|
13 سالگی سنی است که به طور رسمی آغاز نخستین تجربه مصرف دخانیات در کشور اعلام شده تا عمق فاجعه را به تصویر بکشد. طبق آمار بیش از 20 درصد مردان و 4 درصد زنان بالای 15 سال در کشور مصرف روزانه سیگار دارند. آمار کلی مصرف سیگار هر چند در میان زنان و دختران کمتر است، اما رشدی چندین برابری داشته‌است. به گواهی آمار در فاصله پنج ساله سال 1395 تا 1400 شیوع استعمال دخانیات در گروه سنی 18 تا 35 سال 88 درصد در خانم‌ها و 19 درصد در آقایان افزایش یافته‌است و همچنین در فاصله سال‌های 1386 تا 1396 شیوع استعمال دخانیات در گروه سنی 13 تا 15 سال در دختران 133 درصد و در پسران 13 درصد افزایش یافته‌است. مصرف قلیان در دوره 10 ساله 1390 تا 1400 نیز 57 درصد در زنان و 17 درصد در مردان افزایش یافته‌است.
رشد 133 درصدی سیگار در بین دختران در حالی اتفاق می‌افتد که دختران امروز قرار است مادران فردا باشند، اما مصرف دخانیات حتی می‌تواند بر سلامت باروری آن‌ها اثر منفی بگذارد. بازیگر اصلی گرایش به دخانیات به خصوص در گروه سنی نوجوان تبلیغات و نمایش مصرف دخانیات و سیگار از سوی قهرمانان مثبت و منفی سریال‌های نمایش خانگی و فیلم‌های سینمایی است.
تبلیغ دخانیات در سریال‌های شبکه خانگی
از نگاه بهزاد ولی‌زاده، رئیس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات وزارت بهداشت هنوز هم مصرف دخانیات در ایران در مقایسه با برخی کشور‌ها کمتر است، ولی خطر افزایش مصرف این پیش‌بینی را به ما می‌دهد که اگر اقدام جدی انجام نشود در سالیان آتی ممکن است ما جزو کشور‌های با شیوع بالای مصرف دخانیات شویم که در شأن جمهوری اسلامی ایران نیست.
وی با اشاره به میزان اجرای قانون منع مصرف دخانیات در کشور اینگونه توضیح می‌دهد: «در بحث قانون، ستاد کشوری کنترل دخانیات مصوباتی داشته است که طی 10 جلسه ستاد تدوین و به تأیید ریاست جمهوری رسیده و به دستگاه‌های اجرایی هم ابلاغ شده‌است، اما من به عنوان یک مسئول خودم رضایتی از اجرای این مصوبات در سطح کشور ندارم و این درحالی است که وزرای صمت، ارشاد، آموزش و پرورش و فرماندهی نیروی انتظامی عضو ستاد هستند، اما مصوبات باز هم اجرا نمی‌شود و باید پیگیر مکاتبات اداری با وزرا و سایر صاحب‌منصبان هم باشیم.»
رئیس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات وزارت بهداشت با تأکید بر اینکه میزان تبلیغات برای مصرف کالا‌های دخانی نگران‌کننده شده، با انتقاد از تبلیغ دخانیات درشبکه‌های نمایش خانگی می‌گوید: «هر آنچه ما برای کاهش مصرف تبلیغ کنیم، اما به سهولت مصرف دخانیات در این شبکه‌ها نمایش داده‌شود، زحمات ما هدر می‌رود. دنیا مطالعه و اعلام کرده‌است که یک سوم نوجوانان و جوانان فقط به دلیل تبلیغات به سمت مصرف دخانیات می‌روند.»
تبلیغ مواد دخانی خلاف قانون است
منصور رنجبر، مدیر دفتر بیماری‌های غیرواگیر و سلامت روان سازمان بهداشت جهانی هم سیگار را دروازه شروع مصرف مواد مخدر می‌داند و تأکید می‌کند: «تبلیغ دخانیات در هر فضایی برخلاف قانون است.»
