چنبره دلالان بر دام عشایر همدان

سپهرغرب، گروه - طاهره ترابی مهوش :

حال آنکه طی روزهای اخیر استاندار همدان در جلسه ستاد تنظیم بازار با اشاره به اینکه دولت همه‌گونه حمایت از عشایر در تولید گوشت قرمز ازجمله ارائه نهاده، ایجاد قرق و واکسن دام‌ها را انجام داده، تصریح کرد: انتظار داریم عشایر به‌موقع گوسفند خود را راهی بازار کنند. در ادامه علیرضا قاسمی‌فرزاد خواستار کنترل بازار دام و جلوگیری از خروج آن از همدان و انتقال به استان‌های دیگر قبل از اشباع بازار داخلی شد.

بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع برآن شدیم تا با تنی چند از اعضای شوراهای عشایری، جعفر کاویانی دلشاد؛ رئیس اداره امور عشایر استان همدان و همچنین یکی از قصابان باسابقه همدانی گفت‌وگویی ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

عضو شورای عشایر همدان با بیان اینکه طی چند سال اخیر بعد از حذف ارز ترجیحی از نهاده‌های دامی این اقلام در سامانه بازارگاه نیز به قیمت بازار آزاد عرضه می‌شوند، گفت: شرایط به گونه‌ای است که گاهی قیمت نهاده‌ها در بازار آزاد از قیمت ارائه‌شده ازسوی دولت در بازارگاه نیز پایین‌تر است.

جلال نیازی با تأکید بر اینکه همواره عشایر این آمادگی را دارند که دام پرواری خود را با قیمت منطقی و به‌صورت نقدی در اختیار اداره پشتیبانی و دولت قرار دهند، اظهار کرد: موضوع این است که این شرایط فراهم نیست و امروز این دلالان هستند که نسبت به خرید دام از عشایر در میدان دام به‌صورت آشکار اقدام می‌کنند.

وی با بیان اینکه این افراد متأسفانه دام خریداری‌شده از عشایر را به خارج از استان منتقل می‌کنند، اذعان کرد: در خصوص تشدید نظارت نیز التزام می‌شود تعدادی مأمور به‌صورت حضوری در میدان بار حضور داشته و با شناسایی دلالان نسبت به برخورد با آن‌ها اقدام کنند.

وی با بیان اینکه در قیمت‌گذاری گوشت نباید از موضوعاتی همچون قیمت علوفه، هزینه نگهداری، هزینه دامپزشکی و هزینه رفت و آمد عشایر چشم‌پوشی کرد، افزود: مسئله این است که طی سال جاری باوجود فرا رسیدن فصل فروش دام هنوز امور پشتیبانی نه‌تنها قراردادی برای خرید محصول از عشایر نبسته بلکه حتی پیشنهادی هم در این ارتباط ارائه نکرده است.

این عضو شورای عشایر همدان ادامه داد: واقعیت این است که شرکت پیشتیبانی امور دام همواره برای خرید دام دیرهنگام یعنی پاییز اقدام می‌کند حال باید قرارداد‌های لازم را از فروردین‌ماه منعقد کرده و نهایتاً از عشایر خردادماه و تیرماه دام خریداری‌شده را تحویل بگیرد زیرا تا آن زمان (پاییز) دیگر دامی باقی نمانده که عشایر بخواهد به این شرکت بفروشد.

در ادامه نماینده ایل ترکاشوند استان همدان که در حال حاضر در اطراف تویسرکان سکنی گزیده‌اند نیز با بیان اینکه نهاده‌ها از طریق بازار آزاد و دولت به‌صورت یارانه‌دار برای عشایر تأمین می‌شود، اظهار کرد: البته تفاوت چندانی بین قیمت نهاده‌ها در بازار آزاد با نهاده یارانه وجود ندارد؛ برای مثال قیمت جو یارانه‌ای 10 هزار و 300 تومان و قیمت آن در بازار نهایتاً 12 هزار تومان است که البته سال جاری به‌دلیل بارش‌ها‌یی که داشتیم قیمت آن در بازار آزاد رو به کاهش است.

حسن رحمتی ترکاشوند با بیان اینکه عشایر استان سالانه 25 درصد از نیاز استان به گوشت قرمز را تأمین می‌کنند، اظهار کرد: متأسفانه در حال حاضر دام عشایر در میدان دام توسط دلالان خریداری می‌شود.

وی در پأسخ به این سؤال که چرا دام پرواری خود را به شرکت پشتیبانی دام نمی‌فروشند؟ گفت: قیمت اعلام‌شده برای عشایر ازسوی این شرکت به‌صرفه نیست بنابراین به‌ناچار دام خود را به دلالان می‌فروشیم.

