بازی‌های ماجراجویانه در فضـــای باز

 شاید هم از مربیان کودکستانی هستید که اگر فضای باز هم در اختیار دارید، چه به خاطر امنیت کودکان (یا نگرانی از سرزنش والدین در هنگام بروز حادثه) چه به خاطر دردسر مضاعف کنترل بچه‌ها در فضای باز، یا هزاران دلیل حتی منطقی دیگر، ترجیح می‌دهید که آن‌ها در فضای بسته کودکستان بازی کنند. اما انجام بازی ماجراجویانه در فضای باز در مقایسه با بازی در فضای خانه یا کودکستان چه محاسنی برای فرزندانمان در بر خواهد داشت؟

 محاسن بازی‌های ماجراجویانه

بازی‌های ماجراجویانه می‌تواند تجربه و آگاهی کودکان را در سناریوسازی بالا ببرد و پیش‌بینی فرصت‌ها و خطرها را در اختیار کودکان قرار دهد، لذا در ادبیات طراحی بازی، نباید این حوزه را نادیده گرفت. کودکان از بازی‌های همراه با چالش و هیجان لذت می‌برند و باید گفت این موضوع در ژن‌های ما، از نیاکانمان، زمانی که اجدادمان در جستجوی شکار یا در پی یافتن امنیت بودند، به یادگار مانده است.

انجام بازی ماجراجویانه در فضای باز، فراتر از فعالیت بدنی‌ای که فراهم می‌کند، برای کودکان مفید است، زیرا کمک می‌کند تا کودکان معاشرت کنند، بدن خود را بهتر درک کنند، قدرت تصمیم‌گیری خود را بهبود ببخشند و توان تأثیرگذاری خود را روی تصمیمات دیگران بالا ببرند.

در دنیای شلوغ و پیچیده امروزی، برنامه‌ریزی برای گذراندن وقت بیرون از منزل با فرزندان می‌تواند دشوار باشد، اما برای رشد و تکامل سالم فرزندانمان ضروری است. کودکان در سن 4تا 6 سال به حدود سه ساعت بازی در فضای باز در روز نیاز دارند که اگر این بازی دارای سناریویی ماجراجویانه باشد، مهارت‌های نرم کودکان رشد قابل‌ملاحظه‌ای خواهد داشت.

 رشد اجتماعی در بازی‌های ماجراجویانه در فضای باز

بازی با همسالان به بچه‌ها اجازه می‌دهد تا مهارت‌های اجتماعی مهمی مانند همدلی، همکاری و دوستی را بیاموزند که می‌تواند به موفقیت آن‌ها در دوره بعدی زندگی، یعنی دوران دبستان کمک شایانی کند.

1- ارتباط آسان‌تر با دیگران

محیط خانه یا کودکستان برای بچه‌های کوچک‌تر، گاهی اوقات آن‌ها را به رقابت با دیگران، (مانند خواهر و برادر یا همکلاسی‌ها)، برای جلب‌توجه بزرگ‌سالان ترغیب می‌کند، این موقعیت‌ها می‌توانند بچه‌ها را تحت تأثیر قرار دهند و اغلب باعث می‌شوند که آن‌ها احساس ترس و دوری از همسالان و مربیان خود کنند.

اما حضور بچه‌ها در یک تیم واحد و با سناریوی هیجان‌انگیز و پذیرفتن یک نقش در یک فضای باز، فضایی کاملاً متفاوت ایجاد خواهد کرد و بعضاً تا روزها داستان ماجراجویانه خود و دوستانشان را برای والدین خود تعریف می‌کنند که خود این امر هم باعث می‌شود که احساساتشان را با بزرگ‌سالان و اطرافیان راحت‌تر به اشتراک بگذارند.

2- خودآگاهی بیشتر

کودکانی که در یک سناریوی ماجراجویانه، هر بار یک نقش را به عهده می‌گیرند، مهارت‌های مشاهده، استدلال، تصمیم‌گیری‌شان توسعه می‌یابد و مهم‌تر به آن‌ها اجازه می‌دهد که هر ماجرا را از دیدگاه افراد مختلف ببینند و مفاهیمی مانند علت و معلول را یاد می‌گیرند.

3- قدردانی از محیط‌زیست

طبق یک مطالعه، 87 درصد از افرادی که در کودکی به‌طور منظم بیرون بازی می‌کردند، در بزرگ‌سالی به طبیعت اهمیت می‌دادند. دلیل ساده‌ای برای این اشتیاق وجود دارد، بچه‌ها تجربه زیسته و هیجان‌انگیزی در محیط بیرون داشته‌اند و چه به‌صورت خودآگاه (با توجه سناریوی بازی) یا به‌صورت ناخودآگاه حضور در طبیعت را تجربه کرده‌اند، این خاطرات شگفت‌انگیز، آن‌ها را به سمت بزرگ‌سالانی آگاه و دلسوز سوق می‌دهد. آن‌ها ارزش این فضاها را می‌دانند، بنابراین انگیزه بیشتری برای حفظ آن‌ها دارند.

