چرا وضعیت بازار سرمایه آشفته است؟

بازار سرمایه از ابتدای اردیبهشت ماه تا امروز وضعیت نابسامانی را تجربه کرده است به طوری که شاخص کل در این بازده با ریزشی 11 درصدی از ارتفاع دو میلیون و 300 هزار واحد به محدود دو میلیون واحد نزول کرد.

لازم به ذکر است در هفته‌های اخیر و بعد از سانحه‌ای که برای رئیس جمهور شهید اتفاق افتاد، سازمان بورس برای مدیریت شوک وارد شده به بازار، دامنه ی نوسان بازار را محدود کرد و این محدودیت همچنان ادامه دارد.

این در حالی است که برخی از فعالان بازار نیز انگشت اتهام خود را به سمت دامنه‌نوسان محدود نشانه‌رفته و عنوان می‌کنند که محدود‌بودن دامنه‌نوسان سبب‌شده تا هیجانات بازار به‌طور کامل تخلیه نشود و بازار این‌چنین در مدار نزولی گام بردارد.

اخزای 35 درصدی چالش اصلی بازار سرمایه

گفتنی است افزایش نرخ بازدهی اوراق اخزا، یکی از عواملی است که بر سایر بازار‌های موازی همچون بازار سهام اثر منفی دارد و از جذابیت‌های این بازارها می‌کاهد. همانطور که بسیاری از کارشناسان یکی از دلایل مهم ریزش بازار سرمایه در این روز‌ها را افزایش نرخ سود اوراق اخزا عنوان می‌کنند.

بررسی‌ها به‌وضوح نشان می‌دهد، رشد شاخص کل به‌واسطه کاهش نرخ سود این اوراق است که هفته گذشته در بازار سهام شاهد آن بودیم و شاخص کل به‌دنبال کاهش میانگین نرخ سود اوراق اخزا از نقطه حداکثری 37 درصد به حدود 33 درصد، توانست کندل‌های صعودی را به ثبت رساند.

اما به طور کلی بررسی روند معاملات در بازار بدهی نشان می‌دهد، نرخ سود این اوراق در هفته‌های اخیر به طور میانگین به 36 درصد رسیده است (البته در برخی از این اوراق شاهد بازدهی بالاتری هستیم)، اتفاقی که در سال‌های گذشته شاهد آن نبوده‌ایم و یک رکورد غیر قابل انتظار ثبت شده که می‌تواند نشان‌دهنده پالس‌های عمیق رکوردی در حوزه مالی کشور باشد.

افزایش نرخ بازدهی اوراق، طبیعتاً آثار رکودی در اقتصاد خواهد گذاشت و می‌تواند انگیزه ی بسیاری از سرمایه‌گذاران را از ورود به فعالیت‌های مولد کاهش دهد. اتفاقی که به‌ نظر می‌رسد رؤسای سابق بانک مرکزی برای مهار تورم نامتعارفی که از سال 1396 شکل گرفته، چندان تمایلی برای تن دادن به آن نداشتند.

این در حالی است که گویا تداوم تورم‌های بالای 40 درصدی و عزم سیاست گذار پولی برای کشاندن این نرخ به کانال 30 درصد، منجر شده تا بانک مرکزی ریسک ورود به فضای رکودی و همچنین کاهش جذابیت بازاری همچون بازار سرمایه را بپذیرد.

همانطور که در نمودار بالا مشاهده می‌شود، ارزش تجمیعی ورود یا خروج سهامداران حقیقی از سهام و صندوق‌های معامله‌پذیر از ابتدای سال جاری نشان می‌دهد تا نیمه خردادماه حدود 6 هزار میلیاردتومان پول حقیقی از بازار سهام خارج شده است.

در همین مدت حدود چهار هزار میلیارد تومان پول حقیقی وارد صندوق‌های معامله‌پذیر شده. این در حالی است که تا نیمه خردادماه نرخ بازدهی اوراق نیز به حدود 36 درصد رسیده. این نمودار به‌وضوح نشان می‌دهد با افزایش شدید نرخ بهره اوراق از ابتدای سال، میزان خروج پول از بازار سهام نیز تشدید شده است.