به گفته وی روند استعمال دخانیات در نوجوانان و جوانان افزایشی است. در فاصله پنج ساله سال 1395 تا 1400 شیوع استعمال دخانیات در گروه سنی 18 تا 35 سال 88 درصد در خانم‌ها و 19 درصد در آقایان افزایش یافته‌است و همچنین در فاصله سال‌های 1386 تا 1396 شیوع استعمال دخانیات در گروه سنی 13 تا 15 سال در دختران 133 درصد و در پسران 13درصد افزایش یافته‌است. مصرف قلیان در دوره 10ساله 1390 تا 1400 نیز 57درصد در زنان و 17 درصد در مردان افزایش یافته‌است. در مطالعه دیگری که در بین 2هزار خانم در استان البرز در سال 1400 انجام شد، شیوع مصرف قلیان 5/10 درصد بوده‌است. سایر مطالعات نیز نشان‌دهنده دو برابر شدن شیوع مصرف دخانیات در پسران و دختران است. از نگاه وی قلیان دروازه شروع مصرف دخانیات و سیگار دروازه شروع مصرف مواد‌مخدر است. متأسفانه شیوع مصرف قلیان در خانم‌ها و نوجوانان در حال افزایش است. مدیر دفتر بیماری‌های غیرواگیر و سلامت روان سازمان بهداشت جهانی نسبت به روند شیوع مصرف دخانیات در کشور هشدار می‌دهد و می‌گوید: «بررسی‌های سازمان بهداشت جهانی می‌گوید اگر روند فعلی ادامه داشته باشد، ایران یکی از سه کشوری خواهد بود که بیشترین شیوع استعمال دخانیات را در دنیا خواهد داشت.»
به گفته رنجبر صنعت دخانیات در هر فضایی که بتواند تبلیغ می‌کند که خلاف قانون است. صنعت کاری کرده‌است که استعمال دخانیات به عنوان ارزش شناخته شود که این غلط است. وی با انتقاد از انفعال دستگاه‌ها در برابر استعمال دخانیات می‌افزاید: «اضافه کردن عطر و طعم به دخانیات ممنوع بود، اما در چند دوره نمایندگان مجلس در این رابطه مطالبه‌گری و پرسش کرده‌اند؟ یا وزارت بهداشت چقدر مبارزه با دخانیات را به اولویت اصلی خود تبدیل کرده‌است؟ چرا وزارت آموزش و پرورش همراهی نمی‌کند که مطالب آموزشی درباره عوارض دخانیات ذیل طرح «پاد» ارائه شود؟»
به گفته وی در دانشگاه بدون دخانیات هدف این است که فضایی عاری از دود دخانیات داشته باشیم و از مردم در برابر دود دست دوم محافظت کنیم و در نهایت دانشجو را در این حیطه مطالبه‌گر کنیم.
خطرات سیگار کشیدن مادر برای جنین
رشد 133 درصدی مصرف سیگار در بین دختران کشورمان، اما زنگ خطری جدی برای آینده کشور محسوب می‌شود. مریم هاشم‌نژاد، عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی البرز تأکید می‌کند: «بر اساس تحقیقات صورت گرفته مصرف سیگار در بانوان قدرت باروری آنان را کاهش می‌دهد.»
طبق توضیحات این متخصص مصرف سیگار به واسطه اثری که روی کاهش اکسیژن رسانی روی جنین دارد، بیش از 2هزارو500 ماده سمی تولید می‌کند که اثرات سوء بسیاری برای سلامت مادر، جنین و حتی نوزاد در پی خواهد داشت.
همچنین تحقیقات نشان داده بانوانی که سیگار مصرف می‌کنند قدرت باروری در آن‌ها کاهش می‌یابد و احتمال افزایش فشار خون بالا، سرطان ریه و سایر اندام‌ها در آنان وجود دارد.
هاشم‌نژاد خاطر نشان کرد: از اثرات مصرف سیگار در دوران بارداری می‌توان به افزایش میزان سقط و حاملگی خارج رحمی اشاره کرد و 50 درصد خطر مرگ در بانوان بیشتر می‌شود. علاوه بر این با مصرف سیگار دو تا پنج برابر افزایش خطر پارگی کیسه آب و 5/1 تا 5/3 برابر خطر وزن کم (کمتر از 2هزارو500 گرم که وزن استاندارد هنگام تولد نوزاد است) وجود دارد. همچنین احتمال زایمان زودتر از 32 هفته و حتی احتمال ایجاد جفت سر راهی در اثر مصرف سیگار وجود دارد.
هاشم‌نژاد تأکید می‌کند: «بررسی‌ها نشان داده که حتی اگر مادر سیگار مصرف نکند و نزدیکان او سیگاری باشند، این مواجهه هم می‌تواند عوارضی مانند مرگ داخل رحمی و وزن کم موقع تولد را برای جنین ایجاد کند.»
|
