یک کارشناس تغذیه عنوان کرد:

«الگوی نامناسب تغذیه و فعالیت بدنی»، مهم‌ترین عوامل اضافه‌وزن نوجوانان

چاقی یکی از دلایل بروز آسم است

سپهرغرب، گروه - پیام زمانی :

در کنار آن نوجوانان امروزی افرادی هستند که نسبت به والدین خود در دنیای متفاوتی قرار گرفته‌اند و هر اتفاق کوچکی که فرزند نتواند با آن مواجه شود، باعث استرس و اضطراب در او می‌شود و در آخر امر اضافه‌وزن و چاقی در نوجوانان را افزایش می‌دهد. در راستای آشنایی با عوارض چاقی در نوجوانان و همچنین روش‌های پیشگیری و درمان آن، گفت‌وگویی با یک کارشناس تغذیه داشته‌ایم که در ادامه می‌خوانید:

کارشناس تغذیه با بیان اینکه چاقی روزافزون کودکان و نوجوانان در سال‌های اخیر بروز دیابت نوع دو را در بین آن‌ها بیشتر کرده است، گفت: غذاهای فوری از مهم‌ترین عوامل دیابت هستند که اضافه‌وزن و چاقی در بین نوجوانان را نیز افزایش می‌دهد.

مریم شلیله مصرف نان سبوس‌دار را مؤثر در پیشگیری از بسیاری از بیماری‌ها دانست و افزود: با توجه به افزایش آمار اضافه‌وزن و چاقی در تمامی گروه‌های سنی و به‌ویژه نوجوانان و در کنار آن افزایش بیماری‌های غیر واگیر ازجمله سکته قلبی، دیابت و چربی خون، مصرف نان سبوس‌دار در پیشگیری و درمان این بیماری‌ها نقش بسزایی دارد.

وی با اشاره به اینکه مقدار مصرف شیر و لبنیات در گروه‌های سنی متفاوت است و دریافت ناکافی آن باعث تأخیر در رشد استخوانی، کوتاه‌قدی در کودکان و نوجوانان، چاقی و پُرفشاری خون و بروز پوکی استخوان در سنین بزرگ‌سالی و سالمندی می‌شود، عنوان کرد: کودکان زیر پنج سال باید دو واحد، کودکان 5 تا 11 سال و افراد بزرگ‌سال و سالمندان دو تا سه واحد، افراد 12 تا 18 سال سه واحد و همچنین زنان باردار و شیرده سه تا چهار واحد شیر مصرف کنند.

این کارشناس تغذیه استفاده از تخم مرغ را تأمین‌کننده سلامتی و شادی دانست و ادامه داد: مصرف تخم مرغ برخلاف باور عموم باعث چاقی نمی‌شود.

شلیله پروتئین تخم مرغ را پروتئینی کامل و با بالاترین قابلیت جذب بیان کرد و افزود: تخم مرغ نقش مهمی در ایجاد احساس سیری و کاهش اشتها داشته و مصرف آن باعث افزایش کلسترول نمی‌شود.

وی مصرف تخم مرغ را باعث کاهش وزن و سلامت چشم دانست و گفت: تخم مرغ یک ماده مغذی برای تمامی گروه‌های سنی است.

این کارشناس تغذیه با تأکید بر اینکه سالانه 169 میلیون نفر در سراسر دنیا به‌علت بیماری قلبی عروقی فوت می‌کنند که 31 درصد کل مرگ‌های جهانی و نیمی از مرگ‌های ناشی از بیماری‌های غیر واگیر است، عنوان کرد: عوامل اصلی ابتلا به بیماری قلبی عروقی و سکته مغزی فشار خون، کلسترول، قند خون بالا، مصرف دخانیات و الکل، رژیم غذایی ناسالم، چاقی و آلودگی هوا هستند.

شلیله با بیان اینکه دغدغه دیگر در حوزه مواد غذایی الگوی مصرف است، ابراز کرد: مصرف‌کننده در الگوی مصرف نقش مستقیم و بسزایی دارد و الگوی غلط در این خصوص منجر به افزایش چاقی، بیماری‌های قلبی عروقی، فشار خون و غیره می‌شود.

