|
شادمانی و رضایت مردم از زندگی بهعنوان یکی از شاخص‌های توسعه مطرح است. گسترش شهرنشینی، دسترسی بیشتر به فناوری، مشغله های فراوان، تحمیل استرس های متعدد بر افراد، تعامل فرهنگی بالا و خطر تضعیف هویت فرهنگی، کاهش ارتباطات عاطفی میان مردم و افزایش اختلالات روانی، از ویژگی‌های جامعه امروزی و زندگی به‌اصطلاح مدرن است، حال آنکه جامعه زنان ایران آن اندازه که باید و شاید، شاد نیستند و از نبود بسترها و زمینه های لازم برای ابراز شادمانی به شکل جمعی و عمومی رنج می برند.
به عبارت دیگر در جامعه، شیوه های شناخته شده و متعارف محدودی برای شادمانی های همگانی وجود دارد و در برخی مواقع این شادمانی عمومی در تعارض با نظم و امنیت اجتماعی قرار می گیرد.
بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع برآن شدیم تا گفت‌وگویی را با یک جامعه‌شناس ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:
امان‌الله قرائی‌مقدم با بیان اینکه نشاط اجتماعی رکن اصلی در همه زمینه‌هاست گفت: وقتی مردم جامعه‌ای، از نشاط اجتماعی برخوردار باشند، وفاق، همبستگی، تعلق اجتماعی، تعاملات اجتماعی مطلوب، رضایت از زندگی و همچنین سلامت روانی و اجتماعی افراد افزایش پیدا کرده و طبیعی است که به موازات آن آسیب‌های اجتماعی کاهش و انگیزه برای کار و تلاش افزایش پیدا می‌کند، در نتیجه چنین جامعه ای، مسیر پیشرفت و ترقی را طی خواهد کرد.
وی با تأکید بر اینکه در دنیای امروز که مشکلات اقتصادی و کمبودها، نشاط جامعه را کاهش داده، برنامه‌ریزی برای تحقق نشاط اجتماعی از اصلی‌ترین نیازهای زندگی محسوب می‌شود، تشریح کرد: امروز مردم کمتر فرصت پیدا می‌کنند به خودشان و نیازهای‌شان فکر کنند و به‌شدت مستعد افسردگی هستند.
وی ادامه داد: جامعه با نشاط جامعه‌ای است که استعدادهای افراد آن شکوفا شده و رفاه و امنیت را برای آحاد آن جامعه به ارمغان آورد؛ در مقابل، جامعه افسرده، خموده و غمگین، هر روز بر مشکلاتش افزوده می‌شود و به دشواری و سختی بیشتر می‌گراید.
این جامعه‌شناس با تأکید بر اینکه نشاط در زندگی، ترکیبی است از شرایط اجتماعی که خود نشانه‌ای است از نگرش‌های مثبت نسبت به محیط که فرد را فراگرفته و در آن زندگی می‌کند، تشریح کرد: نشاط در زندگی، احساس خوشبختی، اعتماد متقابل و احساس تعهد و موارد مشابه همه در یک دسته فرهنگی قرار دارند و نشانگر نگرش فرد به خود و جهان پیرامونی است.
قرائی‌مقدم با بیان اینکه سطح پایین نشاط اجتماعی به گرایش‌های منفی نسبت به جامعه مربوط می‌شود تشریح کرد: باید به این نکته هم توجه کرد که بین شادی و زندگی رابطه مستقیمی وجود دارد؛ یعنی کسی که در ظاهر و باطن شاد است، چهره‌ای گشاده دارد، امیدواری، پویایی و تفکر منطقی بر وجودش حکمفرماست. شادی، تصمیم‌گیری را برای او آسان و تلاش و قدرت بهره‌مندی از فکر و عقل را برای او راحت‌تر می‌کند.
وی با تأکید بر اینکه برنامه‌ریزی برای هر جامعه به شناخت وضعیت نشاط اجتماعی، جنسیت و گروه سنی نیاز دارد، ابراز کرد: در واقع پژوهشگران اجتماعی معتقدند موتور محرکه توسعه پایدار، نشاط اجتماعی است.
این جامعه‌شناس ادامه داد: به‌طور کلی می‌توان گفت نشاط و شادی تحت تأثیر جامعه و شرایط فردی انسان‌ها قرار دارد. شادکامی موجب تحرک فیزیکی و شکوفایی ظرفیت‌های جدید در جامعه خواهد شد.
