|
در سال‌های اخیر آلودگی صوتی یکی از عوامل مؤثر بر کیفیت زندگی انسان‌ها و حیوانات در سراسر جهان است. بر اساس گزارش‌های سازمان بهداشت جهانی (WHO) اختلالات روان‌شناختی ناشی از صدا، اثرات ناخوشایندی بر کیفیت زندگی و سلامت دارد.
از نظر محققان و صاحب‌نظران «امروزه آلودگی صوتی یکی از جنبه‌های مهم زیست‌محیطی و بهداشتی است که از دیدگاه سلامتی، علاوه بر ایجاد انواع اثرات فیزیولوژیکی به ایجاد اختلالات روان‌پزشکی و روان‌شناختی منجر می‌شود. آثار فیزیولوژیکی و روانی مواجهه با صدا بر انسان به‌تدریج ظاهر می‌شود و در درازمدت پیامدهای منفی روان‌شناختی آن ازجمله رفتار پرخاشگرانه، خستگی جسمی و روانی، استرس، سرگیجه، سردرد، عصبانیت، حواس‌پرتی، اختلال خواب، کاهش بازده کاری بروز می‌کند.»
متخصصان حوزه روان‌شناسی اجتماعی اعتقاد دارند که «پرخاشگری فاکتور بسیار مهمی در زمینه بهداشت شغلی است. به‌طوری‌که تأثیرات نامطلوبی بر زندگی افراد در محیط‌های کاری و اجتماعی می‌گذارد. مواجهه طولانی با صدای تراز بالا حالات تنشی و پرخاشگری را در افراد به‌وجود می‌آورد و حتی در فرکانس‌های مختلف می‌تواند به‌عنوان محرک روانی به ایجاد اختلال در فعالیت‌های عملکرد شناختی، افزایش خطاهای انسانی، ایجاد پیامدهای ناگوار و از همه مهم‌تر افزایش واکنش‌های روانی در محیط‌های اجتماعی و خانواده منجر شود.»
همچنین تحقیقات نشان می‌دهد که «اثرات سروصدا بر انسان می‌تواند منجربه افت شنوایی، اختلال در عملکرد، اختلال در خواب، افزایش ترشح هورمون‌های استرس، بروز اختلالات قلبی‌وعروقی، همچنین آزردگی و مشکلات روانی شود؛ علاوه بر این سروصدا سایر موجودات زنده را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد، چنان‌چه منجر به تغییر در رفتار و روش زندگی پرندگان و حیوانات می‌شود. آلودگی صوتی مانند سایر آلودگی‌ها بر انسان، گیاهان، جانوران و اجسام بی‌جان آثار منفی متعددی دارد و رشد گیاهان بر اثر سروصدای بلند کاهش چشمگیری می‌یابد.»
از نظر کارشناسان محیط‌زیستی «عامل آلودگی صوتی که به اختصار عامل آلودگی نیز نامیده می‌شود، عبارت است از هر شخص حقیقی که اداره یا تصدی منابع ثابت و هدایت منابع سیار مولد آلودگی صوتی را خواه برای خود یا به نمایندگی از طرف شخص یا اشخاص حقیقی دیگر برعهده داشته یا به طور شخصی به طرق مختلف عامل ایجاد آلودگی است.»
بر این اساس منابع و کانون‌های آلودگی صوتی، منابع متحرک مانند حملونقل عمومی، خودروهای سواری، موتورسیکلت‌ها، حملونقل هوایی، حملونقل دریایی، حملونقل زمینی (مترو) و منابع ثابت مانند نیروگاه‌ها، پالایشگاه‌ها، کارخانه‌ها، کارگاه‌ها، فرودگاه‌ها، پایانه‌های حملونقل، توقفگاه‌های دائمی وسایل حملونقل عمومی، تعمیرگاه‌های وسایل نقلیه موتوری، بندرها، میادین تیر، ژنراتورها و موتورهای تولید برق است.
