گلیم نقش برجسته؛ هنر دستان خلاق زنان ایلامی

پیشینه بافت گلیم در این منطقه مانند سایر دست بافته‌های ایران از قدمت بسیاری برخوردار است، بی‌شک گلیم نقش برجسته در استان ایلام از اهمیت شایانی برخوردار است.

گلیم نقش برجسته مهمترین و شاخص‌ترین صنعت دستی و بومی ایلام است که سالانه سه هزار مترمربع از این نوع گلیم توسط بافندگان ایلامی تولید می‌شود و هم‌اکنون این هنر شهرت جهانی دارد و در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

**آموزش بافت گلیم نقش برجسته به بانوان فارغ‌التحصیل و خانه‌دار

یکی از کارآفرینان حوزه گلیم نقش برجسته ایلامی با بیان اینکه چند سالی است که در تولید گلیم نقش برجسته استان ایلام فعالیت دارم، اظهار کرد: اکثر بانوان صنعتگر استان ایلام در حوزه گلیم نقش برجسته فعالیت دارند بنابراین در همین راستا نیز به آن‌ها آموزش ارائه می‌دهم.

کبری غیاثی افزود: کار من از سال 88 شروع شده است، بعد از آموزش مدتی در کارگاه مشغول بودم و سپس تجهیزات لازم را خریداری و چندین کارگاه تأسیس کردم.

وی تصریح کرد: همچنین در برخی از روستاهای استان، بانوان فارغ‌التحصیل و خانه دار را در کارگاه خود آموزش می‌دهم و بعد از آموزش، تجهیزات تولید گلیم را در اختیار آن‌ها می‌گذارم تا مشغول به کار شوند.

این کارآفرین ایلامی بیان کرد: در حال حاضر تولیدات گلیم نقش برجسته در کارگاه‌های روستایی، از فروش خوبی برخوردار است، به همین دلیل بعد از اینکه پیشرفت کاری داشتیم، شرکت تعاونی تأسیس و افراد زیادی در روستاها، هم‌اکنون در این حرفه مشغول به کار شده‌اند.

غیاثی ادامه داد: برای بانوانی که در روستاهای استان ساکن بوده و به‌دنبال کار و کسب درآمد است هستند، با ارائه آموزش‌های لازم می‌توانیم برای آن‌ها، شغل ایجاد کنیم تا درآمدی داشته باشند.

وی تصریح کرد: برای فعالیت در استان، از این جهت گلیم نقش برجسته را انتخاب کردیم چراکه یک شهرت جهانی دارد، این نوع گلیم با تقاضایی که در خارج از کشور دارد، زمینه صادرات دارد.

**لزوم راه‌اندازی کارخانه پشم‌شویی

این کارآفرین با اشاره به اینکه باید حمایت بیشتری از نظر بیمه، برگزاری نمایشگاه‌های خارج از کشور و بحث صادرات از صنعتگران صنایع دستی استان شود، تصریح کرد: باید بتوانیم گلیم نقش برجسته را به کشورهای دیگر معرفی کنیم هرچند شهرت جهانی دارد و رقیب ندارد.

غیاثی بیان کرد: از مسئولان این انتظار را داریم به این هنر زیبای اصیل استان کمک بیشتری شود که روزبه‌روز توسعه پیدا کند و ایجاد اشتغال بیشتری در استان داشته باشد.

وی گفت: استان ایلام یک سری کمبودهایی برای بحث مواد اولیه دارد، پشم‌هایی که در استان ایلام توسط عشایر و دامداران تولید می‌شود، از کیفیت بالایی برخوردار است، اما کارخانه ای در راستای تبدیل آن به نخ وجود ندارد، انتظار می‌رود که در استان ایلام کارخانه پشم شویی راه‌اندازی شود.

این کارآفرین اضافه کرد: همچنین مسئولان و سرمایه‌گذاران لازم است در بحث صنایع رنگرزی در این استان وارد عمل شده و حمایت‌های لازم را انجام دهند که بتوانیم راحت‌تر به نخ مورد نیاز دسترسی داشته باشیم تا کمتر مجبور به تهیه نخ مورد نیاز خود برای تولید گلیم نقش برجسته از استان‌های دیگر باشیم.

