نقش پررنگ پدر در زندگی فرزندان

پدر بودن به چه معناست؟

اگر از خود پدرها بپرسید که لحظه پدر شدن چه احساسی داشتند، قطعاً همه می‌گویند از زیباترین لحظاتی بوده که خداوند به آن‌ها هدیه کرده تا عاشقانه فرزندانشان را دوست داشته باشند و آن‌ها را حمایت کنند. لحظه‌ای که پدر دستان کوچک نوزادش را به‌دست می‌گیرد یا او را در آغوش خود می‌فشارد، فرزندش به او نخستین لبخندها را می‌زند و با او ارتباط برقرار می‌کند. همه این‌ها آنقدر به دل و جان یک پدر می‌نشیند که حد و حساب ندارد اما این تازه اول کار است، واقعاً پدر بودن به همین چیزها ختم می‌شود؟ قطعا خیر. دنیای پدر بودن و دنیای وظایف گسترده آن در برابر فرزندان وسعت زیادی دارد.
قطعاً با تغییر شرایط جوامع نقش و جایگاه پدرها نیز در خانواده‌ها تغییر کرده و پدران متفاوت از چند دهه گذشته باید به فرزندانشان رسیدگی کنند و به آن‌ها توجه نشان دهند. اما چگونه؟
  نقش پدر در موفقیت فرزندانش
هر پدر و مادری برای موفقیت و آرامش فرزندانشان تلاش می‌کنند و می‌خواهند که فرزندانشان احساس آرامش و شادی داشته باشند اما همه در راستای این هدف قدم نمی‌گذارند چرا که آگاهیشان زیاد نیست. گاه پیش می‌آید، بچه‌ها بزرگ می‌شوند و تازه پدر و مادر می‌گویند، ای بابا باید فلان کار را در تربیتشان می‌کردیم و نکردیم!
سپیده بشول؛ روان‌شناس کودک در این رابطه می‌گوید:
بخشی از عواطف کودکانه توسط پدران هدایت می‌شود چراکه پدر پشت و تکیه‌گاه فرزندش است و این را باید بداند که با وجود او کودک احساس امنیت پیدا می‌کند. پس در قدم نخست از همان بدو تولد پدر همچون مادر نقش اساسی در آرامش، امنیت و احساس خوب دارد و در واقع پدر نخستین قهرمان زندگی فرزندش است.
پدری که تلاش می‌کند زندگی آرام برای فرزندانشان فراهم کند، قطعاً باعث می‌شود ذهن کودکش تمرکز بیشتری داشته باشد، رشد فکری و عاطفی‌اش بیشتر شود. روحش شاداب‌تر بماند. همه این‌ها در راستای رسیدن به بلوغ عاطفی کودک تا بزرگ‌سالی اثرگذار است. از سوی دیگر حس پشتیبانی از سوی پدر برای بچه‌ها خیلی با اهمیت است چراکه کودک نیاز به حمایت و پشتیبانی پدرش در کنار عشق ورزی به او دارد. حس امنیت چطور از سوی پدر به فرزندانش منتقل می‌شود؟ با در آغوش کشیده شدن، قلب و روح کودک آرام می‌شود، به آینده امیدوار می‌شود و برای موفقیت در آینده خود را آماده می‌کند. پس یک پدر علاوه بر تأمین مالی فرزندان، باید امنیت روانی و عاطفی هم به فرزندانش بدهد.
نکته دیگر اینکه پدران در کنار مادران در موفقیت فرزندانشان اثرگذار هستند و این کار را با حمایت‌هایی که از توانمندی ها، احساسات و علایق بچه‌ها می‌توانند برعهده بگیرند. زیاد دیده می‌شود که پدرها به جز وظیفه کار کردن بقیه جوانب را دست مادران می‌سپارند اما این اشتباه است. پدر می‌تواند آداب زندگی، ارزش‌های اخلاقی، نیازهای اساسی، اخلاق خوب، ارتباط خوب و نظم و ادب را به فرزندش آموزش دهد.
امروزه بر نحوه آموزش و پرورش در مدارس و همینطور خانه‌ها نقد می‌شود که مثلا بچه‌ها درس می‌خوانند اما برای زندگی آماده نمی‌شوند. بچه‌ها تحصیل می‌کنند و مدرک می‌گیرند اما انسانیت را در خیلی ابعادش نمی‌آموزند. بنابراین یکی از مسائلی که باید پدران مدنظر قرار دهند، این است که آن‌ها نخستین آموزگاران فرزندشان هستند.
یک پدر می‌تواند انسان بودن را به جای بی‌عیب و نقص بودن یا پولدار بودن و یا چیزهای بی اساس دیگر به فرزندانش‌آموزش دهد. شاید خیلی پدرها الان بگویند که ای بابا، با این وضع زندگی‌ها و دشواری در وقت گذاشتن چطور می‌توان این کارها را انجام داد! اتفاقا پدرها با افزایش آگاهی به راحتی می‌توانند در تربیت فرزندانشان اثر بگذارند.
