فعال زیست محیطی استان مرکزی:

دستگاه‌های کم‌کار در اجرای برنامه مدیریت زیست بوم تالاب میقان اراک معرفی شوند

« سیاوش آقاخانی» روز سه‌شنبه در همایش ملی بحران‌های زیست‌محیطی تالاب میقان اراک در کانون امام خمینی(ره) این شهر، افزود: میقان سرزمین بی‌سامانی است که هنوز سندش در اختیار مسکن و شهرسازی است، منابع طبیعی در آن آتریپلکس می‌کارد، جهاد کشاورزی به بدترین و ناپایدارترین روش ممکن هندوانه کاری می‌کند و از طرفی صنعت، معدن و تجارت به دنبال توسعه صنایع ناپایدار از جمله راه‌اندازی فولاد امیرکبیر به عنوان یک صنعت پر آب در این منطقه خشک است.

وی بیان کرد: شرکت املاح معدنی در تالاب میقان، بهره‌برداری غیراصولی انجام می‌دهد و جاده‌ای درست کرده که به رالی خودروهای سنگین تبدیل شده و آن وقت صحبت از طرح مدیریت زیست محیطی این تالاب می‌شود.

مدیرعامل شبکه مردم نهاد منابع طبیعی و محیط زیست استان مرکزی ادامه داد: امروز و سال‌های گذشته آرزوی تهیه طرح مدیریت زیست بومی تالاب میقان وجود داشت اما پس از هفت سال، هنوز بسیاری از بندهای این طرح اجرایی نشده و این یکی از گلایه‌های مردم است.

آقاخانی اظهار کرد: قرار بود در یک افق میان مدت، بلند مدت و کوتاه مدت با همکاری 17 نهاد، تالابی با زیست بوم پایدار، آب کافی، سالم و تنوع زیستی غنی در این منطقه‌ایجاد شود، اما امروز شاهد افت 13 متری متوسط سطح منطقه هستیم و یکی از کانون‌های مهم ریزگرد در کشور ایجاد شده است.

وی گفت: قرار بود تمام برنامه مشارکتی و اقدامات دستگاه‌های اجرایی در راستای این برنامه ساماندهی شود و قرار بود حق آبه این تالاب به صورت طبیعی از سدها گرفته شود، اما امروز حق‌آبه گرفته شده و با منت از فاضلاب 300 لیتر به آن داده می‌شود.

مدیرعامل شبکه مردم نهاد منابع طبیعی و محیط زیست استان مرکزی اضافه کرد: قرار بود الگوی کشت اصلاح شود و شاهد هنداونه کاری در منطقه نباشیم، قرار بود برنامه مدیریت تالاب از گردشگری به حوزه‌های دیگر باشد، قرار بود معیشت پایدار جوامع محلی دیده شود اما الان در تامین آب مصرفی روزانه مانده‌اند.

آقاخانی عنوان کرد: تمام این موارد نشان می‌دهد که باید یک بازنگری جدی صورت گیرد که اولین بازنگری باید برای شرکت املاح معدنی باشد که بهره‌برداری غیراصولی در منطقه دارد و با اقدامات خود، قلب تالاب را نشانه رفته است.

وی گفت: قرار بود در قالب برنامه مدیریت زیست بوم، اقدامات شرکت معدنی املاح محدود شود اما پارسال و امسال به دنبال افزایش ظرفیت بهره‌برداری هستند.

مدیرعامل شبکه مردم نهاد منابع طبیعی و محیط زیست استان مرکزی ادامه داد: انتظار است بازنگری جدی در دستورالعمل‌های برنامه مدیریت زیست بومی صورت گیرد، هنوز ضمانت اجرایی برای آن نیست و فقط یک کتابچه نوشته شده است، هنوز دستگاه قضایی در این قضیه ورود نکرده است.

آقاخانی تصریح کرد: دستگاه قضایی باید در ترک فعل این برنامه با جدیت ورود کند.

وی اظهار کرد: گلایه بعدی از مجموع دانشگاه‌های استان مرکزی است که امضای آنها پای بیشتر طرح‌های ویرانگر محیط زیستی استان است.

