دانستن فقه تجارت پیش‌زمینه رزق حلال‌ است

اما مساله این روزهای ما، بحث این ابلاغیه نیست، بحث بر سر رزق حلال و کسب روزی از سوی عده‌ای کسبه خدادوست‌ و همچنین رویه‌درآمدزایی به هر شکل و روشی از سوی برخی کاسبان است، درآمدزایی به هر شیوه‌، قطعا از نظر دین مبین اسلام توجیهی ندارد و افراد در یک جامعه دینی نباید برای کسب درآمد از هر روشی استفاده کنند.

* بازار، مسجد و حوزه 3 رکن جدانشدنی در فعالیت کسبه سابق بازار‌

حجت الاسلام والمسلمین سید محمد باقر علوی تهرانی، درباره کسب مال حلال و حرام از منظر قرآن و ذوات مقدسه معصومین (ص) می‌گوید: « به فرموده ‌پیامبر اکرم (ص) ‌واجب است بر هر زن و مرد مسلمانی به دنبال درآمد حلال باشد، اگر کسی فقه تجارت بلد نباشد به ورطه هلاکت می‌افتد».

به گفته سید محمد باقر علوی تهرانی یکی از مهم‌هایی که سابق در بازار، اولویت بود، این بود که تجار از عالمان مکاسب یاد می‌گرفتند، به گونه‌ای که بازار، مسجد و حوزه سه رکن بودند. بنابراین اگر بخواهید به درآمد حلال برسید باید مسائل کسب و کار خود را یاد بگیرید.

* استفاده ابزاری از زنان‌ وسیله‌ای نامشروع برای‌ افزایش درآمد

از نظر کارشناسان اقتصادی، پیروان نظام سرمایه‌داری و طرفداران مکتب ماکیاولی معتقد هستند هدف وسیله را توجیه می‌کند. اما از منظر دین اسلام هدف و مسیر یکسان بوده و نباید برای رسیدن به هدف، از هر مسیری استفاده کرد.

یکی از موضوعاتی که در زمینه تامین کسب حلال و افزایش درآمد مطرح می‌شود، به مساله راه‌های رسیدن به این درآمد باز می‌گردد.

استفاده از زنان برای تبلیغ کالاها در غرب نشان از همان نگاه ماکیاولی دارد، اما در کشور اسلامی این نوع نگاه به شدت مذموم بوده و برخی این نوع کسب درآمد را نامشروع و به عبارت دیگر حرام می‌دانند.

* دو انحراف در‌ تبلیغات برخی شرکت‌ها/ استفاده ابزاری از بانوان و تبلیغ شانس

در این‌باره، شهاب شعبانی، کارشناس اقتصاد رسانه، می‌گوید: استفاده ابزاری از زنان، کودکان و مردان برای اهداف تبلیغاتی، به لحاظ شأن والای انسان، قطعاً مذموم است، اما نکته اینجاست که هر حضوری در هر اثر تبلیغی، الزاماً معنای استفاده ابزاری نمی‌دهد.

وی ادامه داد: استفاده ابزاری آن است که فارغ از محصولی که تبلیغ می‌شود، از زن به عنوان یک جاذبه جنسی برای جلب توجه مشتریان استفاده شود.

این کارشناس بازار سرمایه تاکید کرد: متأسفانه در تبلیغات برخی شرکت‌ها دو انحراف فرهنگی مشاهده می‌شود، یکی تبلیغ شانس و اقبال به جای تلاش و کسب حلال، در حالی که ترویج سستی و رخوت با اهداف اسلامی مغایر است.

شعبانی افزود: انحراف دوم شیوع استفاده از خانم‌ها با اهداف اقتصادی است که این نوع تبلیغات بعضا به دلیل محتوای خارج از عرفی که دارد، این نگاه را تایید می‌کند که استفاده از زنان تنها به هدف افزایش مشتری و درآمد صورت گرفته و استفاده ابزاری از آنان انجام شده است.

* شکایت از شرکتی که از تبلیغات نامتعارف استفاده می‌کرد

طی هفته‌های گذشته، استفاده ابزاری از زنان در تبلیغات یک شرکت خاص منجر به شکایت ستاد امر به معروف و نهی از منکر از این شرکت شده است.

مدیر کل پیگیری امور فرهنگی و اجتماعی، امنیت انسانی و سلامت قوه قضائیه نیز در نامه ای به دادستان عمومی و انقلاب تهران، خواستار پیگیری موضوع و اعلام جرم علیه این شرکت شدند.

در متن این نامه آمده است: نامه شماره 1245/2 مورخ 1401/3/31 قائم مقام محترم رئیس و دبیر ستاد امر به معروف و نهی از منکر کشور به عنوان نهاد قانونی متولی این حوزه در خصوص تولید و انتشار مجدد فیلم‌های تبلیغاتی مغایر هنجارهای دینی و اخلاقی توسط مدیران شرکت.... ارسال می‌‌شود؛ مقتضی است در اجرای ماده 22 قانون آیین دادرسی کیفری، ماده 2 دستورالعمل نظارت و پیگیری حقوق عامه و تکالیف نهاد دادسرا در صیانت از فرهنگ و هویت ایرانی اسلامی و باورهای مسلم دینی، دستور فرمایید ضمن ارسال نتایج اقدامات قضایی قبلی در خصوص رسیدگی به تخلفات مذکور با قید فوریت موضوع بررسی و اقدام لازم قانونی را به عمل آورند.

* کاسبان و تاجران در گذشته قبل از تجارت ابتدا کتاب مکاسب را می‌خواندند‌

در گذشته کاسبان و تاجران ابتدا کتاب مکاسب را می‌خواندند و بعد از آموزش راه‌های کسب روزی حلال، به سمت تجارت می‌رفتند، اما امروزه این مساله دیگر در میان کسبه بازار رعایت نمی‌شود، به همین دلیل بسیاری از اقدامات این افراد با قوانین دین اسلام منافات داشته و باید در این زمینه تجدیدنظر صورت بگیرد و البته این سؤال مطرح می‌شود این نوع درآمدزایی واقعا جه میزان حلال است.