محققان ثابت کرده‌اند که روابط محبت‌آمیز پدر و کودک باعث پیشرفت کودک، محبوبیت او بین همسالان و سازگاری بیشترش می‌شود. هرچند که بین این روابط مثلاً با داشتن فرزند پسر و دختر تفاوت‌هایی در سبک فرزندپروری وجود دارد اما به هرحال پدری که خود را به‌روز می‌کند و همگام با فرزندانش می‌شود، می‌تواند چالش‌های کمتری در زمینه روابط با فرزند یا فرزندانش داشته باشد یا اینکه در دوره نوجوانی بحران‌های فرزندانش کمتر باشند.
  پدرِ حامی چه پدری است؟
بسیاری از بچه‌ها وقتی بزرگ می‌شوند همیشه این حسرت را دارند که چرا پدرشان حمایتگر آن‌ها نبوده است، حال شاید اینها به لحاظ مالی هم تأمین شده باشند، اما واقعاً منظورشان از حمایت بُعد دیگری از روابط پدر و فرزندی است اما واقعاً پدر حامی چه پدری است و چه ویژگی‌هایی دارد؟
اگر بخواهم خلاصه بگویم یک پدر حامی کسی است که برای فرزندش وقت می‌گذارد که به آن اشاره کردیم، روش‌های مختلفی هم البته برای این وقت گذاشتن وجود دارد. از یک فیلم دیدن ساده، بازی کردن گرفته تا پیاده روی یا هر چیزی که دل‌های آن‌ها را به هم نزدیک کند و علایق مشترکشان باشد.
نکته دوم یک پدر حامی به فرزندش عشق می‌ورزد و به آن‌ها با رفتاری که دارد درس زندگی و الگوی خوبی می‌شود. قطعاً پدران خودشان در فرایند رشد فرزندانشان متوجه می‌شوند که چقدر الگو هستند و این خیلی باید در همه‌چیز از صداقت گرفته تا مسئولیت‌های زندگی برایشان مراقبت‌کننده باشد.
سوم پدر حامی شنونده خوبی است به‌خصوص در سنین نوجوانی و جوانی که بچه‌ها با مسائل مختلف و بیشتری روبه‌رو می‌شوند، فرزندانش را بتواند درک کند، مشکلاتشان را بشنود و شنونده خوبی برایشان باشد، بدون اینکه بخواهد حتی مشورت یا راهکاری به آنها ارائه دهد و چهارم اینکه برای فرزندانش کتاب بخواند. اجازه ندهد بچه‌ها در قلمرو تلویزیون و اینترنت محو شوند چرا که دنیای مدرن این کار را با همه می‌کند. فرهنگ کتابخوانی در خانه‌ها نباید از بین برود و پدر چقدر می‌تواند در این زمینه مؤثر باشد و یک الگوی خوب کتابخوانی باشد.
پنجم یک پدر خوب و حامی به همسرش نیز احترام می‌گذارد و از این طریق به فرزندانش‌آموزش می‌دهد که محیط خانه امن است، همه همدیگر را دوست دارند و روابط در آن پررنگ است. حتی گاهی وظایف خانه را با همسر و فرزندانش تقسیم می‌کند، مثلاً چه ایرادی دارد گاهی ظرف بشوید، خانه را جارو کند یا آخر هفته‌ها بیافتد به جان خانه‌تکانی و تمیز کردن زندگی!
ششم یک پدر خوب به فرزندش اجازه تصمیم‌گیری می‌دهد نه اینکه به جای آن‌ها تصمیم بگیرد تا بچه‌ها هم آزادی عمل و تصمیم‌گیری را فرا بگیرند و در نهایت پدر خوب صبور است، در دسترس است، زود از کوره در نمی‌رود، به کودکان اجازه بازی می‌دهد، در تمامی کارهای مرتبط با فرزندش مشارکت می‌کند، به فرزندانش نه گفتن را آموزش می‌دهد، از همسرش راهنمایی می‌گیرد و به بچه‌ها استقلال عمل می‌دهد.
پدران نخستین مرد زندگی دخترانشان هستند و یک دختر همسر آینده‌اش را براساس الگوی پدری‌اش انتخاب می‌کند حال اگر این پدر مهربان و حمایتگر باشد، او نیز به‌راحتی می‌تواند چنین مردی را بیابد وگرنه در خیلی مواقع انتخاب‌ها دچار بحران و مشکل می‌شود.
پدران در تربیت فرزند در کنار داشتن حد و مرز و جدیت باید با آن‌ها ارتباط صمیمانه هم داشته باشند، دوست بدارند و از فرزندانشان نیز دوست داشتن بخواهند. همه این‌ها باعث می‌شود که دوران بحرانی نوجوانی با مشکلات کمتری بگذرد. پدران باید بدانند که رابطه دوستانه با فرزندشان چقدر در موفقیت و رشد فکری و بعدها آرامش روان و حس ارزشمند بودن آن‌ها مؤثر است.
و در نهایت یک خانواده با عشق و آرام نیاز به پدر و مادری آگاه دارد. پدران نخستین الگو و بهترین مربی و دوست و مشاور فرزندانشان می‌توانند باشند اگر راه‌های حمایت و موفقیت فرزندانشان را بدانند و حتی در این مسیر می‌توانند از کمک مشاوران نیز بهره‌مند شوند.
 زهره سعیدی