اختلاف کشورهای آسیای میانه بر سر ساخت خط لوله انتقال گاز به چین

دلیر جمعه در مصاحبه‌ای مطبوعاتی تصریح کرد: تمام مسائل این خط لوله مربوط به بخش تاجیکستان حل شده است اما موضوع قیمت‌گذاری انتقال گاز بین سایر کشورهای عضو این طرح باعث تأخیر در عملیاتی شدن آن شده است.

او با بیان اینکه طبیعی است وقتی چند کشور در این پروژه دخیل باشند، اختلافاتی به‌وجود می‌آید، افزود: تمام مشکلات فنی به طور کلی حل شده است اما نگرانی ما عبور خط این پروژه از مخزن «راغون» است و باید بر سر مهلت اجرای آن به توافق برسیم.

وزیر انرژی و منابع آب تاجیکستان، گفت: مطمئن هستم که امسال این موضوع را حل خواهیم کرد.

دلیر جمعه در خصوص تأمین مالی این پروژه گفت: منابع تامین مالی این پروژه از سوی تاجیکستان مشخص شده و قرارداد مربوطه نیز امضا شده است. به گفته وی، بر اساس آن، یک بانک چینی تامین مالی ساخت و ساز را برعهده گرفته است.

وی افزود: در رابطه با ساخت این پروژه نامه رسمی به چین ارسال شده و آنها هم اعلام آمادگی کردند و این روند باید هر چه سریعتر اجرایی شود.

10 سال از آغاز ساخت تونل خط لوله گاز آسیای مرکزی - چین می‌گذرد، اما هنوز ساخت آن به پایان نرسیده است.

در ژانویه (دی/ بهمن) 2020، شریفه خدابخش، معاون وزیر انرژی و منابع آب تاجیکستان، گفته بود که حدود 99 درصد از کار ساخت خط لوله جدید در خاک تاجیکستان تکمیل شده است و پیش بینی می‌شود که ساخت آن انجام شود.

دربین کشورهای آسیای میانه، ترکمنستان بزرگترین تامین کننده گاز چین است که تاکنون از طریق خط لوله ازبکستان و قزاقستان گاز را ارسال می‌کرد اما خط لوله گاز آسیای مرکزی - چین (خط D) چهارمین خط انتقال گاز به چین است که باید از خاک تاجیکستان عبور کند.

خط لوله جدید گاز «آسیای مرکزی - چین» (شعبه D) در مجموع 966 کیلومتر طول دارد و از قلمرو پنج کشور ترکمنستان و ازبکستان (205 کیلومتر)، تاجیکستان (391 کیلومتر)، قرقیزستان (215 کیلومتر) و چین (155 کیلومتر) عبور می‌کند.

پیش‌بینی می‌شود سالانه 25 تا 30 میلیارد متر مکعب گاز طبیعی از ترکمنستان از طریق این خط لوله به چین منتقل شود. اجرای این پروژه امکان جذب بیش از سه میلیارد دلار سرمایه‌گذاری مستقیم چینی را در اقتصاد تاجیکستان فراهم می‌کند.

بر اساس این گزارش، خط چهارم خط لوله گاز به چین موسوم به خط «دی» با هدف تأمین 25 میلیارد متر مکعب گاز در سال به چین به عنوان بخشی از مرحله دوم توسعه میدان گازی گسترده گالکینیش در ترکمنستان در نظر گرفته شده است. در حال حاضر مذاکراتی در این خصوص در حال انجام است و جزئیات قرارداد آغاز حفاری و توسعه زیرساخت چاه در گالکینیش به‌عنوان بخشی از مرحله دوم در مراحل توافق قرار دارد. خط چهارم خط لوله گاز بر خلاف سه خط لوله ابتدا از قرقیزستان عبور خواهد کرد و از قزاقستان نمی‌گذرد.

بر اساس گزارش ها، چین نیز در حال سرعت بخشیدن به فرایند ساخت خط لوله آسیای مرکزی برای تأمین گاز از ترکمنستان است که مدت‌هاست به تأخیر افتاده است.

به گزارش رویترز، مقامات نفتی دولتی چین می‌گویند پکن مشتاق است روابط با آسیای مرکزی را تحت ابتکار کمربند و جاده تقویت کند، اما تقریباً یک دهه پس از شروع ساخت، پروژه موسوم به «خط D» به علت مذاکرات طولانی بر سر قیمت و موانع فنی، پیشرفت این خط لوله از سه کشور دیگر آسیای مرکزی با مشکل مواجه شده است.

یک مقام نفتی دولتی چین که مدعی است با استراتژی جهانی شرکت ملی نفت چین (CNPC) آشنا است، به رویترز گفت: خطوط انتقال آسیای مرکزی برای چین یک مسیر عمده سرمایه‌گذاری در انرژی و فضای ژئوپلیتیک محسوب می‌شود. این خطوط یک کانال عرضه با ارزش راهبردی است که نگرانی‌های تجاری چین را مرتفع می‌کند.

پیش‌بینی می‌شود خط D که در سال 2014 هزینه‌ای معادل 6.7 میلیارد دلار برایش برآورد شده بود، 30 میلیارد متر مکعب گاز را در سال جابجا کند.

شی جینپینگ رئیس جمهور چین چند ماه پیش در سخنرانی خود در اولین نشست حضوری رهبران آسیای مرکزی در شیان که از جمله شهرهای باستانی جاده ابریشم محسوب می‌شود، از طرفین خواست تا ساخت خط D را که چهارمین خط لوله گاز چین به منطقه خواهد بود و حدود یک دهه از بنیادش در تاجیکستان می‌گذرد، تسریع بخشند.

با این حال و پس از گذشت این مدت، یک منبع ارشد مرتبط با ارزیابی این پروژه گفت شرکت ملی نفت چین با تأکید بر فوریت این پروژه، مطالعه امکان‌سنجی اتصال 200 کیلومتری از مرز سین کیانگ با قرقیزستان به شهر چینی ووکیا را به عنوان اولین نقطه دریافت، آغاز کرد. وی به رویترز گفت: این بدان معناست که خط D دوباره در حال جان گرفتن است.