.

شهرهای آمریکایی نظیر نیویورک، لس‌آنجلس، شیکاگو، واشنگتن دی. سی، سان‌فرانسیسکو و میامی از مهم‌ترین این شهرها به‌شمار می‌رود که گردشگری به آن‌ها هویت مهمی بخشیده و در رونق اقتصادی آن‌ها نقش مهمی ایفا کرده است.

طی یک دهه گذشته، شهرهای خلاق با اندازه متوسط مانند نشویل و آستین در آمریکا نیز با نوآوری‌های خود به جذب روزافزون گردشگران به شهرهای خود کمک کرده و توانسته‌اند، اقتصاد را به طور قابل‌توجهی رونق ببخشند. به عنوان مثال، مدیران آستین از طریق برگزاری فستیوال‌های متعدد در طول سال، همواره سیل عظیمی از گردشگران را به خود جذب می‌کنند و این در حالی است که مدیران نشویل از طریق برگزاری کنسرت‌های مختلف، آن را به عنوان "شهر موسیقی" به جهان معرفی کرده و مزایای گردشگری را برای شهر و شهروندان به ارمغان آورده‌اند.

  برتری بخشیدن ساکنان به گردشگران

فراگیر بودن شهرها زمانی محقق می‌شود که نیازهای ساکنان به طور جدی مورد توجه مدیران قرار گیرد و اقدامات لازم برای برآورده شدن آن‌ها اعمال شود. فراگیری شهرها تنها زمانی محقق می‌شود که قابلیت دسترسی همه ساکنان با هر توانایی جسمی و همچنین دانش‌آموزان و خانواده‌های کم‌درآمد به فضاهای شهری افزایش یابد.

شهردار نیویورک با همکار رؤسای نهادهای مختلف مانند مدیر وزارت گردشگری به ایجاد اولین طرح فرهنگی فراگیر در شهر پرداختند تا از این طریق به افزایش حس برابری میان مردم کمک کنند، گردشگران را به سمت شهر فرا بخوانند و در نهایت در رونق گردشگری نقش مهمی ایفا کنند.

در این رابطه، موسیقی و تئاتر از اهمیت ویژه‌ای برخوردار شد و مدیران اقدامات کارآمد بسیاری برای تأمین امکانات و محل سکونت و کار هنرمندان اعمال کردند تا زمینه را برای فعالیت موفق آن‌ها فراهم کنند. از سوی دیگر، ارتقای صنعت غذا و مهمان‌نوازی، نیویورک را به ششمین صنعت بزرگ کشور تبدیل کرد که همین امر به سهم خود در بهبود اقتصاد شهر و در نتیجه وضعیت معیشت مردم مؤثر واقع شد.

  هزینه بالای گردشگری، چالش اصلی رونق این صنعت

یکی از مهم‌ترین چالش‌هایی که در بسیاری از شهرهای توریست‌پذیر پیش روی اقتصاد قرار دارد، هزینه بالای مسکن در شهرها است که به بی‌خانمانی بسیاری از مردم منجر شده است. همین بی‌خانمانی و آواره بودن مردم در کوچه و خیابان‌ها، چشم‌اندازهای ناپسندی در این گونه شهرها ایجاد کرده و باعث کاهش گرایش گردشگران به حضور در آن‌ها شده است. سان‌فرانسیسکوی آمریکا از شهرهایی به حساب می‌آید که تحت تأثیر بی‌خانمانی شهروندان، رونق گردشگری در آن در دهه گذشته به طور قابل توجهی کاهش یافت و همین امر، مدیران را به تأمل برای یافتن بهترین راه‌حل سوق داد.

برنامه‌ریزان سان‌فرانسیسکو پس از برگزاری جلسات متعدد تصمیم گرفتند نرخ بی‌خانمانی را در سراسر شهر به حداقل برسانند و از این طریق، نه‌تنها کیفیت زندگی شهروندان را بهبود ببخشند، بلکه به جذب گردشگران نیز کمک کنند.

گزارش‌ها حاکی است که از سال 2015 تا 2017، مدیران سانفرانسیسکو با احداث خانه‌های اجتماعی مقرون‌به‌صرفه توانستند، سه هزار خانواده را از بی‌خانمانی نجات دهند.

  ضرورت رونق گردشگری در شهرها

اگرچه در بسیاری از کشورهای دنیا، سیاست‌گذاران تمایل زیادی به رونق گردشگری در شهرها نشان نمی‌دهند، اما آن‌چه محسوس است این است که گردشگری می‌تواند برابری و مقرون به صرفه بودن را در شهرها به طور قابل توجهی تحت تأثیر قرار دهد. گردشگری به شیوه‌های مختلف می‌تواند باعث کارآفرینی در شهرها شود و از این طریق، نرخ بیکاری را کاهش دهد و به رفاه شهروندان منجر شود. صاحبان مشاغل مرتبط با گردشگری مانند مهمان‌داری می‌توانند شرایط را برای کارکنان خود به گونه‌ای طراحی کنند که به آن‌ها حس پایداری اشتغال ببخشند و حتی اعضای خانواده‌های آن‌ها را نیز مورد حمایت قرار دهند. توسعه خانه‌های مقرون‌به‌صرفه برای سکونت کارکنان بخش گردشگری یکی از مهم‌ترین اقدامات برای حمایت از این افراد و اعضای خانواده آن‌ها به‌شمار می‌رود که امروزه در بسیاری از نقاط دنیا در حال پیاده‌سازی است.