بر اساس اعلام سازمان خواروبار جهانی ملل متحد، ایران در تولید محصولات کشاورزی، زراعی و باغی در 68 محصول کشاورزی، جایگاه نخست تا پانزدهم جهان را دارد ضمن آنکه ایران در تولید میوه در خاورمیانه و شمال آفریقا مقام اول را داراست به این دلیل مردم انتظار دارند با فراوانی میوه در بازار، قیمت‌ها هم ‌متعادل باشد اما شرایط بر اساس خواسته مردم پیش نمی‌رود و قیمت‌های میوه چندان برای مردم خوشایند نیست.

اما آیا راهکاری برای اینکه میوه‌ها ارزان‌تر و یا مناسب‌تر به دست مردم برسد، وجود دارد؟

در شرایط فعلی بازار، تولید‌کننده و مصرف‌کننده هر دو ناراضی هستند، باغدار می‌گوید میوه را به قیمت پایین‌تر می‌فروشند، اما وقتی دست مصرف‌کننده می‌رسد قیمت‌ها گران می‌شود.

قیمت برخی میوه‌های داخلی چنان خارج از عرف است که ‌بعضاً میوه خارجی نظیر موز که از یک قاره دیگر و با طی ماه‌ها مسافت با کشتی به دست ما می‌رسد، ارزانتر تمام می‌شود.

کارشناسان راهکارهایی ارائه می‌دهند که اگر به‌درستی اجرا شود، میوه با قیمت پایین‌ها به دست مردم خواهد رسید، در ادامه این راهکارها را می‌خوانید.

هزینه تولید در کشور ما به دلیل خُرد بودن اراضی کشاورزی، گرانی نهاده‌ها و کم بودن ضریب مکانیزاسیون ادوات کشاورزی، بالا ‌و حاشیه سود تولید کننده هم کم است.

* جلوگیری از افزایش هزینه تولید میوه با توقف خُردشدن اراضی کشاورزی‌

قانون جلوگیری از خرد شدن اراضی کشاورزی سال 1385 تصویب شد‌ اما پس از گذشت 17 سال هنوز کار اجرایی روی آن صورت نگرفته است، این هم از آن سری طرح‌ها است که در حد تئوری در سازمان امور اراضی کشاورزی مطرح شده اما به مرحله اجرا در نیامده است، زمین که خُرد باشد امکان ورود ماشین‌آلات کشاورزی کاهش می‌یابد و همه کارها تقریباً با دست و با کارگر انجام می‌شود که هزینه تولید را بالا می‌برد و یا اینکه چندین ماشین کشاورزی برای چندین زمین خُرد باید به‌کار گرفته شود.

* ضرورت افزایش ضریب مکانیزاسیون ادوات کشاورزی

از سوی دیگر ضریب مکانیزاسیون یا میزان ماشین‌آلاتی که در باغ‌ها از زمان کشت تا داشت و برداشت کار می‌کنند کم است و تقریباً همه کارها با کارگر انجام می‌شود که هزینه تولید را بالا برده است که اگر این مورد اصلاح شود، خزینه تولید میوه کاهش می‌یابد.

* اقدامات جبرانی برای کاهش قیمت کود و سم ضرورت است

‌قیمت نهاده‌ها ازجمله کود و سموم شیمیایی با حذف ارز 4200 تومانی، افزایش یافت و تقریبا پنج برابر شد، حذف ارز دولتی تصمیم کلان کشور بود و از نظر اقتصاددانان برای اقتصاد کشور ضروری بود، اما دولت باید برای رشد قیمت نهاده‌ها، اقدامات جبرانی داشته باشد؛ وقتی کشاورز و باغدار مجبور باشد کود و سم را به چندین برابر قیمت سال قبل خریداری کند، قطعا این موضوع در افزایش قیمت میوه مؤثر است.

*‌ ضرورت مقابله با دلالی و وا‌سطه‌گری در بازار میوه/ دلال قیمت میوه را تا 1000 درصد هم افزایش می‌دهد

دلال به معنی دلالت‌کننده و راهنمایی‌کننده است و وجود آن برای خرید و فروش‌ تا حدی که خریدار را راهنمایی کند، مناسب است، اما مشکل زمانی به‌و‌جود می‌آید که تعداد این د‌لا‌لان بیش از اندازه معمول می‌شود به طوری که قبل از کاشت، دلالان روی محصول کشاورزان و باغداران چنبره می‌زنند، قیمت پیشنهاد می‌کنند و حتی پول می‌دهند تا در زمان برداشت محصول باغ را به آن‌ها بفروشد و بدیهی است که نتیجه چنین فروشی چگونه خواهد بود.

