اهدای عضو یکی از سنت‌های خوبی است که می‌تواند در ادامه حیات انسان‌ها نقش داشته باشد. همان‌طور که در قرآن کریم نیز اشاره شده، اگر انسانی بتواند جان یک نفر را نجات دهد، همانند این است که جان بشریت را نجات داده است؛ پس کسانی که اهدای عضو انجام می‌دهند نیز مصداق همین وعده الهی هستند. متأسفانه شایع‌ترین علت مرگ مغزی در کشور ما، تصادفات جاده‌ای بوده که سن رایج مرگ مغزی نیز در ایران، 20 تا 40 سال است. در مرگ مغزی که منجر به ضربه به سر می‌شود، مغز ورم می‌کند و به‌دلیل محصور بودن در کاسه بسیار سخت و استخوانی جمجمه، فضای کافی برای ورم کردن از بیرون را نداشته و از داخل ورم می‌کند و این موضوع باعث بسته شدن چهار رگ یعنی دو رگ در نیمکره‌ها و دو رگ در ساقه مغز و قطع خون‌رسانی و لاجرم اکسیژن‌رسانی می‌شود و به هر قسمت بدن که اکسیژن نرسد، فاسد و منهدم می‌شود و اگر تا چند ساعت بتوان با مداخلات درمانی، ورم مغز را کاهش و جریان خون را برقرار کرد، آسیب فقط به تعداد اندکی از سلول‌های مغزی می‌رسد و اکثر سلول‌ها سالم می‌مانند، اما به‌دلیل ایجاد شوک عصبی، بیمار به کما می‌رود و ممکن است بعد از یک روز تا چند سال، به زندگی بازگردد و ممکن است بازنگردد. اگر در این زمان طلایی و در مدت چند ساعت نتوان اقدامی برای کاهش فشار مغز انجام داد، انهدام سلول‌های مغزی ادامه می‌یابد و پس از گذشت سه تا پنج روز، تمامی سلول‌های مغزی منهدم می‌شود.

فردی که مغزش به‌طور کامل منهدم شود، مرده محسوب می‌شود و هر قسمتی از بدن که منهدم شود، دچار گندیدگی شده و سموم متعدد ایجاد می‌کند که باعث آسیب دیدن سایر قسمت‌های بدن نیز می‌شود؛ به‌واقع این سموم می‌توانند بر هشت عضو حیاتی انسان نیز که قابل اهدا هستند، اثر بگذارند که باید بتوانیم هرچه سریع‌تر و درصورت رضایت خانواده، این هشت ارگان حیاتی را از بدن فرد مرگ مغزی شده بیرون آورده و به بیماران نیازمند پیوند بزنیم.

هر فرد مرگ مغزی شده می‌تواند با اهدای یک تا هشت ارگان خود شامل دو کلیه، دو ریه، قلب، کبد، روده کوچک و لوزالمعده، یک تا هشت نفر را از مرگ حتمی نجات دهد و با اهدای یک تا 53 نسج خود مانند قرنیه، پوست، تاندون، استخوان و غیره، یک تا 53 نفر را از معلولیت برهاند. در 31 اردیبهشت‌ماه سال 1368 به لطف فتوای عالمانه معمار کبیر انقلاب اسلامی ایران، حضرت امام خمینی (ره) و حضرت آیت‌الله‌العظمی امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی) در سال 1370، حرکتی در زمینه اهدای عضو در کشور آغاز شد و سالروز این فتوای تاریخی به‌عنوان روز اهدای عضو در تقویم رسمی ایران ثبت و زمینه‌ای شد تا ایران نیز بتواند همچون کشور‌های دیگر این حرکت بزرگ را آغاز کند.

به همین منظور گفت‌وگویی با مدیرعامل انجمن اهدای عضو همدان داشته‌ایم که در ادامه می‌خوانید:

مدیرعامل انجمن اهدای عضو همدان با بیان اینکه انجمن ما از خردادماه سال 1400 فعالیت خود را آغاز کرده است، گفت: در کشور ما سالانه پنج تا هشت هزار نفر دچار مرگ مغزی می‌شوند که می‌توان از اعضای حداقل 50 درصد این افراد برای ادامه زندگی سایر انسان‌ها استفاده کرد.

مجید حمیدی با اشاره به اینکه در سال 1379 قانون مجلس شورای اسلامی در راستای استفاده از اعضای افراد مغزی برای بیماران نیازمند پیوند ابلاغ شد، خاطرنشان کرد: در سال 1381 نیز آیین‌نامه هیئت دولت برای قانون فوق به وزارت بهداشت ابلاغ شد و در سال 1382 نخستین شبکه قانونی اهدای عضو در ایران شروع به کار کرد.

وی ازدیاد جمعیت را از مهم‌ترین دستاورد‌های اهدای عضو دانست و ادامه داد: از دیگر دستاوردهای این موضوع می‌توان به ذخیره ارزی و ایجاد تحول در اقتصاد مقاومتی با جلوگیری از پیوند اعضا در سایر کشور‌ها اشاره کرد.

مدیرعامل انجمن اهدای عضو همدان با بیان اینکه ایران رتبه نخست اهدای عضو در بین کشور‌های آسیایی را دارا است، افزود: مرکز پیوند کبد در شیراز نیز رتبه نخست در جهان را دارد.

حمیدی با اشاره به اینکه در طول 20 سال گذشته و از زمان شروع مقوله اهدای عضو در ایران منحنی شاخص اهدای عضو کشور همیشه رو به رشد بوده است، تأکید کرد: این موضوع نشانگر پیشرفت علم و فرهنگ در جامعه است که نهادینه‌سازی این موضوع و تربیت نیروهای متخصص در این زمینه به سازمان‌های مردم‌نهاد واگذار شده است.

