ارتقای کیفیت زندگی شهری با ایجاد مینی‌پارک‌ها

محدودیت فضا برای ایجاد پارک و فضای تفریحی در شهرها چالش‌های بسیاری برای مناطق شهری به بار آورده است و مانع از برآورده شدن نیازهای تفریحی و ورزشی شهروندان می‌شود. برای رفع این نیازهای روبه‌رشد، مسئولان توسعه پارک و فضای سبز در شهرها نقش مهمی در تبدیل مناطق بدون‌استفاده مثل زمین‌های خالی و فضاهای فراموش‌شده به پارک‌های کوچک دارند.

پارک‌های کوچک مانند پارک‌های محله‌ای یا شهری برای خدمت‌رسانی به کل شهر در نظر گرفته نشده‌اند و باید با نیازهای خاص یک جامعه کوچک سازگار شوند. از جمله مزایای این فضاهای شهری می‌توان به تقویت اکولوژی محلی، ایمن سازی جوامع، افزایش روابط اجتماعی بین همسایگان محلی، بهبود سلامت و تناسب اندام ساکنین و بازسازی مناطق فرسوده اشاره کرد.

اگرچه پارک‌های کوچک در هر محله با توجه به اهداف و نیازهای خاص آن محله طراحی و اجرا می‌شوند، اما ویژگی‌های متعددی است که همه آنها باید داشته باشند. برای مثال کاربران نباید برای رسیدن به این پارک‌ها بیش از پنج تا 10 دقیقه پیاده‌روی کنند، دسترسی به آنها هم با پیاده‌روی و هم با دوچرخه امکان‌پذیر باشد، تا حد امکان نیازهای کاربران مختلف و همه رده‌های سنی را برآورده کنند.

در حال حاضر طراحی پارکلت‌ها به یک ضرورت در مناطق شهری در سراسر جهان تبدیل شده است تا با برنامه‌ریزی مناسب، فضایی را برای ملاقات و معاشرت افراد با یکدیگر فراهم کند و حس اجتماعی بودن را در میان ساکنان تقویت کند. مبلمان، دکوراسیون و پوشش گیاهی نقش مهمی در ایجاد و طراحی کامل پارکلت‌ها دارند. در ادامه چند پارکلت مطرح در سطح جهانی معرفی می‌شود که می‌توانند الگویی برای برنامه‌های توسعه شهری باشند.

*باغ Ranim | شهر خلیفه، امارات

یک شرکت معماری منظر دانمارکی، 6 بلوک شهری در خلیفه را به پارک‌های پایدار و تنوع زیستی تبدیل کرد. باغ رانیم یکی از این 6 پارک است که شامل بیش از 6 هزار و 700 درخت و بوته و 40 گونه گیاهی بومی است. این پارک کوچک به یک فضای اجتماعی فعال تبدیل شده است که در آن زندگی‌های گوناگونی جریان دارد.

*پارک Paley | نیویورک، ایالات متحده آمریکا

پارک پالی یک نمونه اولیه از پارک‌های جیبی است که مساحت آنها کمتر از سه هکتار است و فضای اجتماعی کوچکی را برای ایجاد یک تجربه صمیمی بین ساکنان حوالی این پارک ارائه می‌دهد. تمام جزئیات پارک به‌منظور کاهش سروصدای شهر و ایجاد فضایی آرام در میانه زندگی شهری طراحی شده است. برای کمک به جلوگیری از ورود مستقیم صدا از خیابان و ایجاد حس حریم خصوصی در فضا، کل پارک با چند پله کمی از سطح خیابان بالا رفته است.

*پارک Superkilen | کپنهاگ، دانمارک

پارک سوپرکیلن در کپنهاگ با تلفیقی از مبلمان خیابانی بیش از 60 کشور، به سه منطقه تقسیم می‌شود که با کد رنگ مشخص می‌شوند. منطقه اول میزبان بازارهای محلی است و لاستیک‌های صورتی به‌عنوان پوشش زمین در آن به کار رفته است که با درختان افرای قرمزرنگ در این منطقه متناسب است. منطقه دوم یک اتاق نشیمن شهری است که زمین آن با خطوط سفید منحنی‌شکل پوشانده شده است. منطقه سوم نیز شامل تپه‌های موج‌دار است که یک مکان مناسب برای پیک‌نیک به حساب می‌آید.

*باغ Nanalal Mehta | بمبئی، هند

خیابان‌های شلوغ بمبئی یک باغ هوایی به طول 600 متر دارند که در نوع خود اولین نمونه در شهر است. این باغ به مکانی جدید برای معاشرت و ارتباط مردم با یکدیگر تبدیل شده است. فضای زیر پل هوایی که اغلب به حال خود رها می‌شود، در این محله به یک مسیر پیاده‌روی پر پیچ‌وخم تبدیل شده است که از رودخانه نارمادا الهام گرفته است. کاشی‌موزاییک‌های سبز و آبی مسیر را پوشانده و گیاهان سرسبز در هر دو طرف کاشته شده‌اند تا برای زمانی هرچند کوتاه آرامش را برای عابران فراهم کنند، در حالی که ترافیک شهر در بالا و اطراف باغ غوغا می‌کند.

