دست طبیعت به مدد زریوار آمد

بازپس‌گیری حریم تالاب از زمین‌خواران با افزایش ذخیره آبی

سپهرغرب، گروه - طاهره ترابی مهوش :

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست 14 آبان ماه سال گذشته بود که در بازدید از تالاب بین‌المللی زریوار، گفت: این تالاب به‌عنوان میراثی گران‌بها شناخته شده و در حال حاضر از لحاظ منابع آب، پوشش گیاهی و جانوری وضعیت مطلوبی دارد.

علی سلاجقه با اعلام اینکه مدیریت تالاب با سازمان محیط زیست است، اضافه کرد: اگر تاکنون به‌صورت استانی به این تالاب نگاه شده، از این به بعد به‌طور ملی به آن نگاه می‌شود.

وی ادامه داد: طرح مدیریت جامع تالاب بین‌المللی زریوار تدوین شده و توسط سازمان مصوب می‌شود بنابراین همه امور باید در قالب این طرح انجام شود.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست تأکید کرد: همه مسئولان استانی و شهرستانی مکلف هستند از این طرح و نظرات و منویات سازمان حفاظت محیط زیست در ارتباط با تالاب زریبار تبعیت کنند.

سلاجقه در ادامه اظهار کرد: مسئولان استان و شهرستان مریوان باید توجه داشته باشند با حفظ پیکره اصلی و خدمات اکوسیستمی تالاب و براساس طرح جامع به اجرای طرح‌های توسعه‌ای و گردشگری در تالاب اقدام کنند این در حالی است که دریاچه زریوار سال 1388 به‌دلیل داشتن تنوع زیستی و گونه‌های متنوع جانوری و گیاهی به‌عنوان پناهگاه حیات وحش به تصویب رسید و بعد از گذشت 9 سال به‌عنوان بیست و پنجمین تالاب بین‌المللی در کنوانسیون رامسر ثبت شد.

حال آنکه دریاچه زریوار مریوان دارای یک هزار و 200 هکتار نیزار، سه هزار و 400 هکتار پناهگاه حیات وحش و دو هزار و 300 هکتار تالاب است، طبق آخرین اطلاعات اعلام‌شده از سوی مسئولان محیط‌زیست کردستان این دریاچه دارای 14 گونه ماهی، 27 گونه پستاندار، بیش از 300 گونه پرنده و 260 گونه گیاه آبزی و چندین گونه خزنده و دوزیست است.

 بر این اساس با توجه به جایگاه این تالاب در سطح بین‌الملل برآن شدیم تا با مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان کردستان گفت‌وگویی ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

اقبال حمیدی با تأکید بر اینکه کارگروه حفاظت از تالاب زریوار به‌صورت استانی و شهرستانی به‌صورت مستمر در راستای مطالبه سازمان حفاظت از محیط زیست با توجه به نواقص و مشکلاتی که در ارتباط با این تالاب وجود دارد با حضور دستگاه‌های ذی‌مدخل اعم از آب منطقه‌ای، آبفا، جهاد کشاورزی سازمان صمت و آب منطقه‌ای، میراث فرهنگی تشکیل می‌شود، گفت: مشکلات هر بخش با نهاد مرتبط احصا و در کمیته شهرستانی مورد بررسی قرار می‌گیرد.

وی با تأکید بر اینکه در این راستا کارهای خوبی انجام شد که ازجمله آن‌ها می‌توان به اجرای طرح‌های ‌آبخیزداری اشاره کرد، افزود: نواقصی در طرح‌های آبخیزداری در حوزه آبریز تالاب زریوار وجود داشت که توسط سازمان حفاظت از محیط زیست احصاء و در کارگروه‌های تشکیل‌شده به‌عنوان دستور کار مورد بررسی قرار گرفت و بخشی توسط اداره کل منابع طبیعی استان مرتفع شد.

مدیرکل حفاظت از محیط زیست استان کردستان با اشاره به اینکه بخشی از نواقص موجود در طرح‌های آبخیزداری باقی‌مانده نیز طی سال جاری از سوی سازمان مربوطه انجام خواهد شد، ادامه داد: این طرح‌ها در افزایش ذخیره آبی تالاب و در نهایت جلوگیری از فرسایش خاک، ورود سیلاب و ورود رسوبات به سمت کاسه آبی تالاب مؤثر خواهد بود.