وی با بیان اینکه استفاده از اعضای افراد مرگ مغزی و نجات جان بیماران و ارتقای امر مقدس اهدای عضو و پیوند اعضا در کشور علاوه‌بر نجات جان بیماران مزایایی نیز دارد و موجب تقویت اهداف عالی مرتبط با اقتصاد مقاومتی هم خواهد شد، ابراز کرد: برای این موضوع می‌توان به کاهش هزینه‌های کمرشکن مراقبت بیماران نیازمند به پیوند موجود در فهرست انتظار با پیوند عضو، ایجاد نیروهای کارآمد از بیماران ازکارافتاده نیازمند پیوند، کاهش هزینه‌های کمرشکن سالانه دیالیز در کشور، جلوگیری از خروج ارز از کشور برای پیوند عضو بیماران، کمک به ارتقای شاخص رشد جمعیت، کاهش آلام و دردمندی بیماران منتظر در فهرست‌های انتظار پیوند و حمایت همه‌جانبه از خانواده‌های جان‌بخش اهداکننده عضو، اشاره کرد.

این مقام مسئول با اشاره به اینکه انجمن اهدای عضو ایرانیان نیز در سال 1394 توسط جمعی از نام‌آوران عرصه علمی اهدا و پیوند اعضا، نهاد‌های فرهنگ‌ساز، فرهیختگان فرهنگ و هنر و کارآفرینان اقتصادی با هدف ارتقای اهدای عضو و نجات جان بیماران تأسیس و طبق تفاهم‌نامه‌ای بین این انجمن و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی فعالیت‌های خود را آغاز کرد، خاطرنشان کرد: نهادینه‌سازی فرهنگ اهدای عضو در جامعه، حمایت مالی و معنوی از خانواده‌های اهداکننده عضو، آموزش جامعه و تمامی تیم‌های تخصصی اهدای عضو کشور و منطقه، حمایت از پژوهش‌های مرتبط با اهدای عضو توسط متخصصین کشور و طراحی، اجرا و پایش طرح‌های زیرساختی پنج مسئولیت مهم انجمن اهدای عضو ایرانیان است.

حمیدی با بیان اینکه انجمن اهدای عضو همدان توانسته است با سابقه درخشان فعالیت اعضای آن در طول سال‌های گذشته قدم بزرگی را در جهت مسئولیت‌های مهم خود و درنهایت کمک به دولت در پیشرفت اهدای عضو و پیوند اعضا بردارد، عنوان کرد: تفاهم‌نامه‌هایی نیز در راستای تعامل فرهنگی با سازمان‌ها و نهاد‌های فرهنگ‌ساز از جمله شهرداری، صداوسیما، اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی، جمعیت هلال‌احمر و هیئت‌های ورزشی امضا شده است.

وی از تولید بیش از 280 فیلم و سریال در کشور با محوریت اهدای عضو خبر داد و افزود: این موضوع می‌تواند کمک خوبی به فرهنگ‌سازی اهدای عضو در بین خانواده‌ها بکند.

مدیرعامل انجمن اهدای عضو همدان با تأکید بر اینکه مهم‌ترین شاخص نشان‌دهنده ارتقای فرهنگ اهدای عضو در جامعه کارت اهدای عضو است، ابراز کرد: کارت اهدای عضو بار قانونی نداشته و در کشور ما با وجود دریافت این کارت، درصورت ایجاد مرگ مغزی، رضایت ولی دم گرفته می‌شود.

حمیدی مهم‌ترین علت عدم پذیرش اهدای عضو توسط خانواده پس از پذیرفتن مرگ را عدم اطلاع از نظر فرد مرگ مغزی شده می‌دانند، بیان کرد: چراکه اگر از نظر عزیز فوت‌شده خود داشته باشند، تمایل دارند در آن روزهای تلخ، تمامی وصیت‌های عزیز از دست رفته خود را به اجرا درآورند و داشتن کارت اهدای عضو نیز نوعی وصیت به‌شمار می‌آید.

وی با بیان اینکه 25 الی 31 اردیبهشت‌ماه به‌عنوان هفته ملی اهدای عضو نام‌گذاری شده است، عنوان کرد: شعار این هفته در سال جاری «اهداء عضو، بخششی به وسعت یک زندگی» بوده که قرار است از سوی دفتر پیوند اعضاء دانشگاه علوم پزشکی همدان از خانواده 18 جان‌بخش جاویدنام استان در سال 1402 تجلیل به عمل آید.

همان‌طور که گفته شد، اهدای عضو و مشارکت در این کار خیر از باقیات الصالحاتی است که مورد رضایت خداوند متعال نیز قرار می‌گیرد. شعار انجمن اهدای عضو ایرانیان «هر ایرانی یک سفیر اهدای عضو» است که باید همه ما برای تحقق این شعار تلاش کنیم. افرادی که علاقه‌مند به اهدای عضو خود هستند و تمایل به دریافت کارت اهدای عضو دارند، می‌توانند از طریق سایت www.ehdacenter.ir اقدام کرده و یا کد ملی خود را به شماره 3432 پیامک کنند.

همچنین افرادی که تمایل دارند در زمینه فرهنگ‌سازی این امر خداپسندانه مشارکت داشته باشند، می‌توانند از طریق سامانه مذکور وارد شده و به‌عنوان سفیر اهدای عضو کارت شناسایی دریافت کنند. در استان همدان نیز شاهد تداوم این موضوع با رضایت خانواده‌های محترم هستیم که امید است این اقدام بشردوستانه استمرار داشته باشد تا بتوانیم در ادامه حیات دیگران نیز سهیم باشیم.

ازدیاد جمعیت مهم‌ترین دستاورد اهدای عضو