پرورش‌دهنده ماهیان زینتی در همدان موفق به صرفه‌جویی ۹۰ درصدی آب شد

اسحاق شکری‌صفا از ۱۰ سال پیش پرورش ماهی زینتی را با خرید دو قطعه ماهی و پرورش آن‌ها شروع کرد، از آن‌ها بچه گرفت و فروخت تا اینکه کارش را با خرید یک آکواریوم در یک زیرپله آغاز کرد.

پرورش ماهی در ابتدا شغل تخصصی او نبود، اما علاقه به پرورش ماهی موجب شد این کار را ادامه دهد.

به گفته شکری‌صفا در ابتدا مشکلاتی در این راه وجود داشت، چراکه علم پرورش ماهی در ایران کم و نوع پرورش برخی ماهی‌ها نیز سخت بود و پیچیدگی‌های خاصی داشت.

این پرورش‌دهنده ماهی می‌گوید: پیش از این پرورش ماهی دیسکس در ایران انجام نمی‌شد و با تلاش‌های زیاد توانستم به فناوری پرورش این ماهی دست یابم.

وی درباره انگیزه‌اش برای ساخت سیستم تصفیه بیولوژیک تصفیه آب توضیح داد: از حدود دو سال پیش با توجه به کمبود آب در کشور و شهر همدان، مصرف آب که از ضروریات کار در پرورش ماهی است، با مشکلاتی مواجه شده است؛ بنابراین تصیمم گرفتم از روش های تصفیه بیولوژیک آب بهره بگیرم.

شکری‌صفا که با روش‌های آزمون و خطا توانسته است به تولید این نوع ماهی برسد، اضافه کرد: هشت سال عمر خود را صرف یادگیری فنون جزئیات پرورش ماهی کرده‌ام.

وی ادامه داد: از طریق خواندن مقاله و انجام آزمایش‌های متعدد توانستم روشی به‌دست بیاورم که با کاهش ۹۰ درصدی آب و ۷۰ درصدی انرژی، می‌توان پرورش ماهی را انجام داد.

این پرورش‌دهنده ماهی با اشاره به اینکه در تصفیه بیولوژیک آب مجموعه‌ای از میکروارگانیسم‌ها هستند که مواد زائد آب را به مواد مفید تبدیل می‌کنند، افزود: در پرورش ماهی، آمونیاک تولید و تبدیل به نیتریت می‌شود که هر دو برای ماهی ضرر دارد؛ در این روش با تصفیه بیولوژیک نیتریت را به نیترات تبدیل کردیم که نیترات هم توسط ریشه گیاهان جذب می شود و دیگر لازم نیست آب را تخلیه کنیم تا نیترات کاهش پیدا کند.

شکری‌صفا اظهار کرد: بنابراین آب دوباره به سیستم برگشت داده و بیرون ریخته نمی‌شود که این مسئله باعث انجام چرخش بیولوژیک شده و مصرف آب کاهش می یابد.

این پرورش‌دهنده ماهی با بیان اینکه کارشناسان جهاد کشاورزی استان پس از بازدید از مجموعه تصفیه بیولوژیک آن را تأیید کردند، ادامه داد: درحال پیاده‌سازی این طرح خلاقانه در قالب یک طرح بزرگ‌تر بوده و درصدد گرفتن مجوز برای طرح توسعه آن هستیم.

وی درباره اینکه اجرای چنین طرحی در کشور سابقه داشته است یا خیر؟ می‌گوید: تا آنجا که من تحقیق کرده‌ام هیچکس نتوانسته است این چرخش بیولوژیک را انجام دهد.

شکری‌صفا انجام این کار را نیازمند علم و دانش دانست و تأکید کرد: این روش تصفیه جوابگوی همه صنعت پرورش ماهی است و با این کار می توان انرژی را ذخیره‌سازی کرد.

مبتکر همدانی خاطرنشان کرد: وقتی آب وارد سیستم می‌شود، باید تا هشت درجه گرم و سالن هم باید گرم باشد و آب که چرخش پیدا می‌کند، برق و گاز برای گرم کردن فضا مصرف می‌شود.

وی با بیان اینکه وقتی سیستم بسته باشد گاز کمتر مصرف می‌شود، افزود: آب وقتی تصفیه می‌شود، همان گرمای خودش باقی می‌ماند؛ چراکه آب سردی که وارد می‌شود، باید گرم شود.

پرورش‌دهند ماهی درباره مصرف آب می گوید: پرورش ماهی میزان زیادی آب مصرف می‌کند و همین خودش معضلی شده است و برخی مجبورند آب چاه استفاده کنند و به همین دلیل آب را برای استفاده باید تصفیه کنند.

شکری‌صفا گفت: این طرح در سرمایه‌گذاری بزرگ نیز قابل استفاده است و می توان آن را به سایر پرورش ماهی‌ها تعمیم داد.

این مبتکر همدانی با اشاره به اینکه قصد دارد گلخانه هم ایجاد کند که با پرورش ماهی یکی شود، در این خصوص توضیح داد: در این صورت هوای آن می‌چرخد، ماهی اکسیژن مصرف می‌کند و دی اکسید کربن پس می‌دهد، گیاه دی اکسید کربن مصرف می‌کند و اکسیژن می‌دهد و آبی که ماهی در آن است، آمونیاکش بالا می‌رود که پس از تصفیه بیولوژیک به گلخانه می‌رود، نیتراتش جذب می‌شود و مجدد به خط پرورش ماهی برمی‌گردد که آب ذخیره‌شده و آب جدیدی وارد سیستم نمی‌شود و آب قبلی بازیابی می‌شود.