*پارکلت Kypseli | آتن، یونان

پارکلت کیپسلی یکی از سه پروژه پارک کوچک در آتن است که با نام ریه‌های سبز در این شهر بسیار متراکم شناخته می‌شود. این پارک دارای کف بتنی سازگار با محیط زیست، درختان انبوه همیشه‌سبز و برگ‌ریز و نیمکت‌هایی از جنس چوب بازیافتی است. نورپردازی پارک با استفاده از فناوری‌های پیشرفته از جمله سیستم‌های فتوولتائیک و پانل‌های دیجیتال مبتنی بر پارامترهای محیطی مانند دما و رطوبت انجام می‌شود.

*استراحتگاه خیابان پورتلند | هنگ‌کنگ

میکروپارک جدید با مساحت 376 مترمربع، بازسازی استراحتگاه خیابان پورتلند در دهه 1980 در هنگ‌کنگ است. این پارک که در سپتامبر 2021 بازگشایی شد، با رنگ صورتی تند مشخص می‌شود و نمایی جسورانه در یک محله پرجمعیت است. مبلمان این پارک متحرک هستند، بنابراین فضا می‌تواند با فعالیت‌های مختلف کاربران سازگار شود. گیاهان و درختان مورد استفاده در این میکروپارک همچون بوگنویل و چمن پر، پس‌زمینه پارک را متمایز می‌کنند.

*پارکلت جاده Xinhua | شانگهای، چین

میکروپارک شین‌هوا، منظره‌ای از یک باغ آرام را به محیط شلوغ شهری آورده است تا به لطف این فضا مردم بتوانند برای مدتی از زندگی شلوغ شهری رهایی یابند. این پارک در جاده شین‌هوا در منطقه چانگنینگ شانگهای واقع شده است و یک سیستم فولادی ضدزنگ آینه‌ای دیوارهای جانبی این پارک را تشکیل می‌دهد که فضا را به یک باغ طبیعی بی‌کران تبدیل می‌کند.

محل این پارک یک کوچه 22 متری بین دو ساختمان است که در پهن‌ترین قسمت کمتر از 4.2 متر عرض دارد. پیش از راه‌اندازی این پارکلت، یک رستوران نودل غیرقانونی در این محل قرار داشت که به دستور شهرداری تخریب و به این فضای آرام برای استراحت مردم تبدیل شد.

*پارک John F. Collins | فیلادلفیا، ایالات متحده آمریکا

در دهه 1970، یک بنیاد نیکوکاری پروژه ساخت این پارک را حمایت می‌کرد که توسط جان کالینز طراحی شده بود. به مدت 20 سال، این پارک تا ژانویه 2010 تحت مالکیت و نگهداری این بنیاد بود و پس از آن به مالکیت منطقه مرکزی شهر درآمد. پارک جان اف. کالینز در منطقه شلوغ سیتی‌سنتر، استراحتگاهی آرام با سایه‌بانی از درختان سرسبز بومی و نیمکت‌هایی در زیر آن است. این میکروپارک از قدیمی‌ترین پارک‌های جیبی در فیلادلفیا است که کمتر از یک‌دهم هکتار از زمین را اشغال می‌کند و شکلی مانند یک نوار مستطیلی باریک با دیوارهای پوشیده از پیچک دارد که به فرهنگ بومی فیلادلفیا اشاره می‌کند.

*پارکMorrison | مریلند، ایالات متحده آمریکا

پارکMorrison واقع در محله تاکوما، ترکیبی از سازه‌های زمین بازی تعاملی برای کودکان است. یک پروژه هنری عمومی جدید که طرح‌های رنگارنگ و جسورانه آن توسط بخش هنر و علوم انسانی شهر سازماندهی شده است تا به پارک کم‌استفاده در آن محل جان دوباره ببخشد. این پارک شامل یک نقاشی دیواری با تخته سیاه است و گچ و پاک کن کنار آن موجود است تا کودکان آزادانه روی تخته سیاه نقاشی کنند و آنچه را که در ذهنشان می‌گذرد از این طریق بیان کنند.

*میکروپارک خیابان لندن | لندن، انگلیس

میکروپارک قابل‌حمل با هدف ایجاد فضای سبز شهری و مکان عمومی و افزایش آگاهی مردم از مسائل آلودگی هوا و نیاز به فضاهای سبز در شهر، جایگزین دو پارکینگ استاندارد در خیابانی شلوغ در منطقه پل لندن شده است. نیمکت‌های زیگزاگ که از تخته داربست‌های مستعمل ساخته شده‌اند، یک توالی درهم‌تنیده شامل محلی برای نشستن و باغچه‌ای از گل و گیاه ایجاد کرده‌اند و به‌عنوان یک حائل در حاشیه خیابان شلوغ عمل می‌کند تا تعاملات اجتماعی و طبیعی را تشویق کند.

*Parkman Triangle | لس‌آنجلس، ایالات متحده آمریکا

محوطه‌سازی مثلث پارکمن بخشی از تلاش برای بهبود فضای خیابانی منطقه دریاچه نقره‌ای در لس‌آنجلس است. ساکنان، بتن باقی‌مانده در دریاچه نقره‌ای را به این پارکت دوهزار فوت‌مربعی تبدیل کردند تا گیاهان بیابانی این محوطه از ترافیک این منطقه محافظت کنند.