رودخانه‌هایی که به‌زودی خشک می‌شوند!

رودخانه‌ها برای اکوسیستم ما حیاتی هستند و به تنظیم آب و هوای زمین کمک می‌کنند. آن‌ها برای تأمین آب آشامیدنی، آبیاری و صنعت ضروری هستند و از گیاهان و حیوانات حمایت می‌کنند، اما متأسفانه رودخانه‌ها در معرض تهدید تغییرات آب و هوایی و فعالیت‌های انسانی قرار دارند. تأثیر ماندگار خشک‌شدن رودخانه‌ها شامل از بین رفتن محصولات غذایی، انرژی آبی، حیات وحش و حتی آب آشامیدنی می‌شود. این رودخانه‌ها برای حفظ سطح آب و جریان حیاتی خود برای نسل‌های آینده، به کمک نیاز دارند. در ادامه به معرفی مهم‌ترین رودخانه‌های دنیا که در سال 2023 در حال خشک‌شدن هستند، می‌پردازیم:
 رودخانه کلرادو
رودخانه کلرادو یک منبع مهم آب برای جنوب غربی آمریکا است که در نتیجه تغییرات آب و هوایی و تقاضای زیاد برای آب آن، با سرعتی زیاد در حال خشک‌شدن است. حوضه رودخانه کلرادو، جمعیت رو به رشد ایالات متحده را در خود جای می‌دهد. این رودخانه برای بیش از 40 میلیون نفر آب تأمین می‌کند و منبع حیاتی آب کشاورزی است. در واقع رود کلرادو برای آبیاری، تأمین برق آبی و مصارف خانگی محدود شده است و آب کمتری در پایین‌دست جریان دارد. در نتیجه، این رودخانه در دهه گذشته، خشکسالی‌های مکرر و طولانی را تجربه کرده و کمبود آب آن رایج‌تر شده است. طول رودخانه کلرادو 1450 مایل است و یکی از مهم‌ترین رودخانه‌های جهان محسوب می‌شود.
 رودخانه سند
سند (Indus River)، یکی از 50 رودخانه بزرگ جهان است که به دلیل استفاده بیش از حد آب آن، در خطر خشک شدن قرار دارد. این رودخانه آسیایی، راه نجات میلیون‌ها نفر در پاکستان و هند است و آب مورد نیاز را برای آبیاری آنها فراهم می‌کند. طول این رودخانه 3180 کیلومتر (1976 مایل) است و طولانی‌ترین رودخانه پاکستان محسوب می‌شود. رود سند از فلات تبت در چین سرچشمه می‌گیرد و قبل از ورود به پاکستان، از ایالت جامو و کشمیر هند عبور می‌کند. این رودخانه در چند سال گذشته، بارندگی کمتر از حد متوسط و کم‌ترین میزان را در 60 سال گذشته تجربه کرده است. جریان آب رودخانه سند در پاکستان، بیش از 50 درصد کاهش پیدا کرده و منجر به کمبود آب و افزایش رقابت برای منابع آبی شده است. همچنین رودخانه سند، بخش مهمی از اقتصاد پاکستان را رقم می‌زند و کاهش جریان رودخانه، به اقتصاد این کشور آسیب زیادی رسانده است. دولت پاکستان به دلیل بحران آب، وضعیت اضطراری ملی را اعلام کرده است و در حال کار کردن روی طرحی برای رسیدگی به این مشکل است.
 رودخانه تستا
آب رودخانه تستا (Teesta) در هند و بنگلادش، در حال خشک شدن است. اولین دلیل خشکی این است که یخچال زمو (Zemu glacier) که منبع اصلی آب رودخانه محسوب می‌شود، به دلیل گرم شدن کره زمین با سرعت نگران‌کننده‌ای در حال ذوب شدن است. دلیل دوم این است که میزان بارندگی منطقه در سال‌های اخیر به میزان قابل‌توجهی کاهش پیدا کرده و این رخداد باعث شده است که آب کمتری برای رودخانه در دسترس باشد. سومین و مشکل‌سازترین دلیل خشک شدن رودخانه تستا، برداشت آب زیاد از رودخانه برای آبیاری، برق و سایر اهداف است. این رودخانه 414 کیلومتر (257 مایل) طول دارد و منبع اصلی تأمین آب برای بخش کشاورزی و نیروی هیدروالکتریک آبی است. تستا، آب آشامیدنی میلیون‌ها نفر را تأمین می‌کند و کاهش آب رودخانه، تأثیر مخربی بر زندگی افراد وابسته به آن داشته است.
