در پی گفت‌وگو با بازنشستگان؛

هزینه‌های معیشت، بازنشستگی نمی‌شناسد

سپهرغرب، گروه - طاهره ترابی مهوش:

حال آنکه این مرحله جدایی در حالی رخ می‌دهد که کار برای بسیاری از افراد یک مفهوم مرکزی در تعریف خود، هویت، هدفمندی، ساختارمندی زمانی، ارتباطات اجتماعی و مشارکت اجتماعی داشته و بر روابط اجتماعی آنان، خانواده و اوقات فراغتشان تأثیرگذار است.

بنابراین در آستانه روز بازنشستگان برآن شدیم تا با تنی چند از بازنشستگان در بین اقشار مختلف مردم گفت‌وگویی ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:

یک بازنشسته فرهنگی با بیان اینکه از سال دوم دبیرستان یعنی در سال 1357 که در رشته تجربی تحصیل می‌کردم با پذیرش در آزمون، وارد دانش‌سرای مقدماتی به مدت دو سال شده و همزمان با تحصیل، در روستاهای شهرستان اسدآباد تدریس می‌کردم، گفت: از سال 1359 به‌صورت رسمی کار خود را آغاز کردم.

بروز اسدبیگی با اشاره به اینکه سال 64 در مقطع کاردانی دانشگاه آزاد بروجرد قبول و سال 67 فارغ‌التحصیل شدم گفت: همچنین سال 73 در مقطع کارشناسی آموزش ابتدایی ضمن خدمت تحصیلات خود را ادامه دادم.

وی ادامه داد: با در نظر گرفتن دو سال حضور در دانش‌سرا، هشت سال خدمت در روستاهای اسدآباد، 10 سال تدریس در مدارس تویسرکان و 10 سال تدریس در مدارس ناحیه دو همدان جمع تجربه کاری من در حوزه معلمی بالغ بر 30 سال است.

این فرهنگی بازنشسته با اشاره به اینکه طی این سال‌ها تجربه تدریس در مناطق و روستاهای صعب‌العبور را داشته و حتی در مقطعی برای یک هفته و حتی در برخی موارد یک ماه امکان حضور در منزل را نداشتم، تصریح کرد: عمده تدریسم در مقطع پنجم ابتدایی و مدیریت مدرسه بوده به طوری که حدود 14 تا 15 سال از خدمتم را به‌عنوان مدیر در مدارس ابتدایی سپری کردم.

اسدبیگی با اشاره به اینکه حدود 16 سال است که بازنشسته شده، تصریح کرد: بازنشستگی در کشور به‌ویژه در آموزش و پرورش با دشواری بسیاری مواجه است حال آنکه شاید شرایط برای بازنشستگان سایر بخش‌ها به‌دلیل برخوداری از حقوق مکفی به این دشواری نباشد.

وی با بیان اینکه به دیگر سخن ابتدای بازنشستگی را می‌توان شروع مصیبت‌های فراوان قلمداد کرد، افزود: این در حالی است که پس از 30 سال کار انتظار می‌رود دوران استراحت فرد شروع شده و بتواند به مسافرت رفته و به علایق خود در بخش‌های مختلف بپردازد اما برای ما فرهنگی‌ها این شرایط مهیا نیست.

این معلم بازنشسته با اشاره به اینکه امروز بسیاری از همکاران بازنشسته من به‌دلیل مسائل مالی بازهم کار کردن را در قالب‌های دیگری همچون راننده اسنپ، مسافرکشی و کارگری ساختمان آغاز کرده‌اند، افزود: این شرایط، عزت و احترامی است که پس از 30 سال کار کردن برای من بازنشسته فرهنگی در نظر گرفته‌اند؟

اسدبیگی ادامه داد: مسلماً وقتی شرایط اقتصادی بازنشستگان بهبود پیدا کند به‌دنبال خود عزت و احترام نیز در بخش‌های مختلف برای او به ارمغان خواهد آورد اما در غیر این صورت وقتی فرد دغدغه معاش داشته باشد نمی‌توان انتظار داشت او بتواند در حوزه‌های دیگر مؤثر واقع شود.

وی ادامه داد: من شخصاً بعد از بازنشستگی بنا به علاقه‌ای که به معلمی داشتم حدود 10 تا 12 سال به‌عنوان مربی در مراکز آموزش رانندگی مشغول به‌کار بودم اما متأسفانه در این شغل نیز شرایط خوبی را شاهد نبودیم، به طوری که به طرق مختلف از سر و ته حقوق ما زده می‌شد، از آنجا نیز خارج شده و در حال حاضر چند سالی است مدیر فروش یکی از بیمه‌ها هستم.

