روان‌شناس و مشاور خانواده؛

جامعه‌ای پاک و پویا؛ ثمره الگو گرفتن از سبک زندگی حضرت زهرا (س)

 سبک زندگی را می‌توان مجموعه‌ای از ارزش‌ها و معیارهای رفتاری بنامیم که جهت و سمت و سوی زندگی را روشن می‌سازد. از این رو زندگی حضرت فاطمه زهرا (س) در بحبوحه هجمه‌ها و تهاجمات فرهنگی دشمنان و الگوهای بیگانه می‌تواند به‌عنوان یکی از مهم‌ترین و بهترین الگو‌های دینی به‌شمار رود حال آنکه توجه رهبر معظم انقلاب اسلامی به مسئله سبک زندگی دینی همواره مورد توجه بوده به گونه‌ای که ایشان در بند هفتم و پایانی بیانیه‌ گامِ دوم انقلاب یکی از آرمان‌ها و شاخص‌های مهم را مقوله «سبک زندگی» بیان کرده‌اند.

بر این اساس به مناسبت ولادت حضرت زهرا (س) برآن شدیم تا در خصوص جایگاه و مقام این بزرگوار در بعد الگوی جامعه اسلامی با دانش آموخته کارشناسی ارشد مشاوره گفت‌وگویی ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

حجت‌الاسلام علیرضا کمندانی با بیان اینکه سرمشق بودن شخصیت حضرت زهرا (س) در جامعه بشری در دو بعد قابل بحث است، گفت: ایشان هم یک الگوی عام برای کل بشر و هم یک الگوی خاص برای اقشار، گروه‌ها و افراد خاص هستند.

وی با تأکید بر اینکه الگوی عام بودن ایشان فرای زن، مادر، همسر و حتی دختر پیغمبر بودن ایشان در جامعه بشری در بخش‌های مختلف معنا پیدا می‌کند، افزود: این بزرگوار به‌عنوان یک انسان برای جامعه بشری نمونه است تا افراد بشر متناسب با آن نگاه خود را به دنیا تغییر دهند.

وی با اشاره به اینکه حتی ایشان در قامت شخصیت یک انسان این توانمندی را دارد که نگاه بشر را به بحث فراماده دچار تحول کند گفت: این الگو حتی می‌تواند رفتار افراد با یکدیگر را تنظیم کند.

این مشاور خانواده با بیان اینکه حتی برخورد این بزرگوار در مواجهه با مشکلات زندگی‌ و دشوارهای آن یک الگوی عام برای جامعه بشری است، اظهار کرد: حتی افکار انسانی این بزرگوار یک منش انسانی را در دنیای بشریت به جای گذاشته است.

حجت‌الاسلام کمندانی با بیان اینکه حتی چگونگی بروز احساسات و هیجانات ایشان در مواجهه با جریانات مختلف زندگی یک نقشه راه است، ابراز کرد: برای مثال در شخصیت این بزرگوار برای چگونگی بروز تمامی احساسات مصداق عینی وجود دارد مثل احساساتی که انسان در برابر یک فرد متجاوز و یا در مواجهه با یک فرد تهیدست از خود نشان می‌دهد و یا احساساتی که فرد در برابر همسر، فرزندان و سایر اقوام از خود آشکار می‌سازد.

وی گفت: شخصیت حضرت زهرا (س) در مواجهه با موقعیت‌های مختلف یک الگوی تمام‌عیار برای جامعه بشری به‌شمار می‌رود، همین امر باعث الگوپذیری افراد دارای جایگاه از ایشان شده است.

این مشاور خانواده تصریح کرد: قرارگرفتن ایشان در موقعیت‌های مختلف همچون مادر بودن، فرزند بودن، همسر بودن، همسایگی و مربی‌گری و حتی در مواقعی متربی بودن برای افراد مختلف یک الگوی خاص است.