این عضو شورای عشایر استان با تأکید بر اینکه تعیین قیمت از سوی این شرکت باید به گونه‌ای باشد که عشایر برای فروش محصول خود به آن رغبت نشان دهند و حتی نظر دلالان را نیز جلب کنند، گفت: در حال حاضر بین رقم اعلام‌شده ازسوی شرکت با قیمتی که دلالان از ما خرید می‌کنند حداقل 30 تا 40 هزار تومان به ازای هر کیلو تفاوت وجود دارد، بنابراین عقلانی است که محصول خودمان را به دلالان بفروشیم.

رحمتی ترکاشوند با بیان اینکه در حال حاضر دام عشایر توسط دلالان از شهرهای کنگاور و تویسرکان خریداری و به استان‌هایی همچون قم و تهران برده می‌شود، اذعان کرد: امروز هزینه تولید هر کیلو گوشت برای عشایر 300 هزار تومان است بنابراین برای توجیه اقتصادی داشتن، باید هنگام فروش به قیمت دو برابر آن به فروش برسد حال آنکه رقم اعلام‌شده ازسوی شرکت پشتیبانی 585 هزار تومان است اما دلال از ما دام را به قیمت 630 تا 640 هزار تومان خریداری می‌کند.

وی در پاسخ به این سؤال که آیا شرکت پشتیبانی در عرصه خرید دام به‌موقع اقدام می‌کند؟ اشاره‌ای به طرح تولید قراردادی کرد و گفت: سال گذشته با پیگیرهایی که ازسوی امور عشایر انجام شد قرار بود شرکت پشتیبانی به ازای تأمین نهاده‌ها گوشت قرمز تولیدشده توسط عشایر استان را خریداری کند اما متأسفانه به تعهد خود عمل نکرد.

وی با بیان اینکه حتی قرارداد لازم نیز از سوی عشایر و شرکت پشتیبانی و امور عشایری استان منعقد شد، ابراز کرد: تنها کاری که پشتیباتی امور دام انجام می‌دهد دادن اخطار به امور عشایری استان‌ها است که مبادا دام عشایر از استان خارج شود حال آنکه بارها عنوان کرده‌ایم وقتی دلالان نسبت به خرید دام اقدام کرده و قیمت را تعیین و آن را به خارج از استان جهت قاچاق به سایر شهرها و حتی کشورها منتقل می‌کند، این امکان فراهم نخواهد بود.

این دامدار ادامه داد: برای مثال امروز یک رأس دام از من عشایر به قیمت 11 میلیون تومان توسط دلالان خریداری شده و از طریق قاچاق به‌دلیل بالا بودن قیمت دلار آن را در کشوری هچون کویت به مبلغ 70 میلیون تومان می‌فروشند.

رحمتی ترکاشوند با تأکید بر اینکه تنها راه ساماندهی وضعیت دام و قیمت گوشت حمایت از دامدار است گفت: باید به من دامدار نهاده مدت‌دار ارائه شود تا بتوانم از طریق مدیریت از فروش دام مولدم جلوگیری کنم وگرنه شرایط به همین منوال باقی خواهد ماند.

در ادامه یکی از قصابان باسابقه همدانی نیز با بیان اینکه متأسفانه قدرت خرید مردم با افزایش قیمت گوشت بسیار پایین است اذعان کرد: البته هزینه تولید برای دامدار نیز طی چند سال اخیر بالا رفته و درواقع طی یک سال گذشته بالا رفتن قیمت گوشت تا حدود تولید در دامداری‌ها توجیه یافته است.

عریان‌نژاد با تأکید بر اینکه ما گوشت مورد نیاز را از کشتارگاه همدان تأمین می‌کنیم گفت: در حال حاضر قیمت هر کیلو گوشت قرمز در کشتارگاه بالغ بر 630 هزار تومان است که ما آن را در قصابی‌ها با قیمت 650 هزار تومان عرضه می‌کنیم.

وی با ابراز اینکه امروز گوشت قرمز در قصابی‌ها باید تنها به‌صورت مخلوط فروخته شود، اذعان کرد: گوشت به میزان دلخواه در کشتارگاه همدان فراهم است اما به‌دلیل پایین آمدن قدرت خرید مردم روزانه تنها دو لاشه گوسفندی و یک قطعه گوشت گوساله آن هم با احتساب خرید آشپزخانه‌ها در پرترددترین بازار همدان یعنی سبزه‌میدان به‌فروش می‌رسانم.