 رودخانه آرکانزاس
رودخانه آرکانزاس، یکی از شاخه‌های مهم رودخانه می‌سی‌سی‌پی در آمریکا محسوب می‌شود که به دلیل عوامل مختلف در حال خشک‌شدن است. مناطقی که در امتداد این رودخانه 1469 مایلی (2364 کیلومتری) هستند، خشکسالی متوسط تا شدید را تجربه می‌کنند و تقاضاهای فزاینده‌ای برای آب از سوی صنایع و شهرداری‌ها در ایالت‌های اطراف این رودخانه وجود دارد. این تقاضاها باعث شده است که سطح آب در سال‌های اخیر به میزان قابل‌توجهی کاهش پیدا کند و رودخانه نتواند نیازهای افراد وابسته به آن را برآورده کند. ایالت‌های آرکانزاس، کلرادو، کانزاس و اوکلاهاما، برای حمل‌ونقل، آبیاری، صنعت، به شدت به رودخانه آرکانزاس متکی است. همچنین کاهش جریان آرکانزاس به طور قابل‌توجهی بر محیط زیست و اقتصاد منطقه تأثیر گذاشته است. حیات وحش و پوشش گیاهی کنار رودخانه نیز به دلیل کاهش سطح آب با مشکل مواجه است و صنایعی که به آب رودخانه متکی هستند، باید برای ادامه فعالیت خود تغییراتی ایجاد کنند.
 رودخانه سرخ
رود سرخ که از بخش جنوبی دشت‌های بزرگ آمریکا می‌گذرد، به دلیل عوامل مختلفی از جمله تغییرات آب‌وهوایی و استفاده بیش از حد از منابع آبی، در حال خشک‌شدن است. این رودخانه کمتر از سه هزار مایل طول دارد و از ایالت‌های نیومکزیکو، تگزاس، اوکلاهما، آرکانزاس و لوئیزیانا می‌گذرد. همچنین رودخانه سرخ، یک منبع آب مهم برای کشورهای بومی آمریکایی این منطقه محسوب می‌شود و متأسفانه، نواحی غربی حوضه رودخانه، بیشتر در معرض اثرات خشکسالی و کاهش جریان آب قرار دارند. این رودخانه، آب مورد نیاز کشاورزی، صنعت و مصارف شهری را تأمین می‌کند و یک مکان تفریحی محبوب برای ماهیگیری، شنا و قایق سواری به‌شمار می‌رود که خشک شدن آن تأثیر بسزایی در این فعالیت‌ها خواهد داشت.
 رودخانه مورای
رودخانه مورای (Murray River) به طول 2508 کیلومتر، بزرگترین رودخانه استرالیا و یکی از مهم‌ترین منابع آبی این کشور محسوب می‌شود. متأسفانه، آب این رودخانه در حال خشک‌شدن است و این کاهش جریان، زمانی اتفاق می‌افتد که بارندگی ناکافی، سطح آب رودخانه را مقطعی پر می‌کند. در این هنگام برخی از مناطق حوضه مورای-دارلینگ به مجموعه‌ای از استخرهای راکد تبدیل می‌شوند. همچنین سطح پایین آب، عواقب مخربی را برای اکوسیستم محلی و جوامع انسانی که به آب رودخانه متکی هستند، ایجاد می‌کند. رودخانه مورای در سال 2006 خشک شد و بخش بزرگی از استرالیا را تحت تأثیر قرار دارد. این خشکسالی باعث شد سطح آب رودخانه به میزان قابل توجهی کاهش پیدا کند و تا سال 2007 جریان رودخانه به طور کلی متوقف شود. این شرایط منجر به شکل‌گیری طوفان‌های گرد و غبار و آتش‌سوزی‌های جنگلی در حوضه مورای-دارلینگ شد و در سال 2022، این حوضه با خطر جدی خشک‌شدن برای همیشه مواجه شد. خشکسالی طولانی‌مدت، صنایع رو به رشد، افزایش نیاز به آبیاری و ایجاد سدهای بیشتر، همه در کاهش جریان آب رودخانه مواری نقش داشتند.