شگرد فروشگاه‌های آنلاین برای فروش دخانیات به کودکان!

 

 

 

با زدن گشتی در صفحات مجازی و جستجوی کالایی مانند سیگار در برنامه‌های فروشگاهی آنلاین، متوجه می‌شویم برخی از فروشگاه‌ها با ایجاد بخش فروش دخانیات به‌راحتی اقدام به فروش محصولات آسیب‌رسان به‌سلامت مردم کرده‌اند، به‌گونه‌ای که با تنها پیش‌شرط انجام مراحل احراز هویت امکان خرید برخی کالاهای خاص مانند سیگار را برای مشتریان خود فراهم کرده است.

واقعیت این است که در این فروشگاه‌های اینترنتی محصولات دخانی مختلفی معرفی و امکان ثبت سفارش آنلاین این محصولات برای کاربران به‌راحتی فراهم شده، به این صورت که مخاطبان با زدن یک کلیک ساده بر آیکون خرید دخانیات در یک فروشگاه آنلاین معروف، پیام احراز هویت با این مضمون «برای فعال‌کردن امکان خرید این دسته‌بندی کالا لازم است ابتدا در این قسمت فرم احراز هویت را تکمیل کنید» را دریافت می‌کنند؛ در این حالت با ارائه مشخصاتی چون نام و نام خانوادگی و همچنین اطلاعات هویتی نظیر کد ملی و تاریخ تولد، کاربران بدون هیچ نظارت بیشتری توسط برنامه احراز هویت می‌شوند.

بررسی‌ها نشان می‌دهد، فرایند احراز هویت در این حالت بسیار ساده بوده و تمام افراد در تمام سنین صرف داشتن تلفن همراه و با واردکردن کد ملی صاحب سیم‌کارت (اطلاعات هویتی وارد شده با صاحب سیم‌کارت انطباق داده می‌شود) بدون هیچ محدودیتی قادر به فعال‌کردن بخش خرید دخانیات در این برنامه‌های خرید آنلاین هستند به عبارتی خرید اینترنتی دخانیات، با تنها واردکردن یک کد ملی اشتباه تسهیل شده است.

*میزان دسترسی کودکان و نوجوانان به سیگار افزایش می‌یابد؟

پس از انجام احراز هویت و ثبت سفارش کالا، متقاضی محصول موردنظر خود را درب منزل در تمام ساعات شبانه‌روز تحویل می‌گیرد فروش دخانیات بدین شکل نه‌تنها دسترسی به آن را آسان‌تر کرده، بلکه به‌نوعی تبلیغ این محصولات نیز به‌شمار می‌رود. این در حالی است که دیوان عدالت اداری برای کم‌کردن دسترسی افراد به سیگار، به‌طورکلی فروش مواد دخانی در فضای مجازی را ممنوع اعلام کرده است.

از سوی دیگر طبق قانون، فروش دخانیات به نوجوانان زیر 18 سال نیز ممنوع است؛ اما متأسفانه علیرغم مغایرت فروش اینترنتی سیگار علی‌الخصوص به نوجوانان برخی فروشگاه‌های اینترنتی و پلتفرم‌های اینترنتی صرفاً برای بالابردن منافع شخصی خود بدون توجه به پیامدهای منفی آن در جامعه برخلاف قانون جامع کنترل و مبارزه ملی با دخانیات عمل کرده و به‌راحتی محصولات دخانی خود را در اختیار مصرف‌کنندگان قرار می‌دهند.

فروش دخانیات در پلتفرم‌های اینترنتی باعث می‌شود تا نوجوانان نیز اقدام به خرید دخانیات کنند و این موضوع نقض قانون است در حال حاضر به گفته دبیرکل جمعیت مبارزه با دخانیات ایران بر اساس برآوردها، سن شروع استعمال دخانیات در کشور به زیر 12 سال رسیده است. به عبارتی این اقدام فروش اینترنتی دخانیات باعث تسهیل دسترسی نوجوانان و جوانان زیر 18 سال به دخانیات شده و می‌تواند آن‌ها را با گذشت زمان به آسانی به سمت مصرف مواد دخانی سوق دهد درحالی‌که بر اساس قانون نباید به افراد زیر 18 سال سیگار فروخته شود.

*تا خیلی دیر نشده مسئولان، فروش محصولات دخانی در فضای مجازی را جدی بگیرند

بر اساس آنچه مطرح شد، عملاً با این نحوه عرضه و فروش سیگار اینترنتی قانون ممنوعیت فروش دخانیات به افراد زیر 18 سال توسط فروشگاه اینترنتی دور زده شده و به‌مرور به‌دلیل دسترسی راحت و تنوع گسترده آن در آینده‌ای نه‌چندان دور شاهد آثار سوء اجتماعی، اقتصادی و بهداشتی مصرف دخانیات به دلایلی نظیر افزایش استعمال دخانیات، پایین آمدن سن مصرف‌کنندگان به دوره‌های سنی نوجوانی و حتی کمتر از آن و در نهایت شیوع مصرف مواد مخدر در جامعه خواهیم بود.

گفتنی است، باتوجه‌به انتقاداتی که رسانه‌ها نسبت به موضوع فروش اینترنتی دخانیات توسط یکی از فروشگاه‌های بزرگ اینترنتی مطرح کردند؛ اما تاکنون علاوه بر اینکه اقدام مؤثری برای جلوگیری از این مسئله صورت نگرفته حتی به‌دلیل نرخ سود هنگفت از این طریق به تعداد فروشگاه‌های آنلاین فروش محصولات دخانی نیز اضافه شده است.

اگر مسئولان وزارت بهداشت و سایر نهاد‌های نظارتی مربوط به کنترل دخانیات، موضوع فروش محصولات دخانی از طریق فضای مجازی را نادیده گرفته یا حتی به دادن هشداری دراین‌رابطه به متخلفان بسنده کنند عملاً باید منتظر مصرف بیش‌ازپیش دخانیات در جامعه باشیم؛ چراکه این محصولات دخانی به‌راحتی درب منزل تحویل افراد و حتی کودکان یا نوجوانان خواهد شد.

رئیس دبیرخانه ستاد کشوری کنترل دخانیات وزارت بهداشت در این باره به فارس گفت: در ماده سه این قانون آمده‌است هر اقدامی که مصداق تبلیغ باشد، ممنوع است و طبق ماده دو قانون که وظیفه ستاد بود که تعاریف شمول و ویژگی‌های تبلیغات را تعیین کند. این موضوع تدوین شد و در سال 1393 به تأیید رئیس جمهور رسید و به دستگاه‌های اجرایی ابلاغ شد.

بهزاد ولی‌زاده اضافه کرد: در این دستورالعمل اجرایی، موضوع فروش اینترنتی محصولات دخانی به معنای تبلیغ بیان شده و انجام این کار نیز ممنوع است. طبق همین قانون، فروش دخانیات به نوجوانان زیر 18 سال هم ممنوع است. فروش دخانیات در پلتفرم‌های اینترنتی باعث خواهد شد تا نوجوانان نیز اقدام به خرید دخانیات کنند و این موضوع نقض قانون است.

از سوی دیگر خرید و فروش سیگار در فروشگاه‌های فیزیکی نیز به افراد زیر 18 سال ممنوع است و در صورت تخلف فروشگاه اعمال قانون خواهد شد. اما یک فرد زیر سن قانونی با وارد کردن کد ملی والدین یا فرد بالای 18 سال، می‌تواند به‌راحتی به سیگار دسترسی داشته‌باشد.