در ادامه مدیر امور عشایر استان همدان نیز با بیان اینکه در خصوص گوشت قرمز با وجود اینکه تنها 0.8 درصد جمعیت استان با چهار هزار خانوار را عشایر تشکیل می‌دهند در حال حاضر 30 درصد گوشت گوسفندی را در استان جامعه عشایری تأمین می‌کند، گفت: این بخش در کل 20 درصد گوشت قرمز استان را با 6 هزار تن تأمین می‌کند.

جعفر کاویانی‌دلشاد با تأکید بر اینکه خوشبختانه سال جاری چون وضعیت مراتع با توجه به بارش‌ها خوب بوده، دام عشایر برای پرواربندی کامل دیرتر روانه بازار شد، گفت: از 20 خردادماه تا آبان شاهد ورود دام پرواری عشایر به بازار خواهیم بود که البته طی روزهای اخیر بخشی از دام وارد بازار شده و تا حد کمی بر کاهش قیمت گوشت تأثیرگذار بوده است.

وی با ابراز اینکه در استان دام موجود عشایر 470 هزار رأس است، گفت: نکته حائز اهمیت اینکه سیستم نگهداری دام در بین عشایر به گونه‌ای است که بخشی از دام پرواری را در فصل بهار و بخشی را در ماه‌های ابتدای پاییز به‌فروش رسانده و بعد از سبک کردن گله اقدام به کوچ می‌کنند یعنی دام پرواری توسط عشایر از استان خارج نمی‌شود و در استان کشتار می‌شود.

این مقام مسئول با بیان اینکه در حال حاضر وضعیت فعلی بازار گوشت در همدان نتیجه نبود نرخ ثابت در قصابی‌ها و حضور دلالان در بازار دام است، خاطرنشان کرد: قرار است قیمتی ثابت به قصابی‌ها اعلام شود و در پی آن گوشت تنها به‌صورت مخلوط در این واحدها به‌فروش برسد.

کاویانی‌دلشاد ادامه داد: در خصوص دلالی‌های میدان دام نیز در گفت‌وگویی که با عشایر داشتیم مشخص شد در بحث تأمین دام و عرضه آن مشکلی وجود ندارد اما چند دلال این روزها نسبت به خرید دام اقدام کرده و بار زنده را به تهران و استان‌های می‌فرستند.

وی با بیان اینکه برای حل مشکل دلالی سال جاری به درخواست عشایر ایجاد سه میدان دام مجزا برای دام عشایری در شهرهای همدان، تویسرکان و نهاوند دنبال می‌شود، اذعان کرد: این امر در رأستای کاهش تأثیر واسطه‌گری و دلالی پیگیری می‌شود.

این مقام مسئول با تأیید صحبت نمایندگان عشایر استان، عنوان کرد: متأسفانه سال گذشته در خصوص قرارداد خریدی که بین امور عشایر با شرکت پشتیبانی بسته شده بود به‌دلیل تغییر مدیریت در سطح کلان این مجموعه شاهد عدم انجام تعهد از سوی این شرکت بودیم.

مدیر امور عشایری استان همدان، افزود: البته سال گذشته ما حدود 17 هزار تن نهاده وعده‌دار به عشایر دادیم.

مع‌الوصف با توجه به آنچه گفته شد در حوزه بازار دام و گوشت همچون سایر بخش‌های اقتصادی این دلال است که حرف اول و آخر را زده و بازار را به دلخواه مدیریت می‌کند، جالب‌تر اینکه فعالان و مدیران متولی‌حوزه دام به‌ویژه دام عشایر، خود بر مشکل‌ساز بودن حضور دلالان در بازار دام اذعان داشته اما کسی در این بین پیگیر برخورد با فعالیت این داد و ستد بی‌قاعده نیست.

مگر نه اینکه دام موجود توسط نهادهای متولی همچون دامپزشکی و جهاد کشاورزی شماره‌گذاری شده و می‌بایست به‌صورت سیستماتیک بر روند تولید تا عرضه محصولات دامی ازسوی دستگاه‌های متولی نظارت تام صورت پذیرد؟ یا اینکه وظیفه پلیس امنیت اقتصادی و یا سازمان تعزیزات حکومتی و بازرسی جهاد کشاورزی چیست؟ چطور ممکن است دام عشایر همدان که به ازای آن به مبلغ 11 میلیون تومان به عشایر پرداخت شده سر از کشور کویت به مبلغ 70 میلیون تومان درآورد؟ چرا باید یک شرکت دولتی با تغییر مدیریت، به تعهد خود در قبال عشایر عمل نکند؟ نهایتاً اینکه آیا سازمان طرف قرارداد، امکان پیگیری این موضوع را از طریق سازمان بارزسی نداشته و یا ندارد؟