زایمان‌های تقویمی بلای جان مادر و نوزاد!

وزارت بهداشت به منظور جلوگیری از رشد سزارین‌ها در تاریخ 2/2/1402 ابلاغیه صادر کرد.
زایمان‌هایی با تاریخ لاکچری حالا دیگر بلای جان مادران و از آن مهم‌تر نوزادانی شده است که برای رند بودن تاریخ تولدشان گاهی وقت‌ها بهای سنگینی می‌پردازند؛ مادران و پدرانی که حاضرند برای آنکه تاریخ تولد فرزندشان در شناسنامه رند باشد، سلامتی و جان نوزادشان را به خطر بیندازند. این در حالی است که شاید خیلی از این پدر و مادر‌های جوانی که اغلب انتظار نخستین فرزندشان را می‌کشند، ندانند این زایمان و تاریخ تولد لاکچری ممکن است چقدر برای‌شان گران تمام شود. بار اصلی این تقصیر بر گردن پزشکان و بیمارستان‌هایی است که نه فقط با این مد غلط اجتماعی همراهی می‌کنند بلکه به دنبال ماهی گرفتن از آب گل‌آلود هستند و خودشان هم به این ماجرا دامن می‌زنند. به همین خاطر هم است وقتی سراغ برخی بیمارستان‌ها و مراکز درمانی و زایشگاه‌ها به خصوص در مناطق بالای شهر و مراکز لاکچری می‌روید، با فهرستی طولانی از مادران بارداری مواجه می‌شوید که برای آنکه تاریخ تولد فرزندشان 2/2/1402 باشد، تاریخ زایمان سلامت‌شان را پس و پیش می‌کنند، غافل از اینکه بدانند این زایمان‌های زودرس یا دیررس می‌تواند سلامت و جان فرزندشان را دچار خطر کند. حالا معاون درمان وزارت بهداشت در نامه‌ای به معاونان درمان دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور خواستار اقدامات کنترلی به منظور عدم‌رشد آماری سزارین‌های تقویمی در تاریخ 2/2/1402 شد.
برخی بدعت‌گذاری‌ها و لاکچری‌بازی‌ها تاوان سنگینی دارد. درست شبیه همین ماجرای تاریخ تولد رند نوزادان که می‌تواند سلامت و جان‌شان را به خطر بیندازد، اما چند سالی می‌شود که این ماجرا به شکل گسترده‌ای در حال رخ دادن است و نظارت و پیشگیری‌های وزارت بهداشت هم در این رابطه چندان کارآمد نبوده است چراکه برخی پزشکان و زایشگاه‌ها برای کسب درآمد‌های بیشتر حاضرند جان و سلامت مادر و نوزاد را به خطر بیندازند، اما در برابر دریافت مبالغی تا چند برابر مبلغ زایمان در تاریخی معمولی، زایمان‌های تقویمی را برنامه‌ریزی کنند. به همین خاطر است که اگر به زایشگاه‌ها و بیمارستان‌ها به خصوص در مناطق اعیان‌نشین کشور سری بزنید، درمی‌یابید برای زایمان در تاریخ‌هایی نظیر 2/2/1402 صف‌های طویلی از مادران باردار تشکیل شده است؛ مادرانی که خیلی‌های‌شان وقت زایمان‌شان در چنین روزی نیست و با تولد نوزاد در این تاریخ به دلیل نارس بودن نوزاد باید مدت‌ها در دستگاه باشد و حتی ممکن است جانش به خطر بیفتد چراکه هنوز فرایند رشدش را در رحم مادر طی نکرده است. با وجود این، اما امسال هم در آستانه رند‌ترین تاریخ سال 1402 یعنی 2/2/1402، وزارت بهداشت در اطلاعیه‌ای نسبت به این مدل زایمان‌ها هشدار داده است.
 هشدار و اخطار وزارت بهداشت نسبت به زایمان‌های تقویمی
حالا چند سالی می‌شود برخی زوج‌هایی که در آستانه پدر و مادر شدن هستند، برای زایمان در تاریخ‌های رند تقویم سر و دست می‌شکنند. 8/8/88، 9‌/9/99، 1/1/1401 و حالا هم 2/2/1402! این نوع زایمان‌ها، اما به هیچ وجه از سوی متخصصان توصیه نمی‌شود چراکه عوارض متعددی دارد. بر اساس شواهد علمی روز دنیا، تکمیل مدت طبیعی بارداری از اهمیت بالایی برخوردار است. به همین خاطر هم به دنیا آوردن نوزادان قبل از کامل شدن دوره بارداری با سزارین، روی تکامل ارگان‌های مختلف نوزاد تأثیر منفی خواهد داشت. همچنین این موضوع برخلاف سیاست‌های وزارت بهداشت در حوزه ترویج زایمان طبیعی ایمن و حفظ سلامت مادر و نوزاد است. به همین خاطر هم معاونت درمان وزارت بهداشت در سال‌های اخیر با اطلاعیه‌هایی سعی دارد جلوی این مدل از زایمان‌ها را بگیرد.