آلودگی صوتی دارای اثرات نامطلوب جسمی، روحی و اجتماعی است
صاحب‌نظران زیست‌محیطی معتقد هستند که «یکی از معضلات در بخش حفاظت محیط‌زیست آلودگی صدا است. اگرچه صدا دارای اثرات نامطلوب جسمی، روحی و اجتماعی است و درخصوص پیشگیری و کنترل آن اتفاق نظر وجود دارد، اما به‌طور اجتناب‌ناپذیری در محیط زیست و محیط کار تولید و منتشر می‌شود، به‌طوری‌که حتی در کشورهای توسعه‌یافته صنعتی هنوز هم یکی از معضلات عمده مدیریت زیست‌محیطی شهری را موضوع آلودگی صدا تشکیل می‌دهد، علاوه بر مخاطراتی که برای مواجهه با صدا برشمرده‌اند، وجود آلودگی صوتی در محیط، دلیل اتلاف انرژی توسط منابع مختلف شهری و صنعتی است و از دیدگاه بهینه‌سازی مصرف انرژی نیز باید این موضوع مدنظر قرار گیرد.»
بر اساس نتایج مطالعه «برآورد بار بیماری‌های غیرواگیر منتسب به صدای ترافیکی در کلان‌شهر تهران» که با همکاری پژوهشکده محیط زیست دانشگاه علوم پزشکی تهران، مؤسسه ملی توسعه تحقیقات علوم پزشکی و شهرداری تهران انجام شده است، مشخص شد که صدای محیطی ناشی از ترافیک سهم قابل توجهی در ایجاد بیماری‌های غیرواگیر دارد، در همین راستا حملونقل مهم‌ترین عامل ایجادکننده صدای محیطی و آلودگی هوا در شهرهای بزرگ محسوب می‌شود، محاسبه سهمی از بیماری‌ها که بتوان به این عامل محیطی نسبت داد می‌تواند اطلاعات ارزشمندی را برای مقایسه بار این عامل خطر بر سلامتی جوامع و مقایسه آن با سایر عوامل محیطی برای کنترل بیماری‌ها داشته باشد. در مطالعه حاضر به محاسبه بار بیماری‌های غیرواگیر که بتوان به صدای ترافیکی نسبت داد در کلان‌شهر تهران در سال 1396 پرداخته شده است.
بنا به اظهارات منصور شمسی‌پور، عضو هیئت علمی پژوهشکده محیط زیست و مجری این طرح، در مجموع تعداد DALY از دست رفته منتسب به صدای ترافیکی در شهر تهران در سال 1396 مقدار 61284 سال برآورد شده است.
اختلال شدید خواب با سهم 74.58 درصدی از این سال‌های از دست رفته بیشترین بار بیماری‌های ناشی از صدا را به خود اختصاص داده است و آزردگی ناشی از صدا با داشتن سهم 12.23 درصدی از کل بار بیماری‌های منتسب به صدای محیطی در رتبه دوم قرار دارد. بیماری ایسکمیک قلب 71.11، سکته مغزی 12.5 و پرفشاری خون 31.1 به ترتیب در رتبه‌های سوم تا چهارم قرار گرفته‌اند، به طور کلی نتایج نشان داد صدای محیطی با داشتن Rate DALY، 697 به ازای هر 100 هزار نفر جمعیت سهم قابل توجهی در ایجاد بیماری‌های غیرواگیر دارد.
آثار مخرب آلودگی صوتی بر محیط زیست و زندگی انسان‌ها
کنشگر محیط‌زیست درباره آثار مخرب آلودگی صوتی بر محیط‌زیست و زندگی انسان‌ها، می‌گوید: تأثیر آلودگی صوتی موضوع بسیار مهمی است، چراکه بشر حداکثر می‌تواند تا 60 دسی‌بل آلودگی صوتی را تحمل کند.
محمد درویش، می‌افزاید: اگر انسان‌ها در محیطی با میزان آلودگی صوتی بیش از 60 دسی‌بل زندگی کنند، این آلودگی‌ها زیان‌بار نه تنها سبب کند ذهنی کودکان می‌شود، بلکه ناراحتی‌های گوارشی، کم تحملی و پرخاشگری در بزرگ‌سالان را نیز تشدید خواهد کرد.
وی ادامه می‌دهد: بر اساس تحقیقات انجام‌شده، در مناطق و محله‌های که آلودگی صوتی بیشتر است، در واقع نزاع‌های خیابانی هم افزایش می‌یابد؛ برای نمونه مطابق مطالعات، میزان آلودگی صوتی زیرپل سیدخندان تهران 86 دسی‌بل و پایین پل پردیس 91 دسی‌بل اندازه‌گیری شده است، بنابراین این مناطق جزو منطقه‌های نزاع‌خیز هم بوده است.
ادامه مطلب را در سایت روزنامه سپهرغرب به نشانی مطالعه کنید.
|