وی غذاهای فوری، نوشابه و استفاده از مواد غذایی شیرین مانند آب نبات و نوشیدنی‌ها را متهمان اصلی چاقی نوجوانان دانست و گفت: چاقی کودکان و نوجوانان یکی از بزرگ‌ترین مشکلات بهداشت جهانی نیز هست.

این کارشناس تغذیه شاخص توده بدنی BMI را ابزاری برای تعیین اضافه‌وزن و چاقی دانست و ادامه داد: این شاخص توده بدنی در کودکان و نوجوانان و با هر سن و جنسیتی متفاوت است که BMI زیر صدک پنج به معنای کمبود شدید وزن، صدک 5 تا 85 به معنای وزن طبیعی، بالاتر از صدک 85 و زیر صدک 95 به معنای اضافه‌وزن و بالاتر از صدک 95 به معنای چاقی در افراد است.

شلیله دلایل اصلی چاقی در نوجوانان را عدم تحرک و فعالیت، استعداد ژنتیکی، پُرخوری، استرس و بیماری زمینه‌ای دانست و ابراز کرد: ضرورت دارد که والدین سبک زندگی فرزندان خود را مدیریت و وضعیت روزانه آن‌ها را بررسی کنند؛ همچنین آموزش‌های لازم را در این خصوص ارائه دهند.

وی عدم نظارت والدین بر استفاده از ابزار هوشمند همچون گوشی همراه و تبلت توسط فرزندان را یکی از مهم‌ترین علت‌های کم‌تحرکی یا بی‌تحرکی دانست و اشاره کرد: امروزه چالش اصلی فرزندان با والدین خود استفاده از گوشی همراه و فضای مجازی است که متأسفانه نظارت خاصی از سوی والدین صورت نمی‌گیرد و همین موضوع باعث می‌شود که فرزندان فعالیت بدنی کمی داشته باشند؛ بی‌تحرکی هم باعث چاقی در نوجوانان می‌شود.

این کارشناس تغذیه با بیان اینکه استعداد ژنتیکی نیز یکی از مهم‌ترین دلایل چاقی در بین نوجوانان است، خاطرنشان کرد: عامل وراثت و ژنتیک نیز می‌تواند در چاقی فرزندان مؤثر باشد؛ یعنی اگر پدر و مادر یا یکی از آن‌ها چاق باشد، این موضوع به فرزند نیز از طریق ژنتیک منتقل شده و او چاق می‌شود.

شلیله پُرخوری را از مصادیق اصلی چاقی نوجوانان دانست و افزود: این پُرخوری گاهی می‌تواند ناشی از استرس فرزند نیز باشد و او به‌خاطر شرایط روحی و روانی که دارد، تمایل زیاد به مصرف مواد غذایی خواهد داشت که به مرور زمان باعث افزایش وزن و درنهایت چاقی می‌شود.

وی با اشاره به اینکه چاقی در نوجوانان باعث بروز عوارض خاصی می‌شود، بیان کرد: این عوارض شامل مشکلات سیستم عصبی، قلبی عروقی، غددی، روانی، تنفسی، گوارشی، کلیوی و عضلانی- استخوانی است.

این کارشناس تغذیه تومور کاذب مغزی را یکی از مشکلات سیستم عصبی ناشی از چاقی نوجوانان بیان کرد و گفت: اختلالاط چربی خون، افزایش فشار خون، اختلالات انعقاد خون و التهاب مزمن نیز ازجمله مشکلات قلبی عروقی ناشی از چاقی نوجوانان است.

شلیله دیابت نوع دو، بلوغ زودرس، تخمدان پلی‌کیستیک و کم‌کاری غدد جنسی در دختران را از مهم‌ترین مشکلات چاقی نوجوانان دانست و ادامه داد: در زمینه مشکلات روانی نیز می‌توان به کاهش اعتمادبه‌نفس، افسردگی و پُرخوری عصبی اشاره کرد.

وی وقفه تنفسی در خواب، آسم و عدم تحمل فعالیت بدنی را از دیگر عارضه‌های مشکلات تنفسی ناشی از چاقی نوجوانان بیان کرد و افزود: چاقی در نوجوانان می‌تواند باعث ایجاد سنگ صفرا و التهاب کبد در زمینه گوارش نوجوانان باشد.