مدیرعامل شبکه مردم نهاد منابع طبیعی و محیط زیست استان مرکزی ادامه داد: بیشتر پروژه‌های علمی به دانشگاه‌ها سپرده شده، اما هیچ مطالبه‌گری جدی توسط دانشگاه‌ها به شکل نامه و بیانیه در این راستا تالاب میقان دیده نشده است.

آقاخانی در بخش دیگری از سخنانش گفت: کشور دچار ابربحران‌های زیست محیطی است که به واسطه تصمیمات غلط گذشته و ادامه سیاست‌های نادرست ایجاد شده و امروز کشور دچار چالش‌های مختلف از جمله ورشکستگی آبی شده است.

وی اظهار کرد: نتیجه ورشکستگی آبی، خشک شدن هامون تا اتفاق تلخ امسال و خشک شدن دریاچه ارومیه است و به زودی چالش‌های بیشتری برای اکوسیستم‌های دیگر کشور رخ می‌دهد.

آقاخانی عنوان کرد: در حدود 2 سال گذشته، نشست کمیته تالاب در استان مرکزی برگزار نشده و این مطالبه جدی فعالان حوزه محیط زیست است.

وی گفت: فعالان زیست‌محیطی استان مرکزی آمادگی دارند تا بی ادعا در حوزه مدیریت زیست بومی، مسئولان را کمک دهند.

تالاب کویری میقان اراک یکی از 10 تالاب مهم کشور است که در 15 کیلومتری شمال شرقی اراک و جنوب غربی شهر داودآباد قرار گرفته است.

در سال‌هایی که میزان بارندگی مناسب است، دریاچه این تالاب دارای آب قابل توجهی می‌شود اما در سال‌های کم بارش، دریاچه فصلی تالاب در فصول گرم سال خشک شده و با تبدیل شدن به چشمه غبارهای نمکی، سلامت هوای شهر اراک را در معرض مخاطره جدی قرار می‌دهد.

ارتفاع این تالاب از سطح دریاهای آزاد یک‌هزار و 700 متر است و منابع تامین آب آن از بارش‌های جوی، آب سه رودخانه قره‌کهریز، فراهان و شهراب و پساب تصفیه فاضلاب اراک تامین می‌شود.

وسعت تالاب میقان اراک حدود 25 هزار هکتار برآورد شده که شامل دریاچه با سه جزیره در وسط، قسمت کویری و دشت‌های اطراف است.

این تالاب دارای ویژگی‌های بوم‌شناسی خاصی است، از جمله اینکه سالانه تعداد زیادی از پرندگان مهاجر را در فصل کوچ پذیرا است و در میان پرندگان مهاجر آبزی و کنارآبزی که اقامت موقت در این زیستگاه دارند، بعضی از گونه‌های نادر و حمایت شده نظیر درناهای خاکستری دیده می‌شوند.

جمعیت بالای درناهای خاکستری در تالاب میقان نسبت به زیستگاه‌های دیگر کشور، این زیستگاه آبی را به یکی از کانون‌های اقامت موقت ایران در عرصه مهاجرت پرندگان تبدیل کرده و در فصل کوچ جلوه‌های زیبایی را فرا رو می‌نهد.

همچنین پوشش گیاهی منطقه بیشتر از نوع گیاهان شورپسند یا هالوفیت بوده که از این نظر نیز تالاب میقان یکی از ذخیره‌گاه‌های مهم گیاهان شور کشور به شمار می‌رود.

علاوه بر پرندگان، گونه‌های پستانداران، آرتمیا و انواع جلبگ آب شور نیز از دیگر جانداران تالاب و محیط اطراف آن محسوب می‌شوند که هر یک در نوع خود دارای اهمیت است.

به علت شوری آب، لایه‌های نمکی در منطقه دیده می‌شود، علاوه بر این گنبدهای نمکی نیز در سطح زیرین منطقه وجود دارند که تحت تاثیر گسل‌های منطقه باعث لرزه خیزی خفیف در منطقه می‌شوند.

این تالاب دارای بزرگترین منبع سولفات سدیم در کشور است که شرکت املاح معدنی ایران حق برداشت از معادن این تالاب را اخذ کرده‌ است.