دلالان در همه مراحل از قبل از برداشت گرفته تا فروش در میادین میوه و تره‌بار حضور دارند، مطالعه‌ای پیش از این در یکی از اندیشکد‌ه‌های معتبر انجام شده بود که نشان می‌داد قیمت میوه از سر زمین تا زمان رسیدن به دست مصرف‌کننده بین 300 درصد تا 1000 ‌رشد می‌کند؛ این دلالان در میادین مرکزی میوه و تره‌بار هم حضور جدی دارند.

‌در این‌باره، مالک کریمی یکی از بنکداران و فروشندگان میوه در میدان مرکزی میوه و تره بار تهران گفت: دلالی در میوه‌های خارجی بیش از داخلی است، مثلا اگر موز نصف شب به میدان بیاید تا صبح بعضاً تا پنج دست بین دلالان می‌چرخد و هرکدام قیمت را اضافه می‌کنند.

وی گفت: در میوه‌های داخلی هم همینطور است، کامیون میوه که شب می‌‌رسد، دلالان به قیمت‌های نازل‌ می‌خرند و خیلی گرانتر می‌فروشند، صاحب میوه ترجیح می‌دهد که به قیمت‌های پایین زودتر بفروشد زیرا کامیونِ حمل بار هر چقدر تأخیر داشته باشد، پول بیشتری خواهد گرفت.

*‌ نظارت بیشتر بر ‌قیمت‌های عمده‌فروشی و خرده‌فروشی میوه باید افزایش یابد

معمولاً این روزها در میدان مرکزی میوه و تره‌بار که مکان عمده‌فروشی و نیز در مغازه‌های سطح شهر که محل خرده‌فروشی میوه است، نظارت چندانی بر قیمت میوه وجود ندارد یا حداقل حضور بازرسان برای مردم ملموس نیست؛ در میدان مرکزی میوه و تره‌بار باید همه فاکتورها ممهور به مهر باشد و فاکتورها در تمام مبادی خروجی کنترل شود اما چنین نمی‌شود و این دلیلی برای گرانفروشی می‌شود.

در مغازه‌های سطح شهر هم فروشندگان باید بر مبنای همین فاکتور مُهردار، حداکثر تا 35 درصد به قیمتِ خرید، اضافه کنند و به مردم بفروشند در حالی که بعضاً به‌دلیل عدم نظارت قیمت‌ها تا 100 درصد در مغازه‌ای خرده‌فروشی افزایش می‌یابد.

یکی از فروشندگان میدان میوه و تره‌بار مدعی بود: کارشناسان سیستم‌های نظارتی چندان به قیمت‌ها آشنا نیستند، قیمت کارشناسی انواع میوه‌ها‌ که از شمال تا جنوب کشور متفاوت و متنوع هستند را نمی‌دانند و یا حتی عده‌ای محدود از آن‌ها با‌ گران‌فروشان مدارا می‌کنند‌ و نتیجه آن همین گرانی میوه در بازار می‌شود.

مدیر یک فروشگاه بزرگ میوه در منطقه 19 تهران گفت: تقریباً 60 درصد میوه‌هایی که از میدان مرکزی میوه می‌خرد، فاکتور ندارد و بدین ترتیب نظارت کارایی خود را از دست دا‌ده است.

به گفته وی مسئولان بازرسی هم برای کنترل قیمت‌ها یا جک کردن فاکتورهای خرید، در مغازه‌ها حاضر نمی‌شوند و اگر هم بیایند معمولا کارشناس خبره‌ای برای تعیین قیمت نیستند و به‌راحتی از سوی دلالان سرشان کلاه می‌رود چون با تنوع میوه‌ها آشنایی ندارند.

بنابراین گزارش‌ ایران با دارا بودن رتبه پنجم تنوع اقلیمی در جهان، تولیدکننده و صادرکننده بسیار متنوع انواع میوه و سبزی است و این حق مردم است که دسترسی به میوه با قیمت‌ةای مناسب داشته باشند.

ریشه گرانی میوه در بازار در همین چند موردی بود که ذکر شد، قطعاً اگر با این موانعِ کاهش قیمت میوه مقابله کنیم،‌ قیمت میوه در بازار متعادل‌تر شده و مردم از حلاوتِ فراوانی و تنوعِ میوه داخلی که به‌دلیل شرایط خوب آب و هوایی کشورمان، در جهان فوق‌العاده است بیشتر بهره مند خواهند شد.

5 راهکارِ کاهش قیمت میوه ‌در بازار