حمیدی با اشاره به اینکه در حوزه آبفا و ورود فاضلاب چند روستا به تالاب از ضلع شرقی نیز باید بگویم سال گذشته مشکل فاضلاب سه روستا باقی مانده از هفت روستایی که مسئله ورود فاضلاب آن‌ها به تالاب در دهه 90 مرتفع شده بود را حل کردیم، اذعان کرد: با این تفاسیر عملاً ما دیگر شاهد ورود فاضلاب به کاسه آبی تالاب زریوار نیستیم.

وی با بیان اینکه در خصوص کشت‌های جایگزین نیز باید بگویم تا سال 1400 در محدوده تالاب شاهد کشت بیش از 100 هکتار برنج بودیم که این عدد در حال حاضر با پیگیرهایی که انجام شده و جلب نظر دادستان مریوان به کمتر از پنج هکتار تقلیل یافته است، اذعان کرد: حتی ما برای این پنج هکتار نیز حکم قلع و قمع گرفتیم زیرا با تنش‌هایی که در سنوات گذشته داشتیم مشخص شد کشت برنج تأثیر بسیار منفی در مصرف آب داشت.

این مسئول ادامه داد: علاوه بر این موارد در مصوباتی که مرتبط با شرکت آب منطقه‌ای داشتیم بر انسداد چاه‌های غیر مجاز و بعضاً مجاز تأکید شد؛ زیرا تا سال گذشته هزار و 600 هکتار از اراضی کشاورزی پایین‌دست تالاب از طریق چاه‌های مجاز و غیرمجاز در منطقه تأمین آب می‌شدند اما در پی سفر دوره دوم ریاست جمهوری آب مورد نیاز قرار شد از طریق سد گاران تأمین شود حال آنکه شبکه آن پیشتر طراحی شده بود و با حضور رئیس جمهور عملاً انتقال آب را از آخرین روزهای سال گذشته به این اراضی در یک برنامه افتتاحیه آغاز و از سال زراعی جدید دیگر آب مورد نیاز از طریق سد گاران تأمین خواهد شد.

حمیدی با بیان اینکه عمده مطالبه ما در این حوزه انسداد چاه‌های غیر مجاز است که دو تا سه برابر تعداد چاه مجاز را تشکیل می‌دهند، خاطرنشان کرد: پیگیری‌ها از طریق کارگروهی که در اواخر ماه جاری برگزار می‌شود با حمایت استاندار و دادستان همچنان ادامه خواهد یافت.

وی با تأکید بر اینکه اولویت بعدی ما جهت پیگیری در این زمینه به هوشمندسازی چاه‌های مجاز و حتی از رده خارج کردن این چاه‌ها منتهی خواهد شد، اذعان کرد: قاعدتاً اگر این تنش‌ها حذف شوند شاهد افزایش ذخیره آبی کاسه تالاب خواهیم بود.

وی با اشاره به اینکه در حوزه گردشگری نیز محدوده 18 هکتار تالاب زریوار که در سنوات گذشته به مدت 14 سال به‌صورت استیجاری در دست شهرداری بود طبق دستورالعملی که دی‌ماه سال گذشته به تمام استان‌ها ابلاغ شد به سرمایه‌گذار از طریق فراخوان ملی واگذار می‌شود، گفت: خوشبختانه در این باره چندین جلسه با معاون طبیعی سازمان در سطح ملی جلسه تشکیل شده تا سرمایه‌گذار توانمند برای این مجموعه در مسیر ارائه خدمات گردشگری در سطح قابل قبول ضمن رعایت ضوابط ارئه‌شده از سوی سازمان ورود کند تا بتوان به‌درستی از این ظرفیت مردم منطقه بهره‌برداری داشته باشند، چراکه طی سال جاری در ایام نوروز بالغ بر 700 تا 800 هزار نفر از این تالاب بین‌المللی بازدید کردند.