حجت‌الاسلام ‌کمندانی، گفت: همگان بر این امر واقف هستند که ایشان به قدری با مهارت، حرفه‌ای و حساب‌شده نقش مادری را ایفا می‌کردند که بسیاری از آن رفتارها و اعمال به‌تازگی در یافته‌های علمی دانشمندان کشف شده و از آن‌ها به‌عنوان تکنیک‌های تربیتی یاد می‌کنند؛ برای مثال بازی با کودکان که در سیره و روش زندگی حضرت وجود دارد و یا اینکه در اسناد تاریخی به این نکته اشاره شده که این حضرت برای فرزندانش شعر می‌خوانده و از لطایف بهره می‌برده تا تخلیه هیجانی فرزندانش در این مسیر میسر شود.

وی با تأکید بر اینکه روش مادری این حضرت الگویی است برای مادران امروز، تصریح کرد: در نقش فرزند بودن نیز آن حضرت از طریق رفتار پرمغز و سنجیده‌ای که در مواجهه با مشکلات پیش روی پدرشان داشتند یک الگو برای فرزندان امروز در مواجهه با والدین است.

وی افزود: برای مثال وقتی پیامبر در امر تبلیغ دچار مسائلی شده، از طرف معاندان مورد ضرب و شتم قرار می‌گرفتند و یا اینکه با حضرت برخورد ناجور داشتند حضرت زهرا به‌عنوان یک فرزند به آرامی نسبت به نوازش پدر اقدام کرده و با رفتاری مهربانانه و در قامت یک پرستار به تمام معنا سعی در رفع آلام پدر داشتند.

این مشاور خانواده با بیان اینکه حضرت زهرا (س) انقدر نقش همسری را به زیبایی ایفا می‌کردند و وظایف را به‌صورت پخته و سنجیده به جای می‌آوردند که امیرالمؤمنین (ع) از ایشان به‌عنوان بهترین کمک کار برای خداپرست شدن افراد یاد می‌کند.

حجت‌الاسلام کمندانی با بیان اینکه درواقع نگاه حضرت امیر به همسر، یار و یاور برای رسیدن به خدا است، تشریح کرد: در سایر نقش‌ها نیز همچنان می‌توان به‌عنوان یک الگو از ایشان یاد کرد.

وی، افزود: برای مثال در نقش همسایگی و تأثیر آن به‌عنوان الگو همین بس که وقتی فرزند بزرگوارشان خطاب به ایشان عنوان می‌کنند که از سر شب تا سحرگاهان تماماً همسایگان را دعا کردید پس خودتان چه؟ ایشان عنوان می‌کنند اول همسایه و بعد خودمان. در این الگو ایثار به معنای واقعی معنا پیدا می‌کند.

این مشاور خانواده در ادامه با تعریف روایتی به نقش و موقعیت حضرت زهرا (س) پرداخت و گفت: روزی زنی نزد حضرت صدیقه طاهره (س) آمد و گفت مادر پیر و ناتوانی دارم که مرا نزد شما فرستاده تا پرسش‌های دینی او را مطرح کنم و پاسخ صحیح آن‌ها را به نزد او ببرم. حضرت زهراء (س) فرمود: بپرس! آن زن یک به یک سؤالات را می‌پرسید و پاسخ دریافت می‌کرد تا اینکه به جواب 10سؤال خود رسید. او از کثرت سؤالات خجالت کشید و دیگر نپرسید و با کمال شرمندگی گفت: ای دختر رسول خدا دیگر به شما زحمت نمی‌دهم. حضرت فاطمه (س) با کمال خوش‌رویی فرمود: هر سؤالی داری، بپرس و خجالت نکش. اگر شخصی اجیر شود که بار سنگینی را در یک روز از زمین به بالای پشت بام ببرد و در مقابل 100 هزار دینار طلا بگیرد، آیا از کار خود خسته می‌شود؟ آن بانوی پرسشگر گفت: نه. حضرت زهراء (س) فرمود: من نیز همانند آن شخص اجیر هستم؛ من در نزد خداوند اجیر شده‌ام که در مقابل هر سؤالی که به تو پاسخ می‌دهم، مزد ارزشمندی را بگیرم. مزد من بیشتر از مرواریدهایی است که فاصله زمین و آسمان را پر می‌کند. آیا با این مزد بسیار و ارزشمند، من از پاسخ خسته می‌شوم! پس من شایسته‌ترم تا در برابر پاسخ به پرسش‌های تو احساس رنج و زحمت نکنم.