4- بهبود روابط با گروه همسالان

کودکانی که به‌طور منظم در بازی‌های ماجراجویانه بیرون از خانه نقش می‌گیرند، عموماً خودآگاه‌تر هستند و نسبت به احساسات دیگران آگاهی بیشتری دارند. جالب‌توجه است، مطالعات نشان می‌دهد که بچه‌هایی که وقت خود را به بازی‌های سناریو محور در بیرون از خانه می‌گذرانند، کمتر در آینده تبدیل به قلدر می‌شوند. کار گروهی و تخیل برای بازی ماجراجویانه در فضای باز ضروری است، که به کودکان اجازه می‌دهد تا تعاملات مثبتی را با همسالان خود تجربه کنند. کودکانی که زمان ثابتی برای بازی چالشی و ماجراجویانه در بیرون از خانه‌دارند، به‌احتمال‌زیاد با دیگران کنار می‌آیند و نقاط مشترک پیدا می‌کنند.

 رشد فکری در بازی‌های ماجراجویانه در فضای باز

بسیاری از والدین فکر می‌کنند بهترین راه برای رشد توانایی‌های فکری فرزندشان صرف زمان بیشتر برای یادگیری در یک محیط کلاس درس است. اما، بازی والدین با کودکانشان در محیط بیرون از خانه و با یک سناریوی جذاب، مهارت‌هایی را به کودکان یاد می‌دهد که حتی باعث افزایش یادگیری آن‌ها در محیط مدرسه می‌شود.

1- کمک به رشد مغز

در طول بازی ماجراجویانه، بچه‌ها برای ایفای نقش خود در محیط، مجبور به تفکر و تصمیم‌گیری و کشف محیط اطراف خود و پتانسیل‌های آن هستند. آن‌ها علاوه بر اتکای جدید به خود، مهارت‌های تصمیم‌گیری و توانایی‌های گروهی خود را نیز توسعه می‌دهند. از طریق بازی مشارکتی، بچه‌ها یاد می‌گیرند که مسائل را حل کنند، جهان‌های خیالی بسازند و ایده‌ها را به واقعیت تبدیل کنند. این تجربیات به بچه‌ها می‌آموزد که از قوانین پیروی کنند و به دیگران احترام بگذارند.

2- بهبود مهارت‌های بین فردی

کودکان در طول بازی ماجراجویانه، اغلب با دیگر جنبه‌های شخصیت و توانایی‌های دوستان خود آشنا می‌شوند و آن‌ها را به‌صورت خودآگاه یا ناخودآگاه ارزیابی می‌کنند و یاد می‌گیرند که چگونه دوستی واقعی ایجاد کنند. والدین می‌توانند این تعامل را با تنظیم قرارهای بازی در فضای باز با دوستان تسهیل کنند و یک سناریو برای بازی بچه‌ها ترسیم کنند و حتی والدین هم در آن می‌توانند نقش داشته باشند، و یا اینکه اغلب یکی از والدین این وظیفه را به عهده می‌گیرند و دیگر والدین به تعامل با یکدیگر می‌پردازند.

3- فضای یادگیری را گسترش دهید

ترسیم سناریوهایی در فضای باز که در آن وسایل آموزشی نیز وجود دارد، به بچه‌ها فرصتی می‌دهد تا اطلاعات و مهارت‌های جدیدی را با بازی بیاموزند. همچنین به بچه‌ها نشان می‌دهد که می‌توانند در همه‌جا یاد بگیرند، نه‌فقط در کلاس‌های درس و فضاهای آموزشی سرپوشیده. به‌عنوان‌مثال، با حفظ امتیاز در طول بازی، توانایی خود را در شمارش و یادگیری در مورد روابط بین اعداد با افزایش امتیاز تقویت می‌کنند.

4- جرقه علاقه به موضوعات و نقش‌های جدید در زندگی

گذراندن زمان بیشتر در بازی‌های چالش‌برانگیزی و نقش محور برای کودکان امکان تجربه کردن مسئولیت‌های مختلف را مهیا می‌سازد، تجربه کردن با همه حواس، می‌تواند کنجکاوی را تحریک کند و با فراهم کردن زمان و مواد برای کشف بیشتر، علایق جدید را تشویق می‌کند.

در پایان باید عنوان کرد، بازی‌های ماجراجویانه در فضای باز و به‌صورت خانوادگی، نه‌تنها برای کودکان، بلکه برای بزرگ‌سالان نیز دارای مزایایی است، بر اساس تحقیقات، این قبیل تعاملات (والد-کودک) در دوران کودکی باعث می‌شود که دوره بعدی، یعنی دبستان و حتی دوران بلوغ، روابط همدلانه‌تر و مؤثرتری بین والدین و فرزندان برقرار باشد.

زیرا در این نوع بازی، کودک و والد، با کمک هم به حل مسئله و رویارویی با چالش‌ها پرداخته‌اند و در این فرایند حل مسئله، لذت و ماجراجویی را نیز تجربه کرده‌اند و تجربه آن‌ها در بازی ماجراجویانه، ماندگارتر است و حس اعتمادی که بین والد و فرزند در این دوران شکل می‌گیرد، غیرقابل‌انکار است.

به‌علاوه فرصت ارتباط با طبیعت، رویارویی با خطرات و چالش‌ها به‌صورت گروهی و معاشرت با هم‌سالان و بزرگ‌سالان در یک محیط باز همراه با والدین و مربیان دلسوز و مسئولیت‌پذیر و کسب مهارت‌های اجتماعی و توسعه مهارت‌های فردی از مزایای غیرقابل‌انکار بازی‌های ماجراجویانه در فضای باز است.»