*گونه پالونیا از تالاب زریوار برچیده شد

این مسئول با بیان اینکه یکی دیگر از مشکلات دریاچه زریوار به کاشت درختان مهاجم بازمی‌گشت، اظهار کرد: از سال 90 کاشت گونه مهاجم پالونیا که مصرف آب بالایی دارد و به‌خاطر ریشه سطحی، سنگ‌فرش اطراف خود را می‌شکافد در این تالاب رواج یافت و مشکل‌ساز شد؛ بنابراین با توجه به ممنوعیت کشت این گونه در سطح کشور با پیگیر‌های انجام‌شده حدود 150 اصله از این درختان قطع و با گونه‌های بومی و سازگار جایگزین شد.

حمیدی با تأکید بر اینکه در خصوص آب و برداشت از کاسه آبی برای فضای سبز شهری نیز چون منابع جایگزینی همچون انتقال آب از سد گاران و در عین حال امکان حفر چاه وجود دارد، قرار شد شرکت آب منطقه‌ای برای حفر چاه در مناطقی از شهر مریوان که سطح آب بالا است، مجوز صادر کند تا نسبت به پلمب و برچیدن موتورهای آب از کاسه آبی که برای آبیاری فضای سبز شهری استفاده می‌شد با کمک دادستان و فرماندار اقدام کنیم ابراز کرد: خوشبختانه با این تفاسیر سال آینده چیزی به‌عنوان برداشت از کاسه آبی زریوار برای آبیاری فضای سبز نخواهیم داشت حال آنکه سالانه یک میلیون مترمکعب آب برای این حوزه از تالاب زریوار برداشت می‌شد.

وی با بیان اینکه در خصوص میزان ذخیره آبی تالاب نیز باید بگویم طی بارندگی‌های دو ماه گذشته (980 میلمتر میانگین بارندگی) خوشبختانه نسبت به سال گذشته که ذخیره آبی تالاب درحد 29 تا 30 میلیون مترمکعب بود، به سطح آرمانی خود یعنی 60 میلیون متر مکعب رسیده و حتی تا پایان فرودین‌ماه سرریز تالاب را بعد از گذشت نزدیک به یک دهه خشک‌سالی شاهد خواهیم بود.

وی با تأکید بر اینکه این میزان ذخیره آبی علاوه بر نویدبخش بودن در حوزه محیط زیست بعد از مدت‌ها خود عامل مؤثر و بازدارنده‌ای پیش روی متصرفان اراضی حریم و محدود تالاب بود که متأسفانه در پی کم‌کاری سازمان طی سنوات قبل نسبت به کشت و زرع در این محدوده‌ها برای زمین‌خواری اقدام کرده بودند حالا با افزایش ذخیره کاسه آبی این محدوده‌ها به زیر آب رفت؛ بنابراین به مدد دست طبیعت دیگر اجازه این گونه تصرفات داده نخواهد شد.

این مسئول با اشاره به اینکه افزایش دوبرابری دخیره کاسه در کاهش آتش‌سوزی‌ها و افزایش تعداد زیستمندان و پرندگان این تالاب تأثیرگذار خواهد بود، اذعان کرد: این امر بیشترین تأثیر را در جذب پرندگان مهاجر دارد زیرا سالانه بالغ بر 50 تا 60 هزار پرنده مهاجر در این تالاب لانه‌گزینی می‌کنند.

حمیدی با بیان اینکه در این کارگروه‌ها به سایر مباحث همچون پیشروی مناطق مسکونی در ضلع جنوبی تالاب نیز پرداختیم زیرا در این ضلع با تداخل بافت مسکونی با مرز پناهگاه حیات‌وحش زریوار مواجه بودیم، ابراز کرد: این اتفاق ناگوار علیرغم اینکه از سال 87 این پناهگاه مصوبه شورای عالی محیط زیست را دارا بوده رقم خورده و درواقع مرزبندی لازم انجام نشده که این کم‌کاری مربوط به عملکرد این اداره کل در سنوات گذشته است.

حمیدی تأکید کرد: بر این اساس از سال گذشته از محل اعتبارات سفر ریاست جمهوری نسبت به نصب نیوجرسی و ایجاد دیوار حائل اقدام کرده و بیش از دو سوم کار انجام شده تا از ادامه این روند ساخت و ساز بی‌رویه جلوگیری شود، سال جاری نیز یک‌سوم دیوار کشیده خواهد شد.