حریق جنگل‌ها؛ غم هرساله عروس زاگرس

منابع طبیعی به علت اهمیت اقتصادی، کارکردهای زیست محیطی، گردشگری و تولید گیاهان دارویی، صنعتی، حفظ خاک و ذخایر ژنتیکی همواره نزد دولت‌ها و جوامع از اهمیت بالایی برخوردار است.
استان ایلام نیز که همه آن را با طبیعت سرسبز و زیبای مانشت، بانکول، قلارنگ، کبیرکوه، دینار کوه و… می‌شناسند، دارای جاذبه‌های گردشگری و طبیعی بسیاری است که همه‌ساله گردشگران بسیاری را به خود جذب می‌کند.
بنا بر آمارهای رسمی متأسفانه هرساله بخشی از مساحت جنگل‌های ایلام کاسته می‌شود و تا کنون برای رفع این معضل و حفاظت از جنگل‌های استان اقدامی جدی صورت نگرفته است.
در سال‌های اخیر آتش‌سوزی، تخریب و تصرف منابع طبیعی استان ایلام که ناشی از نابخردی برخی از مردم و بی‌توجهی مسئولان است، از حد عبور کرده و در حال تبدیل به یک بحران است.
  معضل آتش‌سوزی در جنگل‌های استان ایلام
یکی از شهروندان ایلامی اظهار کرد: وقوع چندفقره آتش‌سوزی در سطح جنگل‌ها و مراتع استان ایلام طی روزها و هفته گذشته که هنوز فصل تابستان و گرم سال شروع نشده، زنگ خطر را برای جنگل‌های بلوط استان ایلام به‌عنوان عروس زاگرس به صدا درآورده است.
فرزاد حسینی بیا بیان اینکه هرساله با گرم شدن هوا، معضل آتش‌سوزی دامن طبیعت استان ایلام را می‌گیرد، افزود: در همین راستا بیش از 20 هکتار از اراضی گندم شهرستان دره‌شهر درچند روز گذشته در آتش‌سوزی طعمه حریق شد و نه‌تنها پیامد منفی بسیاری برای مراتع و منابع طبیعی شهرستان دره‌شهر به‌دنبال داشت بلکه خسارت بالایی نیز به دام و طیور کشاورزان و دام‌داران منطقه زد.
وی ادامه داد: با توجه به گرمای امسال اگر از جانب مسئولان تدابیری جهت حفاظت و جلوگیری از آتش سوزی در جنگل‌ها و مراتع صورت نگیرد یقیناً در تابستان سال جاری شاهد آتش گرفتن و نابودی تعداد کثیری از جنگل‌های استان خواهیم بود.
  قطع بی‌رویه درختان در ایلام
یکی از دیگر شهروندان ایلامی گفت: قطع درختان یکی دیگر از عوامل اصلی از بین رفتن جنگل‌های استان ایلام به شمار می‌رود، متأسفانه جنگل‌های بلوط و درختان گون در استان ایلام هرساله توسط عده‌ای قلع و قمع می‌شوند و این موضوع سبب می‌شود دیگر نفسی برای آیندگان باقی نماند و گونه‌های گیاهی جنگل‌های ایلام رو به انقراض باشند.
مراد فتاحی افزود: به‌رغم انتظار چندی پیش اخباری مبنی بر قطع درختان بانکول برای گمانه‌زنی ذخایر گازی در کوهستان بانکول به گوش رسید که موجب شد بیش از صد اصله درخت بلوط از جنگل‌های بلوط بانکول قطع و شبانه از جنگل خارج شوند.
وی بیان کرد: انتظار می‌رود مسئولان استانی قدمی چشم‌گیر در راستای برخورد با متخلفین و حفاظت از جنگل‌های بلوط ایلام که میراث گذشتگان ما هستند بردارند، نه اینکه هربار به بهانه‌های مختلفی ازجمله جاده‌سازی، استخراج گاز و نفت و ساخت مجتمع‌های تجاری و مسکونی تیشه به ریشه طبیعت بکر و زیبای استان ایلام بزنند.
  عوامل مؤثر در کاهش آتش‌سوزی‌ها
کارشناس محیط زیست اظهار کرد: وجود طرح‌های نفتی و گاز، پتروشیمی و پالایشگاه‌ها، خشک‌سالی، گردوغبار، بی‌توجهی مسئولان، بی‌مبالاتی مردم و چرای بی‌رویه دام‌ها، قطع بی‌رویه برای تهیه زغال چوب و گرما، آفات و بیماری‌ها، ریزگردها، کاهش جمعیت سنجاب‌ها به‌دلیل وجود دام و سگ‌های گله در جنگل، تغییر کاربری، توسعه اراضی کشاورزی، احداث جاده و دیگر رخدادها موجب شده تا وسعت جنگل‌های بلوط کاهش یابد.
