ورقستان، قطب موزائیک‌سازی همدان

اکثریت اهالی روستای ورقستان در کارگاه‌های موزائیک‌سازی سطح روستا اشتغال دارند و وجود کارگاه‌های موزائیک‌سازی این روستا برای سایر روستاهای هم‌جوار نیز اشتغال مستقیم و غیر مستقیم مناسبی را ایجاد کرده است.
دهیار روستای ورقستان اظهار کرد: روستای ورقستان دارای 100 تا 120 واحد کارگاه موزائیک‌سازی بود که این تعداد کارگاه برای یک‌هزار نفر به‌صورت مستقیم و غیر مستقیم اشتغال ایجاد کرده بود، اما متأسفانه درحال حاضر به‌علت تورم موجود، تعداد کارگاه‌ها به 60 تا 70 واحد کاهش یافته و تقریباً نیمی از این کارگاه‌ها تعطیل شده است.
فرامرز علیزاده با بیان اینکه کارگاه‌های درحال فعالیت نیز اکثراً به‌صورت نیمه‌فعال هستند، افزود: تعداد 20 تا 30 واحد از کارگاه‌های موزائیک‌سازی روستای ورقستان درحال حاضر با تغییر کاربری و تعویض دستگاه‌ها و ماشین‌آلات خود، به تولید محصولات پلیمری مشغول شده‌اند.
وی با بیان اینکه تولیدات کارگاه‌های موزائیک‌سازی ورقستان به تهران، قزوین، اراک‌، زنجان و کرمانشاه و تقریباً به کل کشور صادر می‌شود، تصریح کرد: کارگاه‌های موجود در روستای ورقستان به‌صورت سنتی بوده و اکثریت دارای مجوز فعالیت هستند و اهالی روستا ضمن اشتغال به کشاورزی، در این کارگاه‌ها فعالیت دارند.
علیزاده با اشاره به اینکه میزان تولید این کارگاه‌ها به تفکیک معمولاً متغیر و متفاوت است، خاطرنشان کرد: هر واحد کارگاه موزائیک‌سازی روستای ورقستان درصورت سنتی بودن روزانه 100 تا 200 متر و درصورت اتوماتیک بودن دستگاه‌های کارگاه‌ها بیش از دو هزار متر مربع تولید موزائیک دارد.
وی موزائیک‌های تولیدشده کارگاه‌های موزائیک‌سازی ورقستان را از انواع و مدل‌های مختلف موزائیک دانست و خاطرنشان کرد: معمولاً در فصل زمستان از روستاهای هم‌جوار ورقستان حدود 400 تا 500 نفر در سطح کارگاه‌های موزائیک‌سازی این روستا مشغول به کار می‌شوند که این امر نه‌تنها برای اهالی روستا، بلکه برای سایر روستاهای هم‌جوار نیز اشتغال مناسبی را ایجاد کرده و به‌ندرت در این روستا فرد بیکار وجود دارد.
علیزاده در ادامه با بیان اینکه متأسفانه یکی از مهم‌ترین مشکلات کارگاه‌های موزائیک‌سازی روستای ورقستان پراکنش و پراکندگی این کارگاه‌ها در سطح روستا بوده و سامان‌دهی نشده‌اند و جزء خوشه صنعتی قرار نگرفته‌اند، اظهار کرد: یکی از مطالبات اهالی این روستا طی سال‌های اخیر سامان‌دهی این کارگاه‌ها در قالب یک شهرک بوده که تاکنون محقق نشده است.
وی اضافه کرد: اهالی روستا برای سامان‌دهی کارگاه‌های موزائیک‌سازی ورقستان بسیار راغب بوده و حتی در این رابطه حاضر هستند زمین مناسب نیز برای ایجاد یک شهرک به‌منظور سامان‌دهی کارگاه‌ها اهدا کنند تا این کارگاه‌ها به‌علت آلودگی و مزاحمت‌های صوتی از واحدهای مسکونی سطح روستا مجزا شوند و دولت نسبت به مقدمات و ایجاد این شهرک با سوله و کارگاه‌ها به متراژ‌های یکسان اقدام کند و امتیاز لازم را به آن‌ها بدهد، اما تاکنون هیچ اقدامی نشده است.
علیزاده با بیان اینکه برخی از کارگاه‌های موزائیک‌سازی ورقستان برندسازی کرده و دارای آرم و علامت استاندارد هستند، یادآور شد: نبود تسهیلات ارزان‌قیمت و مشکلات سرمایه در گردش و نبود رشته موزائیک‌سازی به‌عنوان طرح‌های اولویت‌دار در تسهیلات توسعه روستایی، از دیگر مشکلات موزائیک‌سازان این روستا به‌شمار می‌رود که بهره‌برداران این حوزه از آن بی‌بهره هستند.
وی برندسازی، سامان‌دهی و ایجاد خوشه صنعتی برای کارگاه‌های موزائیک‌سازی روستا را یک ضرورت دانست و تصریح کرد: خوشبخانه واحدهای موزائیک‌سازی ورقستان مشکلی در رابطه با بیمه ندارند و بیمه هستند، اما متأسفانه مسئول بازرسی از واحدها و کارگاه‌های موزائیک‌سازی ورقستان سخت‌گیری بسیاری در بازرسی و نظارت‌ها دارد و درصورت هرگونه غیبت اتفاقی و احتمالی واحدها جهت پیگیری امور روزمره، برای واحدهای فوق غیبت می‌خورد و برای بیمه کارگاه‌ها مشکل ایجاد می‌شود.
