خلق تصویری مدرن از باغ مینوی ایرانی در پوستر شانزدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر

صابر شیخ رضایی، طراح و تصویرگر پوستر شانزدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر است. او سال گذشته توانست عنوان برگزیده بخش قله‌های پانزدهمین جشنواره هنرهای تجسمی فجر را از آن خود کند و امسال علاوه بر طراحی پوستر فجر شانزدهم، به عنوان داور بخش طراحی گرافیک نیز در این رویداد هنری حضور دارد.

او درباره چگونگی شکل‌گیری ایده پوستر فجر شانزدهم گفت: موضوع سفارش پوستر در جلسه‌ای با حضور دبیرکل، دبیر هنری، عوامل هنری و رسانه‌ای جشنواره شانزدهم شکل گرفت که با مرور پوسترهای ادوار گذشته و بررسی جوانب فنی آن‌ها همراه بود. در این جلسه، راهبرد عمومی جشنواره در اقلام تبلیغی تشریح و با درنظر داشتن حس امید، نشاط و تأکید بر هویت ملی و ایرانی، پیشنهاد شد تا شکل متفاوت‌تری از طراحی و ساخت پوستر برای این دوره ارائه شود.

او ادامه داد: بر همین اساس، پیشنهادم این بود روی طرحی متمرکز شوم که ظرفیت‌های «نوشتاری» مثل تایپوگرافی و خوشنویسی را توأمان در کنار ظرفیت‌های «تصویری» مثل فتوگرافیک و تصویرسازی داشته باشد. با توجه به سوابق آثار استاد نجابتی در طراحی پوسترهای رویداد تجسمی فجر و بازخورد مناسب مخاطبان هنرمند نسبت به طرح‌های ایشان، به نظرم رسید شاکله ایده و پرداخت تصویری اثر می‌تواند بر مبنای املای عنوان «فجر» پایه‌گذاری شود و عناصر به‌کارگرفته شده در خدمت روایت یا آراستن این عنوان باشند.

این هنرمند گرافیست درباره چگونگی رسیدن به فرم و ترکیب‌بندی کنونی اظهار کرد: در موتیف اصلی پوستر، فرم‌های سیال و مدور عنوان «فجر» با الگو گرفتن از قلم خوشنویسی شکسته نستعلیق و نقطه‌گذاری مؤکد بر چشم بیننده در اسپیرال داخل حرف «ف» و سه بعدی‌سازی نوشتار و ایجاد پلان‌بندی در نقاط و بدنه حروف ایجاد شدند. استفاده از محدوده قُطری قاب پوستر برای حرکت هر چه بهتر چشم از بالا به پایین کادر در ترکیب‌بندی، ازجمله راهبردهای طراحی فرم اصلی پوستر بود. در ادامه‌ی افزودن اتفاق و روایت جذاب اصلی طرح بود که دیدار خانم و آقا به‌واسطه قلم شخصی‌سازی شده و تصویرگرانه‌ با الگو گرفتن از نگاره‌های ایرانی مکتب صفوی شکل گرفت. در کنار جذابیت‌های تصویری درختان رنگارنگ و حرکت سیال پرندگان که در مجموع، تصویری مدرن از باغ تمثیلی مینوی ایرانی را با شباهت‌سازی به سازه‌های معماری گالری‌های امروزین هنری در دنیا ارائه می‌کند.

این هنرمند در ادامه به استفاده از رنگ‌ها در طراحی پوستر فجر شانزدهم اشاره کرد و افزود: از آنجایی که شعار جشنواره هنرهای تجسمی فجر امسال؛ «نوآوری، نشاط و شادی‌آفرینی» است، ایجاب می‌کرد که تنوع رنگی در طرح پوستر توان انتقال این رویکرد را داشته باشد. ضمن اینکه زمینه فیروزه‌ای رنگ در تناسب کامل با نشاط، آرامش، وزانت و اصالت فرم‌های ایرانی استفاده شده در طرح است. تنوع رنگ در برگ درختان، پرندگان، البسه و پوشش شخصیت‌های اصلی نیز در ادامه همین تمهیدات بود.

رضایی همچنین در پاسخ به این پرسش که چرا از مؤلفه‌های مفهومی هنر نگارگری در این طراحی استفاده کرده است، توضیح داد: شاید اثر به‌واسطه قلم و حکمت طراحی و نگارگری ایرانی در این طبقه‌بندی فهم شود، اما این جنس مرزبندی‌ها در آثار گرافیک با تعاریف سنتی تحلیل نمی‌شود. چنانکه عناصر این پوستر مانند آثار سینما و تئاتر، واجد طراحی صحنه، دکور، لباس، نورپردازی، جانمایی و تعریف حرکت دوربین هستند. شخصاً تمایل داشتم بر شکل خلاقانه و به‌روز‌رسانی شده این میراث فرهنگی و هویتی‌مان در عرصه تصویر، تأکید کنم تا قاب جذابی از عناصر هنر سنتی به مخاطبان و هنرمندان ارائه شود.