این کارشناس تغذیه گلومرواسکلروزیس را یکی از مهم‌ترین مشکلات کلیوی ناشی از چاقی نوجوانان دانست و بیان کرد: تضعیف استخوان ران، بیماری بلونت، صافی کف پا و افزایش خطر شکستگی نیز می‌تواند از طریق چاقی باعث عارضه و مشکلات عضلانی- استخوانی نوجوانان شود.

شلیله یکی از مهم‌ترین راهکار‌های پیشگیری از چاقی در نوجوانان را تغییر سبک زندگی دانست و گفت: باید به نوجوانان آموزش استفاده از غذاهای سالم و مغذی را بدهیم و در کنار آن عادت‌های ورزشی مانند دویدن، شنا، اسکیت و دوچرخه‌سواری را نیز ایجاد کنیم.

وی داشتن برنامه غذایی سالم را یکی از مهم‌ترین روش‌های پیشگیری از چاقی در نوجوانان بیان کرد و افزود: تقسیم وعده‌های غذایی نیز می‌تواند به فرزند در زمینه کاهش وزن و جلوگیری از چاقی کمک کند.

این کارشناس تغذیه با بیان اینکه استرس و اضطراب نیز می‌تواند منجر به افزایش وزن و چاقی در نوجوانان شود، خاطرنشان کرد: یکی دیگر از نقش‌های مهم والدین در این زمینه آن است که آموزش‌های لازم درخصوص کاهش استرس را به فرزندان خود بدهند.

شلیله گرایش به استفاده از غذاهای رستورانی و همچنین غذاهای فوری را یکی دیگر از علت‌های اصلی چاقی در نوجوانان دانست و ادامه داد: باید ذائقه فرزند را به غذاهای خانگی عادت بدهیم که مهم‌ترین راهکار آن داشتن یک برنامه غذایی سالم با مشورت خود فرزند و درنظر گرفتن شرایط او است.

وی با تأکید بر ورزش کردن به‌صورت روزانه توسط نوجوانان برای جلوگیری از افزایش وزن و چاقی، عنوان کرد: باید در این سنین استفاده از نوشیدنی‌های شیرین نیز محدود شود و همچنین پیاده‌روی در فضای باز و آزاد به‌صورت روزانه فراموش نشود.

همان‌طور که دانستیم، افزایش وزن و چاقی در نوجوانان می‌تواند باعث بروز بسیاری از بیماری‌ها ازجمله بیماری قلبی، دیابت نوع دو، زخم معده، کبد چرب و نارسایی تنفسی شود که باید در این خصوص ضمن داشتن یک برنامه غذایی سالم و تقسیم وعده‌های غذایی، به ورزش کردن و پیاده‌روی در فضای آزاد و باز پرداخت.

مهم‌ترین علت افزایش وزن و چاقی نوجوانان تغییرات در سبک زندگی آن‌ها است؛ به‌طوری که کودک هیچگونه تحرکی نداشته یا بدون فعالیت بدنی درگیر استفاده از گوشی همراه می‌شود و درنهایت این موضوع باعث آن است که پُرخوری در کودکان شدت بیشتری داشته باشد.

محققان و دانشمندان استعداد ژنتیکی و بیماری زمینه‌ای را نیز از دیگر دلایل اصلی افزایش وزن و چاقی در نوجوانان دانسته‌اند و استرس را از عواملی می‌دانند که این موضوع را تشدید می‌کند. برای بررسی اضافه‌وزن و چاقی در افراد از شاخص توده بدنی BMI استفاده می‌شود و همچنین واحد‌های بهداشتی نیز می‌توانند مرجع مناسبی برای این موضوع باشند؛ چراکه در این مراکز خدماتی از قبیل بررسی وزن، قد، چاقی و لاغری و سوء تغذیه ارائه می‌شود. در کنار آن بررسی وضعیت دهان و دندان، بینایی و شنوایی، وضعیت تکامل، واکسیناسیون و غربالگری، ارائه مکمل‌های دارویی، مشاوره و پیگیری وضعیت کودک در زمان بیماری، از دیگر خدماتی است که در مراکز بهداشتی به افراد ارائه می‌شود.

برای کاهش آمار چاقی نوجوانی باید این وضعیت را از دوران کودکی در اولویت قرار داده و معاینات پزشکی کودک را براساس برنامه مراکز بهداشتی و درمانی انجام دهیم تا بتوانیم ضمن کنترل وزن کودک، آموزش‌های لازم را در این خصوص داشته باشیم.