علیزاده همچنین با اشاره به مشکلات سرمایه در گردش کارگاه‌های موزائیک‌سازی ورقستان، اظهار کرد: هریک از کارگاه‌ها بیش از یک تا دو میلیارد تومان تولید محصول دارند که ممکن است اکثر محصولات تولیدی این کارگاه‌ها فعلاً به فروش نرفته باشد؛ به‌علت عدم فروش و نداشتن سرمایه در گردش، صاحب کارگاه نمی‌تواند تولید کارگاه خود را (تا زمان فروش تولیدات قبلی) ادامه دهد و در این مواقع با مشکل سرمایه در گردش مواجه هستند.
رئیس شورای اسلامی روستای ورقستان نیز اظهار کرد: در این روستا حدود 120 واحد کارگاه موزائیک‌سازی دارای فعالیت بودند که از فصل پاییز به بعد حدود 10 یا 15 واحد به‌علت وضعیت سیمان و کسادی بازار ساخت‌وساز، نتوانستند به کار خود ادامه دهند؛ بنابراین تعطیل شدند. هریک از کارگاه‌های موزائیک‌سازی سطح روستای ورقستان برای چهار تا پنج نفر اشتغال مستقیم ایجاد کرده است.
اکبر ربیعی یکی از مشکلات این روستا را نبود کارگر محلی دانست و خاطرنشان کرد: کارگران افغانی در این روستا اجازه فعالیت ندارند و به‌علت سخت و زیان‌آور بودن این شغل، کارگران محلی و جوانان تمایل چندانی به آن ندارند و برخی از کارگاه‌ها به‌علت نبود کارگر، اقدام به تعطیلی کرده‌اند.
ربیعی ادامه داد: برخی کارگاه‌ها که کارگران خود را بیمه کرده‌اند، درحال حاضر چندین سال است که کارگران برای آن‌ها کار می‌کنند و برخی از کارگاه‌ها به‌علت تورم و عدم توانایی پرداخت دستمزد کارگران، تعطیل شده‌اند.
یکی از تولیدکنندگان موزائیک روستای ورقستان نیز با اشاره به کارگاه موزائیک‌سازی خود، گفت: کارگاه بنده درحال حاضر برای پنج نفر اشتغال ایجاد کرده و روزانه میانگین 100 متر تولید انواع موزائیک داریم.
وی تورم، تأمین مواد اولیه، پراکندگی کارگاه‌ها، نقدینگی و سرمایه در گردش را ازجمله مشکلات کارگاه‌های موزائیک‌سازی این روستا برشمرد و افزود: برای مرتفع شدن مشکل پراکندگی کارگاه‌های موزائیک‌سازی ورقستان از چندین‌سال پیش مسئولان تلاش داشتند نسبت به ایجاد خوشه تولیدی و صنعتی در ورقستان اقدام کنند، اما هنوز این امر محقق نشده است.
ربیعی ادامه داد: برای سامان‌دهی این کارگاه‌ها نیاز است در ابتدای امر دولت زیرساخت‌های لازم (ازجمله امتیازات آب و برق و سایر امکانات) را در مکانی مشخص برای کارگاه‌ها فراهم کند تا کارگاه‌ها با فراغ بال و بدون هیچ‌گونه نگرانی و دغدغه در مکان مورد نظر به فعالیت خود ادامه دهند.
وی با اشاره به اینکه تمامی کارگاه‌های موزائیک‌سازی ورقستان دارای مجوز هستند و مجوز تمامی این کارگاه‌ها صنعتی است، اضافه کرد: محصولات کارگاه موزائیک‌سازی بنده در این روستا درحال حاضر به قزوین، شمال و تهران ارسال می‌شود؛ ضمن اینکه سایر کارگاه‌ها نیز به اقصی نقاط کشور تولیدات خود را با بازاریابی لازم، ارسال می‌کنند.
ربیعی با اشاره به مشکل نقدینگی کارگاه‌ها، بیان کرد: درحال حاضر صددرصد مشکل کارگاه‌های ورقستان مشکل نقدینگی است و با توجه به فصل سرما و زمستان و کاهش و حتی صفر شدن ساخت‌وسازها، تمامی تولیدات در انبارهای کارگاه‌ها دپو شده و فعلاً به فروش نرفته و درنتیجه به‌علت مشکل نقدینگی برای اکثریت این کارگاه‌ها، ادامه کار و تولید امکان ندارد.
وی با بیان اینکه تسهیلات با نرخ سود پایین از نقش مؤثری در حل مشکل این کارگاه‌های برای ادامه تولید برخوردار خواهد بود، اظهار کرد: با آغاز ساخت‌وسازها و افزایش تقاضا برای مصالح ساختمان‌سازی ازجمله موزائیک، به‌طور قطع از فصل بهار و تابستان تولیدات انبارشده این کارگاه‌ها نیز به فروش خواهد رفت.
در پایان اینکه شناخت ظرفیت‌ها و استفاده بهینه از آن‌ها، تبدیل کردن تهدیدها به فرصت‌ها، برندسازی عمده محصولات روستا، حفظ و تقویت حس مشارکت مردم به‌منظور اشتغال‌زایی و پیشرفت اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی روستا، گامی مؤثر برای توسعه روستایی است.
یکی از عمده‌ترین راهکارها در اشتغال‌زایی و عدم مهاجرت جوانان روستا به کلان‌شهرها، راه‌اندازی کارگاه‌های تولیدی با توجه به ظرفیت‌های هر روستا بوده که به‌طور قطع با این راهکار درصورت توجه و حمایت، انگیزه جوانان را برای ماندن در روستا و تلاش برای آبادانی زادگاه خود بیشتر می‌کند.