حدادعادل :

جامعه باید از خطر تباه شدن زبان آگاه باشد

نشست خبری روز پاسداشت زبان فارسی و بزرگداشت حکیم فردوسی با حضور غلامعلی حداد عادل، رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی روز شنبه، ۲۲ اردیبهشت‌ماه در فرهنگستان زبان و ادب فارسی برگزار شد.

غلامعلی حداد عادل در این نشست طی سخنانی خاطرنشان کرد: زبان فارسی یکی از ارکان هویت ملی ایرانیان است و تا زمانی که ایران بوده، زبان فارسی بوده و تا وقتی که زبان فارسی باشد، ایران هم خواهد بود. این زبان یکی از کهن‌ترین زبان‌های زنده دنیا است با ادبیات غنی و فاخر خود و ایران را به همه جهان شناسانده؛ این زبان به همه‌جا کشیده شده است.

وی افزود: زبان فارسی در داخل مرزهای ایران به‌عنوان زبان مشترک بین همه مردم ایران پذیرفته شده است؛ درواقع از دیرباز مردم ایران با هر زبان مادری‌ای که داشتند، برای گفت‌وگو با یکدیگر زبان فارسی را انتخاب کرده‌اند.

این مقام مسئول با بیان اینکه براساس اصل ۱۵ قانون اساسی زبان و خط فارسی زبان و خط رسمی کشور است، گفت: از سال ۱۳۶۹ که فرهنگستان ادب تأسیس شد و درحال حاضر ۳۴ سال از تأسیس آن می‌گذرد، شأن فرهنگستان پاسداری از زبان فارسی و عهده گرفتن وظایفی است که از عهده سایر نهادها برنمی‌آید؛ شئون حاکمیتی مربوط به زبان فارسی از وظایف ذاتی و اصلی فرهنگستان است.

حدادعادل خاطرنشان کرد: از زمانی که ۲۵ اردیبهشت‌ماه روز پاسداشت فردوسی نامیده شده، مسئولیت اصلی این روز را برعهده گرفتیم. امسال یک‌ گام بلند و جدید در این زمینه برداشتیم و  به‌مناسب ۲۵ اردیبهشت‌ماه، روز پاسداشت زبان فارسی و بزرگداشت حکیم ابوالقاسم فارسی، این تصمیم را گرفتیم که به جلسه رسمی اکتفا نکنیم؛ سال‌های گذشته صرفاً یک جلسه رسمی داشتیم که مسئولان فرهنگستان و مسئولان فرهنگی در آن شرکت و سخنرانی می‌کردند، اما امسال علاوه‌بر مجلس رسمی، از فرصت استفاده کرده و ۲۶ اردیبهشت‌ماه را هم به دنبال آن آوردیم و رویداد علمی در حوزه زبان و ادبیات فارسی اضافه می‌کنیم. به این معنا که گروه‌های خودمان در فرهنگستان، همایش تخصصی در حوزه کار خود در داخل فرهنگستان برگزار کنند.

وی ادامه داد: بعدازظهر ۲۵ اردیبهشت‌ماه بعد از مراسم رسمی، در تالارهای مختلف فرهنگستان شاهد برپایی جلسات تخصصی توسط گروه‌های مختلف فرهنگستان خواهیم بود که در حوزه تخصصی مقاله می‌خوانند. این برنامه نخستین‌بار است که اجرا می‌شود و امیدواریم گام اولی باشد که هرساله در چنین روزی با دعوت صاحب‌نظران در حوزه زبان فارسی، اجتماعات علمی‌ برپا شود.

* تدارک برنامه‌ برای روز پاسداشت زبان فارسی

حدادعادل در پاسخ به این سؤال که فعالیت‌های فرهنگستان بیشتر علمی بوده و چه تمهیدی برای آوردن این فعالیت‌ها به عرصه عمومی دارید؟ گفت: یکی از اقدامات ما یافتن معادل فارسی برای اصطلاحات بیگانه در رشته‌های علمی و اصطلاحات اداری است؛ وظیفه اصلی فرهنگستان یافتن معادل درست، سازگار و مناسب است. 34 سال نیز برای یافتن واژه درست فعالیت گسترده داشتیم. گروه واژه‌گزینی بیش از ۵۰ کارشناس واژه‌گزینی دارد و ۱۱۰ گروه علمی متشکل از استادان دانشگاه و زبان‌دانان‌ها با ما همکاری داشتند ‌و ۶۵ هزار واژه تخصصی و عمومی را به تصویب رسانده‌اند که در فرهنگ واژه‌های مصوب منتشر کردیم. در حوزه تخصصی زمانی که تعداد واژه‌های مصوب به یک‌هزار واژه برسد، فرهنگ تخصصی آن رشته منتشر می‌شود و زمانی که تعداد به ۳۲ هزار واژه رسید، در قالب دانشنامه عرضه می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: ترویج واژه‌ها و کاربردی کردن از عهده فرهنگستان برنمی‌آید. ما تولید می‌کنیم و توزیع آنچه تولید می‌شود به عوامل متعددی فرهنگی مربوط است؛ جامعه باید نسبت به استفاده از زبان فارسی غیرت و تعصبی داشته باشد و از خطر تباه شدن زبان آگاه باشد.

رئیس فرهنگستان ادب فارسی اذعان کرد: قوانین این حوزه تصویب شده است و ما در اجرای قوانین نقشی نداریم؛ فرهنگستان جایگاهی برای دانشمندان زبان فارسی است که کار علمی می‌کنند.

وی خاطرنشان کرد: اگر شاهد این موضوع هستیم که سردرب مغازه‌ها در سطح شهر با قانون مغایرت دارد یا نوشته بسته‌بندی تولیدات و صنایع به‌ویژه خوراکی خلاف قانون است، مایه شرمساری هر ایرانی غیرتمندی بوده و مشکلی است که در بدو تأسیس فرهنگستان دیده نشده است.

رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی با تأکید بر اینکه سازوکاری برای ورود در این سطح برای اجرا نداریم، گفت: آسیب‌شناسی وضعیت زبان و تخلفات و صدمه‌هایی که به زبان وارد می‌شود، بحث گسترده‌ای است؛ البته در فرهنگستان اقداماتی ترویجی برای واژه‌های مصوب انجام دادیم که دستورالعمل دارد.