وی بیان کرد: گیاهان مناسب تصفیه بیولوژیک، گیاهان آبی است که ریشه‌اش داخل آب است و نتیرات را جذب می‌کند و خود گیاه نیز روی آب بوده و مواد معدنی آب هم برای ریشه گیاه خوب است.

پرورش‌دهند ماهی تأکید کرد: یکی از مشکلات گلخانه‌داران افزودن مواد معدنی و کود است که در این روش چرخش کامل مدفوع ماهی به‌عنوان کود برای گیاه در گلخانه استفاده می‌شود؛ چراکه اجرای آن در یک سیستم بسته است.

این پرورش‌دهنده ماهی گفت: پیش از این گلخانه‌ها را با پرورش ماهی تلفیق کردند، اما جواب نداد، چون تصفیه بیولوژیک انجام نمی‌شد؛ اما درحال حاضر و با این طرح، جواب می‌دهد.

شکری‌صفا خاطرنشان کرد: از گیاه پتوس و آزولا که در محیط‌زیست آفت است،‌ به‌عنوان تصفیه آب استفاده می‌کنیم.

به گفته وی همین گیاه آزولا در شمال کشور برای کشاورزان مشکل‌آفرین شده است، چون روی دریاچه رشد می‌کند و مانع از رسیدن اکسیژن به داخل آب می‌شود.

وی ادامه داد: برای تغذیه ماهی نیز از غذایی که خود درست کردم استفاده و ویتامین، افزودنی و مواد شیمیایی به آن اضافه نمی‌کنم، بلکه از مواد اولیه طبیعی برای پرورش ماهی استفاده و به‌جای افزودنی از جوانه گندم استفاده می کنم.

* در طرح تصفیه بیولوژیک ماهیان بیمار نمی‌شوند

پرورش‌دهنده ماهی همدانی درباره مزایای این نوع پرورش ماهی توضیح داد: برای ماهی‌های پرورشی از دارو استفاده نمی‌کنم، چون سیستم بسته است و بیماری وارد آن نمی‌شود و آب نیز تصفیه می‌شود.

وی با بیان اینکه در پرورش ماهی‌ها به‌دلیل تلفات هزینه افزایش می‌یابد، افزود: دما باید بین ۲۷ تا ۳۰ درجه باشد و اگر دما پایین بیاید، ماهی‌ها تلف می‌شوند.

این پرورش‌دهنده ماهی ادامه داد: پرورش ماهی یک سال زمان می‌برد تا مولد شود و با تخم‌ریزی ماهی هر دفعه ۱۵۰ بچه به‌وجود می‌آید.

شکری‌صفا درباره چگونگی فراگیری این روش گفت: این روش را خودم با خواندن مقالات فرا گرفتم و کسی نبود که این روش را به من یاد بدهد و هشت سال عمرم را صرف کردم؛ هنوز تسهیلاتی نگرفته‌ام و برای ثبت اختراع درحال کار کردن هستم تا مجوز لازم را بگیرم که پرورش صنعتی داشته باشم.

* صادرات ماهیان زینتی به ترکیه و عراق

وی درباره میزان تولیداتش اضافه کرد: سالی ۱۰۰ هزار قطعه ماهی دیسکس تولید می کنیم که بخشی از آن‌ها را تاکنون به ترکیه و عراق صادرات کرده‌ام.

مبتکر همدانی که در محلی ۸۵ متری به ماهی پرورش مشغول است، افزود: به‌تدریج تعداد آکواریم‌ها را بیشتر کردم تا به چهار خط ۱۰ آکواریومی رسید و خرج ماهی را از فروش آن‌ها تأمین می‌کنم، اما اکنون برای توسعه نوآوری نیاز به سالن بزرگ‌تر و امکانات بیشتری دارم.

وی اقتصاد ماهی زینتی در کشور را درحال حاضر آشفته می‌داند، چراکه معتقد است هزینه بالا و مشتری، علم و آگاهی پرورش‌دهندگان ماهی کم است؛ به‌طوری که بسیاری از پرورش‌دهندگان ماهی زینتی ورشکست شده‌اند.

مبتکر و نوآور همدانی با اظهار امیدواری اینکه طرح تصفیه بیولوژیک در پرورش ماهی را بتوان به‌طور صنعتی و گسترده انجام داد، پیش‌بینی کرد: این طرح نماد استان در پرورش ماهی زینتی باشد.

وی همچنین از تلاش خود برای تأسیس شرکت دانش‌بنیان و گرفتن تسهیلات خبر داد.

به گزارش خبرگزاری ایرنا؛ دیسکس یک ماهی آب شیرین گرمسیری از رده شعاع‌باله‌ها و بومی منطقه رودخانه آمازون است که امروزه در آکواریوم‌های خانگی و عمومی با کاربرد زینتی نگهداری می‌شود. ظاهر قرص‌مانند (دیسک‌مانند) این ماهی دلیل اصلی نام‌گذاری آن است. این ماهی را به‌دلیل تنوع رنگی و زیبایی آن، شاه‌ماهی ماهی‌های آب شیرین می‌خوانند؛ این ماهی در آکواریوم آرام، صلح‌جو و تاحدی ترسو است.