رشد و توسعه اقتصادی، نیازمند سرمایه‌گذاری‌های کلان است و این سرمایه‌گذاری‌ها هیچ‌گاه نمی‌توانند بر اساس بازار منابع کوتاه‌مدت تأمین مالی شوند. ایجاد یک بازار سرمایه قوی و کارآمد زیرساخت اساسی تأمین مالی بلندمدت هر کشور را تشکیل می‌دهد. شاید بتوان رسمی بودن، شفافیت و برخورداری از پشتوانه محکم قانونی را مهم‌ترین تفاوت‌های بازار بورس با بازارهای سنتی دانست.

درواقع از نگاه کارشناسان اقتصادی، رونق بورس، بازتابِ اقتصاد در حال پیشرفت است که در بلندمدت ارتباط مثبت و دوطرفه‌ای میان رشد اقتصادی و شاخص‌های توسعه بازار بورس به‌وجود می‌آورد زیرا از طریق بازارهای مالی همچون بورس می‌توان فرآیند تشکیل سرمایه را سرعت بخشید و به‌دلیل نقشی که در گردآوری منابع مالی از طریق پس‌اندازهای کوچک و بزرگ و همچنین در هدایت منابع مالی به‌سوی مصارف و نیازهای سرمایه‌گذاری در بخش‌های مولد اقتصادی دارند، مورد توجه‌اند چراکه در سطح کلان هدف از تشکیل بورس، جمع‌آوری سرمایه‌ها و هدایت آن به سمت فعالیت‌های اقتصادی است به گونه‌ای که تجربه اقتصاد‌های پویا در سطح بین‌الملل بیانگر آن است که در یک اقتصاد سالم و پویا، با این روش می‌توان از حرکت سرمایه‌ها به‌سوی فعالیت‌های سفته‌بازانه جلوگیری کرد.

با توجه به جایگاه بازار بورس برآن شدیم تا منطبق با شعار سال به این سؤالات پاسخ دهیم که این بازار مالی چگونه می‌تواند در جهش تولید از طریق مشارکت مردم کمک کرده و بورس‌های استانی در این مسیر چگونه باید تقویت شوند؟

بنابراین با کارشناس بازار سرمایه و در عین حال مدیرعامل سبدگردان نیکان گفت‌وگویی ترتیب دادیم که در ادامه می‌خوانید:

فردین آقابزرگی با بیان اینکه یکی از مهم‌ترین مؤلفه‌های مؤثر در رشد و توسعه اقتصادی در بخش‌های صنعت و تولید را موضوع تأمین مالی عنوان کرد و گفت: آنچه مسلم است اینکه این امر مقدم بر مسائل و متغییرهایی همچون دسترسی آسان و با قیمت مناسب به مواد اولیه، تجهیزات، ماشین‌آلات، مدیریت و فناوری است.

وی، افزود: درواقع منابع مالی و نقدینگی و موضوع تأمین مالی با نرخ مناسب بر همه مؤلفه‌های عنوان‌شده برای یک واحد تولیدی ارجحیت دارد.

وی با بیان اینکه معمولاً این تأمین مالی در دو حوزه بازار پول و سرمایه انجام می‌شود، ابراز کرد: طی پنج دهه گذشته و بر اساس روال سنتی و سابقه تاریخی که در کشور ما وجود داشته به روایت برخی از مسئولان بالغ بر 80 درصد منابع مالی مورد نیاز عرصه صنعت و تولید معمولاً از بازار پول تأمین می‌شود.

ظرفیت 9 هزار همتی بورس را می‌توان در اختیار تولید گذاشت

این کارشناس اقتصادی، افزود: این در حالی است که ظرفیت‌های بازار سرمایه امروز (بورس و فرابورس) به اندازه تقریبی 9 هزار همت رسیده و بیانگر آن است که در این بازار به سطحی از رشد نسبت به تولید ناخالص ملی رسیده که بالغ بر 140 درصد تولید ناخالص کشور به اندازه بازار سرمایه ماست.

آقابزرگی با بیان اینکه با توجه به عدد و رقم‌های عنوان‌شده می‌توان به این نتیجه رسید که این ظرفیت در بازار سرمایه وجود دارد که بتواند منابع مالی لازم را در یک رقابت سالم در کنار بازار پول در اختیار مدیران تولید و صنعت برای همسویی با رشد و توسعه اقتصادی در کشور قرار دهد، افزود: البته موضوع مهم‌تر اینکه این ظرفیت در حال حاضر فراهم است یا خیر؟ باید به این سؤال پاسخ داد که آیا این قابلیت برای مشارکت سطح عمومی مردم وجود دارد که بتوانند در مسیر مشارکت از این ظرفیت موجود بهره ببرند؟

وی خاطرنشان کرد: تحقق این امر به وجود جذابیت در بازار ثانویه (بازاری است که سهام پس از عرضه اولیه، در آن معامله می‌شود در حالی که، بازار اولیه فقط مخصوص عرضه اولیه سهام است) بازمی‌گردد.