وی در پاسخ به این سؤال که اگر امکان کمکی ازسوی شما فراهم باشد این علاقه‌مندی وجود دارد که تجربیات خود را در اختیار دیگران به‌ویژه نسل جوان بگذارید؟ گفت: مطمئناً این علاقه وجود دارد؛ زیرا به‌نظر من وقتی می‌خواهیم یک کار را در حد متعالی انجام دهیم باید سه بعد فراهم باشد؛ نخست تجربه پیشکسوتان، دوم دانش دانش‌آموختگان و دیگری توان نیروی انسانی.

این معلم پیشکسوت در پاسخ به این سؤال که آیا تاکنون در خانه امید بازنشستگان حاضر شده و از خدمات آن استفاده کرده‌اید؟ گفت: خیر، من از وجود چنین ساختاری بی‌اطلاع بودم، در این فضا عضویت نداشته و از خدمات ارائه‌شده نیز بهره‌ای نبرده‌ام.

در ادامه دیگر بازنشسته همدانی با 56 سال سن با بیان اینکه دانش‌آموخته کارشناسی ارشد برنامه‌ریزی منطقه‌ای است، گفت: حدود 20 ماه است که بازنشسته شده‌ام.

ظاهر پورمجاهد با تأکید بر اینکه آخرین دوره کاری در دوایر دولتی را به‌عنوان معاون امور اقتصادی استانداری همدان پشت سر گذاشتم، اذعان کرد: از نظر من بازنشستگی یک شروع دوباره است البته این امر در نگاه و باور افراد متفاوت است.

وی افزود: در برخی موارد نگاه فرد به بازنشستگی این است که پس از رسیدن به این مرحله وقت استراحت و تفریح او آغاز شده؛ اما در مقابل برخی‌ها از بازنشستگی به‌عنوان آغاز فصل جدیدی از زندگی یاد می‌کنند که در آن قرار است کار کرده تا مفیدتر از قبل در جامعه نقش‌آفرینی کنند.

این بازنشسته همدانی با تأکید بر اینکه این دو نگاه متفاوت می‌تواند مسیر زندگی افراد در بازنشستگی را مشخص کند، افزود: در خصوص وضعیت فعلی نکته اصلی این است که سیستم دولتی می‌بایست فاصله بین حرف و عمل خود را کوتاه کند.

پورمجاهد افزود: اهمیت این مسئله بدان جهت است که در حال حاضر حرف در خصوص ارائه حمایت از بازنشستگان بسیار است اما در عمل نقص‌هایی وجود دارد؛ مثلاً پرداخت پاداش بازنشستگی که طی سال‌های خدمت از حقوق فرد کسر می‌شود تا به هنگام بازنشستگی بتواند گرهی از کارش را باز کند، در بهترین حالت یک سال طول می‌کشد.

وی با بیان اینکه در خصوص بیمه تکمیلی نیز بازنشستگان با چالش‌های بی‌شماری مواجه‌اند به طوری که پرداختی‌ها با تأخیر انجام می‌شود افزود: از نظر من فراهم شدن بستر مناسب در بیمه تکمیلی بازنشستگان بنا به اقتضای سنی از افزایش دو تا سه میلیون تومانی حقوق آن‌ها اولاتر است زیرا همراه با بالاتر رفتن سن نیاز درمانی افراد به این بخش بیش از گذشته می‌شود.

این بازنشسته همدانی با بیان اینکه نکته بعدی مؤثر در بهبود وضعیت فعلی بازنشستگان به متناسب‌سازی حقوق این افراد بنا به تورم منطبق با قانون بازمی‌گردد، اذعان کرد: بیش از سه ماه از سال گذشته اما هنوز بنا به عدم ابلاغ برنامه هفتم، وعده افزایش حقوق بازنشستگان تحقق نیافته و تنها طی چند روز گذشته بالغ بر سه میلیون تومان به‌صورت علی‌الحساب به بازنشستگان پرداخت شده است.

پورمجاهد با بیان اینکه وعده‌هایی که امکان اجرای آن هنوز فراهم نیست بهتر است اطلاع‌رسانی نشوند گفت: مسئله این است که وقتی اطلاع‌رسانی می‌شود جامعه واکنش نشان داده و شاهد افزایش قیمت اجناس به ضم افزایش حقوق هستیم اما متأسفانه در آن سوی قضیه وعده‌های داده‌شده محقق نمی‌شود.