در اطلاعیه وزارت بهداشت آمده است: پیرو ابلاغ بخشنامه‌های قبلی در خصوص تأکید بر کنترل سزارین‌های غیراورژانس تقویمی و مناسبتی در بیمارستان‌ها و اعمال مقررات با بیمارستان‌های متخلف و همچنین پزشکان ترویج‌کننده و دارای آمار بالای سزارین در ایام خاص تقویمی، به استحضار می‌رساند همچنان گزارش‌هایی از عدم‌کنترل موضوع و ادامه این روند در بعضی از بیمارستان‌ها دریافت می‌گردد و حتی در شبکه‌های خبری صداوسیما نیز به عنوان یک چالش به آن پرداخته می‌شود.
 مصائب یک بدعت تقویمی
بر این اساس با توجه به اینکه ادامه این موضوع می‌تواند در زمینه تأمین زایمان ایمن و حفظ سلامت مادر و نوزاد آسیب‌های جدی ایجاد کند و اختلال در گردش کار عادی بیمارستان‌ها و اتاق‌های عمل و اشغال غیرضرور تخت‌های NICU و حتی تأمین و توزیع خون و فرآورده‌های خونی (با استناد به اعلام سازمان انتقال خون) فراهم نماید، ضروری است از هم اکنون با توجه به دریافت شواهدی از تعیین نوبت توسط متخصصان زنان و زایمان در بیمارستان‌های خصوصی و عمومی غیردولتی برای تاریخ 2/2/1402 اقدامات پیشگیرانه لازم در راستای کنترل و نظارت بر افزایش نامتعارف سزارین‌های الکتیو غیرضرور و فاقد اندیکاسیون از طریق ابلاغ این بخشنامه به تمامی بیمارستان‌های تحت پوشش انجام پذیرد.
علاوه بر ابلاغ بخشنامه و تأکید بر اقدامات کنترلی توسط مسئولان فنی بیمارستان‌ها، لازم است نسبت به انجام بازدید‌های نظارتی از بیمارستان‌های باسابقه آمار سزارین تقویمی بالا اقدام شده و در صورت تأیید آمار افزایشی سزارین‌های فاقد اندیکاسیون در تاریخ پیش رو (به ویژه 2/2/1402) با بیمارستان و پزشک مربوط اعمال مقررات منطبق با مفاد بخشنامه‌های فو‌ق‌الذکر انجام و گزارش اقدامات آن معاونت به مرکز نظارت و اعتبار بخشی اعلام گردد. بدیهی است در صورتی که در این زمینه بیمارستانی دارای سه نوبت تذکر ماده33 آیین‌نامه بیمارستان است، باید مستندات آن را جهت اعمال کاهش درجه اعتباربخشی به مرکز نظارت و اعتباربخشی امور درمان این معاونت ارسال کنند.
عوارض زایمان‌های تقویمی
پریچهر پورانصاری، فلوشیپ پریتانولوژی بیمارستان شهدای تجریش با بیان اینکه طول دوره بارداری در انسان 280روز یا 40هفته است، می‌گوید: «گاهی به دلایل مختلفی نظیر بیماری، نداشتن شرایط زایمان طبیعی، مشکلات مادر و جنین و مواردی از این قبیل زایمان به تجویز پزشک به صورت برنامه‌ریزی‌شده انجام می‌گیرد، اما این زایمان برنامه‌ریزی شده نیز در پایان 39هفتگی حاملگی توصیه می‌شود نه قبل از آن.» طبق تأکید این پزشک، بچه‌هایی که زودتر از 39هفته تمام و بدون اندیکاسیون یا مورد اورژانسی متولد می‌شوند، معمولاً در معرض یکسری عوارض به ویژه عوارض تنفسی و سندرمی به نام دیسترس تنفسی قرار می‌گیرند که این سندرم اغلب در نوزادانی که بین 37هفته تا 39هفته متولد می‌شوند، بروز می‌کند.
عضو هیئت علمی دانشگاه با اشاره به اینکه عوارض تنفسی ایجادشده گاهی منجر به بروز عوارض ماندگار در نوزاد می‌شود، می‌افزاید: «گاهی این دیسترس تنفسی بسیار مقاوم به درمان است و به درمان‌های رایجی که برای این نوزادان انجام می‌شود پاسخ نمی‌دهد و متأسفانه منجر به مرگ نوزاد می‌شود.»
پورانصاری به والدین هشدار می‌دهد: «از دخالت و دستکاری در زمان زایمان مگر در موارد اورژانسی که ادامه حاملگی برای جان مادر و جنین خطر دارد، باید جداً اجتناب کرد، زیرا عوارض تنفسی که در نوزادان نارس ایجاد می‌شود، علاوه بر اینکه ممکن است باعث بروز عوارض ماندگار و ناتوانی در نوزاد شود، بار اقتصادی سنگینی برای خانواده و اجتماع در برخواهد داشت و گاهی نیز ممکن است منجر به مرگ نوزاد شود.»