این کارشناس اقتصادی، با بیان اینکه ‌هر چقدر اعتماد عمومی در بازار ثانویه افزایش پیدا کرده و شاهد روند با ثباتی در آن باشیم در نتیجه شریان‌های ورود پول و نقدینگی به بازار سرمایه به‌منظور تجهیز منابع مالی صنعت و تولید، روند بهتر، سریع‌تر و با نرخ تأمین مناسب‌تر پیدا خواهد کرد، افزود: در شرایط بالعکس اگر این جذابیت وجود نداشته باشد، اعتماد عمومی به‌وجود نیامده و سیر حرکت نقدینگی و منابع مالی متأسفانه روند معکوس پیدا کرده و ممکن است به جای ورود پول شاهد خروج آن باشیم.

آقابزرگی افزود: درخصوص اهمیت بورس‌های استانی نیز باید بگویم در یک زنجیره کامل ارائه خدمات در حوزه بازار سرمایه، وجود مراکز بورس استانی بسیار بسیار مفید و لازم تلقی می‌شود، چه بسا به دلایل مختلف ازجمله عدم استفاده کامل از فناوری‌های روز به‌منظور انجام عملیات غیرحضوری در بازار سرمایه موجود، نیازمند آن هستیم که حتماً به‌صورت فیزیکی در اقصی‌نقاط کشور دفاتر و جایگاه‌های خاص برای انجام خدمات بازار سرمایه داشته باشیم.

وی با تأکید بر اینکه در آمارهای منعکس‌شده در سایت شرکت بورس این امر قابل مشاهده است که بعد از معاملات آنلاین و بازار بورس تهران، بازار بورس شهرهایی مثل اصفهان، مشهد و کیش حجم قابل توجهی از معاملات بورس کشور را به خود اختصاص داده‌اند، خاطرنشان کرد: بنابراین برای تکمیل این زنجیره ارزش و زنجیره ارائه خدمات، باید سرمایه‌گذاری لازم را در بورس‌های استانی و مراکز استانی به‌کار گیریم.

مدیرعامل سبدگردان نیکان، با تأکید بر اینکه لزوم این سرمایه‌گذاری بدان جهت است که بتوانیم بهره‌برداری کامل از ظرفیت‌های موجود در شهرها و استان‌ها را داشته باشیم، گفت: در این بین منابع انسانی که امکان حضور در بازار‌های مراکز استانی و پایتتخت را ندارند از اهمیت بیشتری برخوردار هستند.

آقابزرگی افزود: بنابراین در کنار این اصل کلی که بازار سرمایه، برای تأمین مالی، رشد و توسعه اقتصادی مفید است، ضرورت پرداختن به تجهیز بورس‌های استانی نیز باید مورد توجه قرار گیرد.

مع‌الوصف ‌با توجه به آنچه گفته شد در حالی که یکی از الزامات اساسی رونق تولید، فراهم کردن بسترهای مناسب جهت تأمین مالی و سرمایه مورد نیاز شرکت‌ها است، بازار سرمایه با ابزارهای متنوع و گوناگونی که در اختیار کسب‌وکارها قرار می‌دهد، بستری مناسب جهت تأمین مالی آن‌ها است.

البته بهره‌گیری از ظرفیت‌های بازار سرمایه جهت تأمین مالی واحدهای تولیدی مستلزم شناخت دقیق ابزارهای مالی موجود در بازار سرمایه است، چراکه این ابزارها با توجه به نیازها، توان مالی و شرایط بنگاه‌های اقتصادی طراحی شده، حال آنکه به گفته کارشناس، جذابیت بازار ثانویه است که منجر به جلب مشارکت عمومی مردم می‌شود که با ورود ابزارهای معاملاتی جدید چون صندوق پروژه‌ها و تأمین مالی جمعی و سایر ابزارهای معاملاتی به بازار سرمایه، تأثیرات قابل توجهی بر جذب سرمایه‌های خرد دارد، این ابزارها به سرمایه‌گذارانی که به‌دلیل محدودیت‌های مالی یا دانش فنی قادر به سرمایه‌گذاری مستقیم در بازار سرمایه نیستند، فرصت می‌دهد تا به‌صورت غیرمستقیم و با سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها، در ارزیابی و سرمایه‌گذاری در پروژه‌ها و شرکت‌های مختلف شرکت کنند، البته نباید از تأثیر اعتمادسازی در جلب سرمایه‌های خرد غافل شد زیرا اعتمادسازی و ایجاد بستری مطمئن برای مردم و همچنین حمایت از تولید، مسیر را برای جذب سرمایه‌های بیشتر به این بازار هموارتر می‌کند.

به دیگر سخن رشد و گسترش تولید در کشور نیازمند حمایت و البته مشارکت بیش از پیش مردم است و به‌نظر می‌رسد سازمان بورس و اوراق بهادار ازجمله گزینه‌های مناسب برای این موضوع است تا در آینده نزدیک شاهد رشد و شکوفایی اقتصاد باشیم.

جذابیت بازار ثانویه راهکار جلب مشارکت عمومی در بورس