حجت‌الاسلام کمندانی افزود: حضرت زهرا عنوان کردند که از پدرم شنیدم که فرمود دانشمندانی که پیرو مکتب ما هستند، هنگامی که در روز قیامت محشور می‌شوند، نسبت به زیادی علوم و معارفی که کسب کرده‌اند و به اندازه کوشش‌ها و تلاش‌هایی که در راه هدایت و ارشاد بندگان خدا به کار برده‌اند، بر آن‌ها لباس‌های کرامت و پوشش‌های آسمانی پوشانیده می‌شود؛ به طوری که وجود هر یک از آنان به وسیله یک میلیون لایه و پوشش نورانی آراسته می‌شود.

وی در پاسخ به این سؤال که چرا الگوپذیری از حضرت زهرا (س) به طور کامل در جامعه ما دنبال نمی‌شود؟ اذعان کرد: خوشبختانه در جامعه ایرانی اسلامی بسیاری از آموزه‌هایی که در زندگی حضرت وجود دارد در حال حاضر در بیشتر خانواده‌های ایرانی این سیره تا حدود بسیاری به اجرا درآمده اما مسئله این است که فاصله ما با شرایط ایده‌آل بسیار است.

وی با تأکید بر اینکه حتی در کتاب «خانواده‌درمانی گلدنبرگ» که یک کتاب مرجع در علم روان‌شناسی به‌حساب می‌آید، ساختار خانواده ایرانی و اسلامی و جایگاه زن و مرد، در آن یک آرزو است افزود: خوشبختانه خانواده ایرانی از حضرت زهرا (س) الگو گرفته و در اکثریت نقاط کشور این سبک و سیاق زندگی حکم فرماست.

این مشاور خانواده در خصوص چگونگی دستیابی به شرایط ایده‌آل در بهره‌مندی از آموزه‌های حضرت زهرا به‌عنوان الگو در جامعه گفت: نخستین پیش‌نیاز مطالعه دقیق زندگی آن حضرت است که می‌بایست توسط پژوهشگران و کسانی که اهل علم، قلم و سخنرانی هستند انجام شود و در جامعه بیشتر مورد بررسی قرار گیرد.

حجت‌الاسلام ‌کمندانی با بیان اینکه در حال حاضر زندگی حضرت زهرا و الگوگیری از ایشان باید در سخنرانی، نوشته‌ها، هنر، رسانه (فیلم و تئاتر کلیپ) و فضای مجازی که اهرم بسیار خوبی است به نمایش درآید، افزود: متأسفانه کم‌کاری بسیاری از سوی متولیان شاهد هستیم.

وی گفت: مهم‌ترین برکت الگوپذیری از سبک زندگی ام‌الائمه (س) این است که افراد بتوانند از این طریق در نقش‌هایی که در زندگی بر عهده می‌گیرند به وظایف خود به‌درستی عمل کنند که در این صورت جامعه‌ای پاک و پویا خواهیم داشت. برای مثال تصور کنید که من بتوانم با الگوگیری از حضرت زهرا (س) به‌عنوان یک والد نقش خود را به‌خوبی ایفا کنم آن‌وقت است که در جامعه فرزندان خوب خواهیم داشت که این امر در سایر موقعیت‌ها نیز معنا پیدا می‌کند.