قرائی‌مقدم با بیان اینکه نشاط اجتماعی حاصل عواملی است که از جامعه‌ای به جامعه‌ای دیگر و قومیتی به قومیت دیگر فرق دارد اذعان کرد: این تفاوت ناشی از فرهنگ جوامع است.
وی با تأکید بر اینکه مقبولیت و عدالت اجتماعی، امید به آینده، پایبندی به اعتقادات دینی، بیگانگی، همبستگی و محرومیت اجتماعی از جمله عوامل مؤثر در کاهش و افزایش نشاط اجتماعی هستند اظهار کرد: این عوامل را در مجموع می‌توان در قالب سرمایه فرهنگی و اجتماعی بیان کرد.
این جامعه‌شناس با بیان اینکه اگر شادکامی اجتماعی را حاصل شادی‌های افراد جامعه بدانیم، به این باور می‌رسیم که افسردگی‌های افراد در افسردگی جامعه مؤثر است تشریح کرد: پس باید عوامل مؤثر در ارتقای شادی‌های افراد را بشناسیم و برای گسترش آن‌ها در جامعه تلاش کنیم.
قرائی‌مقدم ادامه داد: بر این اساس موضوع نشاط اجتماعی مهم است؛ چراکه توفیق هر جمع و جامعه‌ای به نیروهایی بستگی دارد که خود را قبول دارند، خوشحال هستند و دور از سستی و افسردگی روزگار می‌گذرانند.
وی با بیان اینکه تأمین نشاط اجتماعی بانوان با توجه به اینکه آن‌ها رکن اصلی مدیریت خانواده را با در نظر گرفتن آن بهعنوان سلول‌های تشکیل‌دهنده جامعه، بر عهده دارند، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، تصریح کرد: همانطور که پیشتر عنوان شد موتور محرکه توسعه پایدار، نشاط اجتماعی است که از انحرافات اجتماعی می‌کاهد، امنیت اجتماعی را گسترش می‌دهد، تولید همراه با خلاقیت و نوآوری را رایج و همبستگی اجتماعی را زیاد می‌کند، بیگانگی با جامعه را کاهش می‌دهد و در مجموع، به ترمیم و ارتقای سرمایه فرهنگی و اجتماعی که از ارکان توسعه پایدار است، می‌انجامد.
این جامعه‌شناس با تأکید بر اینکه نشاط اجتماعی تک علتی نیست بلکه در کاهش و ارتقای آن مجموعه‌ای از علت‌ها دخالت دارند که محیط اجتماعی و فرهنگ حاکم بر جامعه مهم‌ترین آن‌ها هستند افزود: در مورد تأثیر عوامل مادی بر شادمانی نیز، بر اساس نتایج تحقیقات می‌توان اظهار کرد که در سطح خرد همراه با افزایش درآمد، افزایش چندانی در میزان شادمانی افراد به وجود نمی‌آید اما در سطح کلان میانگین شادمانی افراد در کشورهای با سطح توسعه اقتصادی و درآمد بالاتر، بیشتر از میانگین شادمانی افراد در کشورهای کم‌درآمدتر است.
قرائی‌مقدم در پاسخ به این پرسش که عوامل کاهنده نشاط اجتماعی را در چه می‌بینید؟ تشریح کرد: نبود و یا از بین رفتن نشاط اجتماعی در یک جامعه به چند عامل اساسی ازجمله موضوعات اجتماعی و معنوی، دستمزد پایین و مشکلات شدید اقتصادی، کمبود وسایل تفریحی و رفاهی، مشکلات خانوادگی و کاهش روابط خانوادگی و اجتماعی بستگی دارد.
وی وجود خشونت در جامعه و در پی آن پایین بودن نقطه جوش افراد و گلاویز شدن به دلایل بسیار ساده را نیز ازجمله عوامل کاهنده نشاط اجتماعی دانست و گفت: عدم ثبات اقتصادی و تورم، دسترسی سخت و دشوار به امکانات لازم و اولیه برای یک زندگی ساده، بزهکاری‌های اجتماعی و نگرانی از برخوردهای خشن در جامعه، بی‌نظمی و هنجارشکنی‌های اجتماعی، تعارض بین فرهنگ و باورهای دینی با رفتارهای اجتماعی و بروز، شکل‌گیری و نهادینه شدن بعضی ضدارزش‌ها، می‌تواند بر کاهش نشاط اجتماعی در جامعه مؤثر باشد.
|