**فعالیت 33 رشته صنایع دستی در ایلام

مدیرکل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری ایلام اظهار کرد: در استان ایلام تعداد 33 رشته فعال در حوزه صنایع دستی فعال است.

فرزاد شریفی بیان کرد: در حال حاضر بیش از 10 هزار صنعتگر ایلام فعال و بیشتر آن‌ها در رشته گلیم نقش برجسته مشغول هستند.

وی با اشاره به اینکه یکی از رشته‌های مهم و شاخص در حوزه صنایع دستی استان ایلام گلیم نقش برجسته است که خواستگاه مردم استان ایلام است، بیان کرد: ما وظیفه داریم به روش‌های مختلف از این هنرصنعت حمایت کنیم.

*دریافت نشان جغرافیایی برای گلیم نقش برجسته

مدیرکل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری ایلام افزود: در حوزه گلیم نقش برجسته خوشبختانه با تلاشی که صورت گرفته، استان ایلام به‌عنوان شهر ملی گلیم نقش برجسته معرفی و در فهرست آثار معنوی کشور نیز ثبت شده است.

شریفی تصریح کرد: همچنین موجودیت، برندسازی و دریافت نشان جغرافیایی یکی از نیازهای اصلی این هنرصنعت بود و در این رابطه با تلاش‌هایی که در حوزه معاونت صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی صورت گرفت، نشان جغرافیایی این صنعت به دست آمده است.

وی یادآور شد: یکی از اهداف و رسالت‌های مجموعه میراث فرهنگی، معرفی این اثر به عنوان حاصل دسترنج و تفکر صنعتگران استان ایلام به کشورهای دیگر است.

*حضور در نمایشگاه‌های خارجی

وی بیان کرد: با توجه به اینکه ایلام بیش از 430 کیلومتر مرز مشترک را با کشور عراق دارد، با دیپلماسی اقتصادی بسیار خوب مدیریت ارشد استان توانستیم برای نخستین‌بار نمایشگاه‌های خارج از کشور را در کشور شهرهای کربلا و بغداد در عراق برگزار کنیم.

مدیرکل میراث فرهنگی صنایع دستی و گردشگری ایلام تصریح کرد: یکی از دغدغه‌های اصلی صنعتگران بحث فروش محصولات است که در این زمینه اقداماتی در دستور کار قرار دارد، حضور صنعتگران در بازارها و نمایشگاه‌های مختلف ازجمله این اقدامات است.

شریفی یادآور شد: از هر فرصتی برای معرفی و فروش گلیم نقش برجسته استان در بازارهای داخلی و خارجی استفاده می‌کنیم.

وی افزود: در ایام مختلف سال ازجمله اربعین و نوروز بازارچه‌ها و غرفه‌های صنایع دستی در استان راه اندازی شده، به طور مثال در اربعین بیش از 350 غرفه صنایع دستی در مسیرهای تردد زوار دایر و بیش از پنج میلیارد تومان از محصولات صنایع دستی استان به فروش رفت.

صنایع دستی از ظرفیت‌های بزرگ اقتصادی و اجتماعی در استان ایلام به شمار می‌رود، با توجه به شرایط اقتصادی خانوارها، آموزش و مهارت‌آموزی صنایع دستی می‌تواند بخش زیادی از مشکلات اقتصادی و اجتماعی را در این استان مرتفع کند.

در این میان ایجاد مشوق‌های لازم برای سرمایه‌گذاری در حوزه صنایع دستی، ایجاد بازارچه‌های محلی پر رونق، برندسازی و معرفی این صنایع به بازارهای داخلی و بین‌المللی، ایجاد صنایع تبدیلی در استان از جمله نخ ریسی و پشم شویی، ایجاد نمایشگاه‌های دئمی در مرز مهران و همچنین استان‌های همجوار با ایلام در کشور عراق ازجمله «واسط» و «نیسان» و در نهایت کمک به تولیدکنندگان صنایع دستی از طریق ارائه تسهیلات و فراهم شدن حضور در بازارهای بین‌المللی ازجمله مواردی است که می‌تواند زمینه‌ساز رونق هرچه بیشتر صنایع دستی استان باشد.

به‌نظر می‌رسد که برندسازی، فروش محصولات، بیمه صنعتگران، برگزاری نمایشگاه داخلی و خارجی از نیازهای اصلی صنایع دستی به‌خصوص گلیم نفش برجسته است.