‌ارزبری شدید واردات دانه‌های روغنی را چطور می‌توان مهار کرد

سالانه تنها 10 درصد نیاز کشور به دانه‌های روغنی از داخل تأمین بقیه از خارج کشور وارد می‌شود، رشد قیمت‌های جهانی کالا هم عاملی برای خروج بیشتر ارز از کشور شده است، در این میان برنامه‌های افزایش تولید دانه‌‌های روغنی در داخل هم تأثیری در افزایش تولید نداشته و ارز زیادی صرف واردات این محصول می‌شود.

سالانه حدود 10 تا 16 میلیارد دلار ارز برای تأمین کالاهای اساسی از کشور خارج می‌شود که تقریباً 25 درصد آن مربوط به واردات روغن است و هرچه‌ قیمت‌های جهانی بالاتر می‌رود، میزان خروج ارز بیشتر می‌شود.

بلومبرگ امروز گزار‌ش داد که قیمت دانه روغنی سویا برای تحویل درماه ژانویه 4 دلار افزایش یافت و به 1351 دلار رسید، این افزایش قیمت در روزهای گذشته هم بارها تکرار شده است.

رشد قیمت‌ها در دوران کرونا و آغاز جنگ روسیه و اوکراین تا دو برابر هم بالا رفت، این دو کشور مهم‌ترین تولید‌کنندگان دانه روغنی در جهان هستند. پس از این دو اتفاق اغلب کشورها برنامه خود را برای تولید کالاهای اساسی از جمله دانه‌های روغنی در داخل متمرکز کرده‌اند.

وزارت جهاد کشاورزی مسئول تأمین امنیت غذایی کشور، در سال‌های گذشته چندین برنامه خود اتکایی در تولید دانه روغنی تدوین کرده است اما از میزان وابستگی به این محصول کم نشده. چندین بار برنامه پنج ساله در دولت‌های قبل برای خود اتکایی تا 50 درصد تدوین شد اما هنوز تنها هفت تا 10 درصد روغن مورد نیاز در داخل تولید می‌شود.

رئیس سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی گفت:‌ سالانه بیش از دو میلیون تن نیاز به روغن داریم که فقط هفت درصد از این میزان در داخل تولید ­می‌شود و 93 درصد را باید وارد کنیم.

وی گفت:‌ سالانه یک پنجم میزان ارز واردات کالاهای اساسی، مربوط به روغن است و سالانه تا 16 میلیارد دلار ارز برای کالاهای کشاورزی از کشور خارج می‌شود.

* یک راهکار ساده برای افزایش خود‌کفایی روغن

مردم ایران دو برابر میانگین جهانی روغن مصرف می‌کنند که اگر به استاندارد جهانی برسد، به همین راحتی 50 درصد خودکفایی حاصل می‌شود، یعنی همان کاری که دولت‌ها سالها برای آن تلاش کرده‌اند.

میزان مصرف روغن در کشور23 تا 24 کیلوگرم­ است که دو برابر میانگین جهانی است، این عدد اگر به نصف برسد میزان واردات به همین راحتی یک میلیون تن کاهش می‌یابد و حداقل 2.5 میلیارد دلار صرفه‌جویی ارزی ایجاد می‌شود اما در این باره فرهنگ‌سازی ضروری است.

کارشناسان معتقد هستند که رسانه‌ها و در صدر آن رسانه ملی، ‌به جای تبلیغات گسترده در مورد روغن‌های خوراکی، ‌ضرورت کاهش مصرف روغن و زیان‌های بی‌شمار مصرف روغن را به مردم اطلاع‌رسانی کند.‌