کارشناس ارشد برنامه‌ریزی حمل‌ونقل:

اصول شهر اسلامی باید در ارزیابی وضعیت حمل‌ونقل شهر استفاده شود

خشایار موکویی اظهار کرد: شهر اسلامی یک مفهوم گسترده با دامنه موضوعات متنوع است که می‌تواند بر تمام کلیات و جزئیات سیستم‌های شهری ازجمله سیستم حمل‌ونقل به‌طور خاص اثرگذار باشند.وی با بیان اینکه ایجاد یک چهارچوب برای تحلیل و ارزیابی حمل‌ونقل شهرها بر اساس اصول شهر اسلامی ضروری است، افزود: اصولی همچون مسجدمحوری، کاربری‌های شهر اسلامی، توجه به محیط‌زیست، ایمنی و امنیت، عدالت در توزیع امکانات و خدمات به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم بر برنامه‌ریزی حمل‌ونقل اثرگذار است.

کارشناس ارشد برنامه‌ریزی حمل‌ونقل با اشاره به نقش اصول شهر اسلامی برای تعیین اهداف سفر و هزینه‌های حمل‌ونقل، تصریح کرد: در میان اصول شهر اسلامی، اصل عدالت مفهومی نسبتاً کلان و متفاوت نسبت به سایر اصول است.

موکویی با بیان اینکه چهارچوب معرفی‌شده در فضای شهر اصفهان پیاده‌سازی شده و دسترسی به کاربری‌ها به همراه هزینه‌های مورد تأکید شهر اسلامی محاسبه‌شده است، گفت: پس از محاسبه دسترسی با هزینه‌های فردی و اجتماعی، مناطقی از شهر ازجمله مناطق مرکزی که تراکم کاربردها، امکانات حمل‌ونقل (خطوط، ایستگاه‌ها همگانی) نسبت به سایر مناطق بیشتر است، علاوه بر این‌که دسترسی با هزینه‌های فردی مناسبی دارند، دسترسی با کل هزینه‌ها (فردی و اجتماعی) نیز مناسب است.

وی با اشاره به اینکه در مورد موضوع ارتفاع ساختمان‌های شهری دو دیدگاه وجود دارد، ادامه داد: گروه اول که مباحث اجتماعی و محیط‌زیستی برای آن‌ها اهمیت دارد، مانند دیدگاه اسلامی از نفی ارتفاع حمایت می‌کنند و گروه دوم که مباحث اقتصادی همچون هزینه‌های ناشی از توسعه برای آن‌ها اهمیت دارد، افزایش ارتفاع ساختمان‌های شهری را توصیه می‌کنند.

وی تأکید کرد: از ساختارها و مدل‌های بهینه‌یاب باید برای در کنار هم قرار دادن اصول شهر اسلامی استفاده شود، در واقع می‌توان مدل‌های بهینه‌یاب را به شکلی توسعه داد که اصول شهر اسلامی در توابع محدودیت‌ها قرار گیرد و به یک فرم مناسب از شهر و شبکه حمل‌ونقل شهر دست پیدا کند.

کارشناس ارشد برنامه‌ریزی حمل‌ونقل اظهار کرد: به‌وسیله مدل‌های بهینه‌یاب می‌توان ارتفاع را به شکلی برنامه‌ریزی کنیم که دسترسی با توجه به هزینه‌هایی که از دیدگاه اسلام اهمیت دارند به شکل معقول و عادلانه توسعه پیدا کند و محدودیت‌های ارتفاع نیز در نظر گرفته شود.

موکویی با بیان اینکه سیستم حمل‌ونقل شهری به‌عنوان یکی از سیستم‌های کلیدی شهری محسوب شده و جریان‌های فضایی ایجادشده میان فعالیت‌های شهری را هدایت می‌کند و ساختمان اساسی سکونت‌گاه‌های انسانی را تشکیل می‌دهد، افزود: به‌منظور دست‌یابی به الگوهای شهرسازیِ منطبق با اصول شهر اسلامی، لازم است تمام بخش‌های تشکیل‌دهنده سیستم‌های شهری به‌خصوص سیستم حمل‌ونقل در هماهنگی با چارچوب ارزش‌های تعریف‌شده طراحی و سازمان‌دهی شود.

وی با تأکید بر اینکه اصول و ویژگی‌های شهر اسلامی باید در تحلیل و ارزیابی وضعیت حمل‌ونقل شهر استفاده شود و راهکارهایی مطابق با این اصول برای بهبود وضعیت شهر داده شود، تصریح کرد: بر اساس یک تحقیق، مناطق مرکزی اصفهان که شدت تراکم کاربری‌ها بیشتر از سایر نقاط است، علاوه بر مناسب بودن دسترسی با هزینه‌های مستقیم، دسترسی با کل هزینه‌ها (فردی و اجتماعی) مناسب است؛ درواقع، در مناطق مرکزی و همچنین نقاطی از شهر که شدت تراکم کاربری‌ها زیاد است شهروندان فاصله کمتری برای رفع نیازهای خود طی می‌کنند که درنتیجه علاوه بر این‌که هزینه‌های مستقیم کمتری دریافت می‌کنند، هزینه غیرمستقیم کمتری نیز به جامعه وارد می‌کنند.

وی ادامه داد: در مناطقی که امکانات حمل‌ونقل همگانی (ایستگاه‌ها و خطوط) بیشتر از سایر نقاط است، علاوه بر مناسب‌بودن دسترسی با هزینه‌های مستقیم دسترسی با کل هزینه‌ها نیز مناسب است.