وی با اشاره به اینکه این رویکرد نگاه بازنشسته را تغییر داده و خستگی را بر تن او باقی خواهد گذاشت ابراز کرد: تسهیل در مباحثی همچون تأمین مسکن بازنشستگان، ایجاد تعاونی‌های رفاهی برای این قشر، پرداخت تسهیلات از دیگر اقداماتی است که می‌تواند در بهبود شرایط بازنشستگان نقش‌آفرین باشد.

این مدیر بازنشسته استانی در پاسخ به اینکه به لحاظ جایگاه اجتماعی شرایط بازنشستگان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ اگر شرایط مهیا باشد شما این علاقه را دارید که تجربیات خود را به نسل جوان انتقال دهید؟ گفت: گرچه امروز بازنشستگان از احترام بالایی در جامعه برخوردار هستند اما یقیناً نیاز به ارتقای جایگاه احساس می‌شود.

پورمجاهد ادامه داد: امروز نگاه به بازنشسته در اجتماع، محترمانه و منطقی است اما باید به این نکته توجه کرد، کسی که 30 تا 35 سال از عمر خود را در راستای خدمت به کشور صرف کرده، انتظار دارد از منزلت اجتماعی بالایی برخودار باشد.

وی با بیان اینکه این افزایش منزلت نیازمند یک سازمان یا ساختار منسجم است که اطلاع‌رسانی‌های لازم را به‌صورت مستمر به جامعه پمپاژ کند تا در پی آن فرد بازنشسته خود را مفید قلمداد کرده، در جامعه با عضویت در گروه‌ها و هسته‌های اجتماعی حضور پیدا کرده، انتقال تجربه داشته و حتی در برخی موارد خود دست به‌کار شود.

این بازنشسته با اشاره به اینکه در خانه امید بازنشستگان عضو نبوده و خدمتی را دریافت نکرده است گفت: البته این کم‌کاری به خود من بازمی‌گردد زیرا بنا به اینکه تنها بعد از بازنشستگی 20 روز در خانه بودم و دوباره در بخش خصوصی مشغول به کار شدم پیگیر این مباحث نبودم.

در ادامه دیگر بازنشسته همدانی نیز با بیان اینکه 38 سال سابقه کار در عرصه کارگری دارد، گفت: چندین سال است که بازنشسته شدم اما به طرق مختلف همچنان مشغول کار هستم.

چنگیز اصلانی با تأکید بر اینکه من از 14 سالگی بیمه داشته و مدتی در کارخانه لُرد همدان و مدتی نیز در شهرک صنعتی ساوه مشغول به‌کار بودم، اذعان کرد: بازنشستگی دوره‌ای از زندگی است که اگر فردی طبق قوانین وارد عرصه کار شده باشد رقم خواهد خورد، خواه در کار اداری باشد یا خدماتی و تولیدی.

وی با ابراز اینکه وقتی فرد در حوزه‌های مختلف مشغول فعالیت است در دو بخش خانواده و کشور به طرق مختلف مثمرثمر بوده و خدمت می‌کند، اذعان کرد: بدان معنا که فرد در بخش خدمات و یا تولید در مسیر توسعه کشور با کسب مهارت و تجربه از طریق کار و تلاش گام برداشته و از این طریق زندگی و خانواده خود را به‌صورت آبرومندانه مدیریت می‌کند؛ بنابراین لازم است‌ پس از 30 سال تلاش ازسوی خانواده، دولت و جامعه مورد احترام قرار گیرد.

وی ‌ادامه داد: در کشورهای پیشرفته وقتی فرد بازنشسته می‌شود شرایط رفاهی و احترام به او آنقدر مهیا است که از این دوره می‌توان به‌عنوان بهترین دوره زندگی وی یاد کرد، این فرد مورد توجه خاص دولت بوده و تمامی امکانات خدماتی و رفاهی و تفریحی برای او فراهم است.

این بازنشسته با بیان اینکه متأسفانه انی رویکرد کشور ما برعکس است یعنی فرد تا بازنشسته می‌شود به خاطر مشکلات معیشتی (از سه میلیون و 600 هزار بازنشسته مشمول قانون کار 70 درصد آن‌ها حداقلی بگیر و کمتر از آن هستند) مجبور است به کارهای دیگری همچون نگهبانی، کارگری، کارواش و دست‌فروشی مشغول شود حال آنکه این امر به فرد فشار جسمانی وارد می‌کند و به‌نوعی بی‌احترامی به فرد است.