فرشته سلطانی افزود: جنگل‌ها به‌عنوان ریه زمین در چرخه حیات موجودات زنده نقش مؤثری ایفا می‌کنند و تخریب و نابودی آنها پیامدهای منفی فراوانی ازجمله گسترش بیابان‌ها، افزایش میزان گازهای گلخانه‌ای، تشدید آلودگی هوا، تخریب لایه ازون و نهایتاً گرم شدن زمین، کاهش حاصلخیزی خاک، کاهش میزان بارندگی، افزایش سیلاب، حذف عوامل تولید اکسیژن و افزایش دی‌اکسید کربن، نابودی زیست‌گاه جانوران و از بین رفتن گونه‌های گیاهان دارویی را به همراه دارد.
وی ادامه داد: با اقداماتی از قبیل خودداری از روشن نمودن آتش در جنگل‌ها و مراتع، بر حذر کردن کودکان از بازی با کبریت و فندک و روشن نمودن آتش در عرصه‌های منابع طبیعی، خودداری از انداختن ته سیگار روشن و بطری‌های شیشه‌ای در جنگل‌ها و مراتع، عدم توسعه باغات، مزارع، تأسیسات و… با هدف سودجویی و تعرض به منابع طبیعی، عدم قطع غیرمجاز درختان جنگلی و بوته‌های مرتعی جهت مصارف سوختی، ساختمانی، زراعی، عدم چراندن بی‌رویه و خارج از ظرفیت دام‌ها در مراتع و جلوگیری از ورود آن‌ها به جنگل، عدم حک یادگاری بر روی تنه‌های درختان و زخمی کردن آنان، عدم شخم و شیار در جهت شیب قالب و جلوگیری از فرسایش، آموزش اهمیت منابع طبیعی و حفاظت از این منابع به کودکان و نوجوانان، مشارکت در طرح همیاران طبیعت و برخورد جدی با قاچاقچیان محصولات جنگلی و مرتعی، می‌توان از منابع طبیعی و محیط زیست محافظت کرد.
  اقدامات منابع طبیعی در راستای حفاظت از جنگل‌های استان
مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان ایلام با بیان اینکه اهمیت منابع طبیعی در حیات اقتصادی و اجتماعی بشر به ویژه در رابطه با کشاورزی و محیط زیست بر کسی پوشیده نیست، اظهار کرد: پوشش گیاهی، مراتع جنگل‌ها و فضای سبز جز سرمایه و ثروت استان به شمار می‌روند و نقش بالایی در توسعه استان دارند، از این رو حفاظت آن‌ها همواره اهمیت بالایی دارد.
ابراهیم پیرزادیان افزود: بنا به پیشگویی‌های هواشناسی، امسال تابستان گرمی را سپری خواهیم کرد که این امر خطری جدی برای مراتع و جنگل‌های استان به‌شمار می‌رود، در این راستا الزامی است تمام دستگاه‌های ستاد بحران آمادگی برای مقابله با آتش‌سوزی‌های احتمالی در استان را داشته باشند.
وی با تأکید بر اینکه باید تمام دستگاه‌های اجرایی، دهیاران، شورای اسلامی و همچنین جامعه محلی جهت جلوگیری از آتش‌سوزی در عرصه‌های جنگلی و مرتعی دست به دست هم دهند، ادامه داد: تاکنون اقداماتی از قبیل تهیه و نصب تابلوهای هشداردهنده، آموزش افراد، ساماندهی نیروها، تهیه وسایل و ادوات و تجهیزات اطفا حریق، برقراری گشت‌های حفاظتی، ایجاد پایگاه‌های شناسایی و کشف حریق در فصول بحرانی و ایجاد کشیک اطفا حریق در سطح ادارات منابع طبیعی برای حفاظت از منابع طبیعی و محیط زیست استان لحاظ شده است.
این مسئول اضافه کرد: کشاورزان نیز می‌بایست از سوزاندن بقای محصولات کشاورزی در مزارع مجاور جنگل‌ها و مراتع خودداری کنند، چراکه خاکستر برخاسته از سوزاندن این مواد امکان سرایت به جنگل از طریق هوا و ایجاد آتش‌سوزی گسترده را دارد.
وی در پایان گفت: خوشبختانه از سال‌های گذشته تاکنون سطح آگاهی‌های عمومی آحاد مردم نسبت به حفاظت از منابع طبیعی افزایش یافته است، انتظار می‌رود در سال جاری نیز عموم مردم علاوه بر همکاری خود و رعایت نکات ایمنی، در صورت مشاهده تخلفات و یا اتفاقات ناگوار در جنگل‌ها فوراً از طریق شماره‌های 1504 یگان حفاظت، به منابع طبیعی اطلاع دهند.
جنگل‌های استان ایلام جزو گسترده‌ترین جنگل‌های غرب کشور محسوب می‌شوند و حفاظت و صیانت از آن‌ها اهمیت بالایی دارد که باید در دستور کار مسئولان استانی قرار گیرد.