طرح ایمن‌سازی خیابان برای کودکان چیست؟

طبق آمار، تصادفات شهری در خیابان‌های اطراف مدارس موجب آسیب دیدن و کشته‌شدن بسیاری از دانش‌آموزان و حتی والدین و کارکنان مدارس شده است. سازمان ابتکار جهانی طراحی شهرها، با هدف کاهش آسیب به کودکان و ایمن‌سازی خیابان‌ها برنامه‌ای برای تغییر خیابان اطراف مدارس طراحی کرده که تاکنون در شهرهایی در مناطق در حال توسعه اجرا شده است.

سازمان ابتکار جهانی طراحی شهرها، برنامه «خیابان‌ها برای کودکان» را تاکنون در شهرهای استانبول، لیما و لئون اجرا کرده است و با توجه به استقبال مردم، در تلاش برای اجرا کردن طرح در شهرهای دیگر جهان است. این طرح با راهکارهایی ارزان، سریع و خلاقانه خیابان‌ها را به فضایی امن و جمعی تبدیل می‌کند.

خیابان‌ها در کشورهای در حال توسعه فضایی بسیار خطرناک، آلوده، پرسروصدا، شلوغ و با حجم بالای ماشین است. تصادفات جاده‌ای عامل اصلی مرگ افراد بین پنج تا 29 سال است و بیشتر این تصادفات اطراف مدارس رخ می‌دهد.

هدف از طرح خیابان برای کودکان تبدیل محله و خیابان اطراف مدارس به فضایی جمعی، مفرح، سازگار با محیط زیست و امن است. این طرح از طریق پایلوت خلاقانه اجرا می‌شود که اقدامات گسترده شهری را به دنبال دارد؛ برای مثال در یک طرح موسوم به پریسکوپ، بزرگسالان با استفاده از یک پریسکوپ به صورت وارونه، خیابان‌ها را از دید یک کودک تجربه می‌کردند. وقتی تنها 95 سانتی‌متر قد دارید، به‌طور قطع در خیابان‌ها احساس بسیار متفاوتی خواهید داشت؛ در واقع این ابزار به بزرگسالان کمک می‌کند تا نقاط دیدنی، خطرات و جنبه‌های منحصربه‌فرد و شگفت‌انگیز پیمایش در دنیای کودکان را درک کنند.

شیوه‌های نوسازی خیابان‌ها همچون ایمن‌سازی عبور از خیابان، نصب صندلی‌های چندمنظوره، افزایش روشنایی و فضای سبز و استفاده از رنگ‌های روشن، خیابان‌های خاکستری، خطرناک و کسل‌کننده را به فضایی امن و جمعی تبدیل می‌کند و طراحی‌های جدید موجب جلب توجه کودکان و بزرگسالان می‌شود.

مجریان این طرح با استفاده از راهنمای کاربردی طراحی خیابان مخصوص کودکان، تعامل اجتماعی مختلف با شهرداری، اداره حمل‌ونقل شهری، سازمان‌های خصوصی محلی، پزشکان، مدارس، انجمن‌های فرهنگی و دانش‌آموزان همکاری کردند تا در نهایت محله و خیابان‌هایی امن، مفرح و هماهنگ با فرهنگ هر منطقه خلق کنند؛ اجرای این طرح در شهرهای استانبول، لیما و لئون تأثیر مثبتی در تغییر خیابان‌ها داشته است.

استانبول

شهردار منطقه آسیایی استانبول با همکاری یک شرکت عمرانی، 720 متر مربع فضای پارکینگ در خیابانی در نزدیکی یک مدرسه را تغییر کاربردی داد. طراحی جدید به نفع 450 کودک دبستانی، 73 کودک پیش‌دبستانی، عابران پیاده و والدین بود.

گسترش پیاده‌روها، خطوط عابرپیاده و موانع برای کاهش سرعت وسایل نقلیه، بهبود پیاده‌روی و ایجاد فضای فضایی انجام شده است.

تأثیرات اجرای طرح جدید: 55 درصد کاهش تعداد وسایل نقلیه با سرعت بالا، 15 درصد افزایش تعداد عابران پیاده، 49 درصد افزایش افراد در فضای جدید و 89 درصد افزایش استفاده کودکان از زیرساخت امن.

لئون، مکزیک

شهرداری لئون پایلوت موقت تغییر کاربری 450 متر مربع از فضای عمومی را برای استفاده هزار کودک اجرا کرده است. المان‌های طراحی برای بهبود ایمنی خیابان و ایجاد فضای بازی شامل پیاده‌روهای رنگی وسیع، نیمکت‌های چندمنظوره، باغچه‌های کوچک، خطوط عابر پیاده و تابلوهای بزرگ هشدار محدودیت سرعت 30 کیلومتر در ساعت است. موفقیت این طرح باعث شده است شهرداری لئون تصمیم به اجرای طرح در خیابان دیگری بگیرد.

تأثیرات اجرای طرح جدید: 82 درصد کاهش تعداد وسایل نقلیه با سرعت بالای 30 کیلومتر در ساعت، 24 درصد افزایش تعداد عابران پیاده، 74 درصد افزایش احساس ایمنی در خیابان در والدین (تا قبل اجرا، یک درصد از والدین چنین احساسی داشتند.) و 89 درصد درخواست اجرای طرح در سایر خیابان‌ها

لیما، پرو

شهرداری و اداره حمل‌ونقل لیما با همکاری یکدیگر 850 متر مربع از فضای خیابان در نزدیکی مدرسه آندرس روزالس والنسیا را برای دسترسی امن کودکان و کارکنان مدرسه تغییر کاربری دادند.

این مدرسه که قبلاً در یک پنج‌راهی شلوغ با ترافیک زیاد بود. در حال حاضر خیابان مدرسه برای رفت‌وآمد وسایل نقلیه بسته شده است و از نیمکت‌های چندمنظوره، باغچه‌های کوچک و خط‌کشی‌های رنگارنگ روی سطح خیابان استفاده شده است. هدف از این تغییر کاربری بهره‌مندی 322 دانش‌آموز، والدین و کارکنان مدرسه از فضای شهری امن، راحت، جذاب و سرگرم‌کننده است.

طرح اجرای ایمن‌سازی خیابان در مرکز تاریخی شهر لیما نیز در حال تصویب است.

تأثیرات اجرای طرح جدید: 42 درصد کاهش تعداد وسایل نقلیه با سرعت بالا، 107 درصد افزایش احساس امنیت و تمایل به حضور در فضای جدید از سوی والدین و 95 درصد کاهش آلودگی صوتی.

تأمین مالی پروژه ایمن‌سازی خیابان، توسط شهرداری‌ها، سازمان‌های خصوصی و سازمان ابتکار جهانی طراحی شهرها انجام شده است. هزینه اجرا بین 20 تا 70 هزار دلار بود و اجرا کمتر از یک سال طول کشید.

مسئولان شهرهای استانبول، لیما و لئون قصد دارند این تغییر کاربری دائمی باشد و در مناطق دیگر نیز آن را اجرا کنند.