اصلانی ادامه داد: از طرفی حضور مجدد بازنشستگان در اشتغال نیروی کار جدید و درآمد سازمان تأمین اجتماعی نیز خلل ایجاد می‌کند زیرا بیشتر آنان بیمه و حق اولاد درخواست نکرده و به‌راحتی مورد پذیرش کارفرمایان قرار می‌گیرند، این امر خود به بیکاری نسل جوان دامن می‌زند.

وی با بیان اینکه یکی از ابعاد مغفول به کارهای سخت و زیان‌آور و تبعات آن در قالب بیماری‌ها بازمی‌گردد، اذعان کرد: یقیناً هزینه‌های درمانی این افراد و بیمه تکمیلی بازنشستگان اینگونه مشاغل باید به گونه‌ای باشد که بتواند پاسخگوی نیاز درمانی آن‌ها باشد.

وی با تأکید بر اینکه امروز عدم توجه به بازنشستگان از بعد خانوادگی (تغییر ارزش‌ها) و از سوی دولت‌ها سرخوردگی این افراد را به‌دنبال خواهد داشت اذعان کرد: از طرفی بنا به تورم موجود و عدم همخوانی دریافتی، مجبور به کار مجدد برای حفظ آبرو است زیرا همزمان با بازنشستگی روابط عاطفی و خانوادگی فرد بیشتر شده و خانواده گسترده‌تر می‌شود؛ بنابراین نسبت به قبل می‌بایست درآمد بالاتری داشته باشد.

این بازنشسته با اشاره به اینکه احترام به بازنشستگان نباید تنها به یک روز و یک هفته در سال معطوف شود بلکه می‌‌بایست در راستای حل مسائل و مشکلات بازنشستگان باشد گفت: حاکمیت خوب می‌بایست در قامت پدری دلسوز برای مردمش عمل کند.

مع‌الوصف با توجه به آنچه گفته شد گرچه نگاه به دوره بازنشستگی در افراد متفاوت بوده و همین نگاه است که زندگی فرد را پس از بازنشستگی رقم می‌زند اما در نگاهی گذرا اگر تنها بعد دریافتی و مستمر بازنشستگان را مورد توجه قرار دهیم آمارهای رسمی و غیررسمی نشان می‌دهند که در فروردین سال جاری قیمت کالاهای اساسی افزایش قابل توجهی داشته. حال سؤال این است این اتفاق چه پیامدهای اجتماعی و اقتصادی دارد؟ واقعیت این است که برای دارندگان درآمدهای بالا که ناگزیر نیستند نیروی کار خود را بفروشند تا درآمد داشته باشند، این رخداد چندان مهم نیست اما برای حقوق‌بگیران و مزدبگیران به‌ویژه مستمری‌بگیران بسیار اهمیت دارد.

از طرفی باید به تأمین اجتماعی و دولت انتقاد کرد که با وجود گذشت 13 روز از چهارمین ماه سال هنوز میزان افزایش مستمری سال جاری بازنشستگان کارگری را اعمال نکرده‌اند؟ باید از آن‌ها پرسید چرا بازنشستگان را رنج می‌دهید در حالی که با استفاده از ابزارهای نوین و فناوری روز دنیا می‌توان به حساب و کتاب‌ها رسید؟ چرا از این کار امتناع می‌کنید؟

افزایش مستمری آن‌ها باید تورم یک فصل را ببیند و بعد پرداخت شود این در حالی است که بازنشستگان و مستمری‌بگیران روی هر تومان پول‌شان حساب و کتاب می‌کنند.

بنابراین تا ماده 113 قانون مدیریت خدمات کشوری اجرایی نشود، هیچ روزنه امیدی وجود نخواهد داشت نه برای بازنشستگان کشوری، نه لشکری و نه تأمین اجتماعی. دولت و مجلس دوپهلو حرف می‌زنند یک‌بار می‌گویند همسان‌سازی، یک‌بار می‌گویند متناسب‌سازی و شعور مردم را نادیده می‌گیرند.

در حال حاضر رسیدگی به معیشت بازنشستگان تأمین اجتماعی به یک مسئله اصلی کشور تبدیل شده و جا دارد دولت و مجلس با همراهی و تعامل یکدیگر این مشکل بزرگ بازنشستگان این سازمان را در سال 1403 به طور کامل حل و فصل کنند تا این قشر جامعه بتواند از قدرت خرید بیشتری برخوردار شود.

پرداخت بخشی از بدهی‌های دولت به سازمان تأمین اجتماعی این سازمان را در اجرای طرح متناسب‌سازی حقوق آماده می‌کند تا تأمین اجتماعی بتواند این طرح مهم را به‌صورت کامل در مورد بازنشستگان خود اجرا کند.