عقل و علم، ضد ویروس شایعه

عقل و توان تعقل یکی از نعمت‌های بی‌مانندی است که خالق هستی به انسان ارزانی داشته، این نعمت از مبنایی‌ترین امتیازات بشری است که درصورت به‌کارگیری آن و به‌درستی مطلع شدن، می‌تواند فرد را از گذرگاه‌ها و پیچ‌های خطرناک و گوناگون، سعادتمندانه به سرمنزل مقصود برساند. از جایگاه‌ها و موقعیت‌هایی که باید از عقل و فرآیند آن تعقل استفاده کرد، به‌کار بستن آن درباره ارزیابی شایعات پُرحجم به‌خصوص در فضای غالباً آلوده مجازی است؛ مثلاً بدخواهان برای کشور ما شایعه کرده بودند که در قم خندقی به عمق 92 متر برای دفن حجم انبوه فوتی‌های کرونا ایجاد کرده‌‌اند و شایعه‌های بسیار دیگر که با به‌کارگیری عقل و فرآیند آن تعقل، به‌راحتی می‌توان فهمید بسیاری از کسانی که صادقانه توأم با سادگی به این‌گونه شایعات بها می‌دهند، جداً توسط منحرفین و بدخواهان به سخره گرفته شده‌اند.

البته این بیان نافی ضرورت برخورد صادقانه و تا جای ممکن مطابق واقع نیست و یا اینکه نمی‌گوییم همه خبرها و مطالبی که در فضای مجازی می‌آید 100 درصد غلط و بی‌ریشه بوده؛ طبیعی است که برای جلب اعتماد مخاطبین، درصد بسیار کمی از خبرها درست بوده، اما به‌واقع از کاه، کوه ساخته و حاصلش را درو می‌کنند.

در فرهنگ عالی مکتب اسلام، پرسش، علم‌آموزی، گرفتن اطلاعات صحیح و پژوهش توأم با تعقل در قرآن و احادیث بهترین سنت و روش اعلام شده، مگر لازم است چند صد بار دروغ، بزرگ‌نمایی، یأس‌آفرینی و استحاله فکری را در فضای عمدتاً آلوده تجربه کنیم تا یاد بگیریم که هرچه شنیدیم، قبل از نقل، از عقل استفاده کنیم و ضمن تحقیق از منابع صادق و معتبر، عقلمان را هم برای نتیجه‌گیری نهایی و ارزیابی به کار ببندیم؟

بیندیشید اگر بخواهیم شایعات را درباره تعداد فوتی‌ها مثلاً در اثر تصادفات در استان خودمان درست بدانیم، باید شاهد خاکسپاری هزاران فوتی در اثر تصادف باشیم، اما کافی است سری به گورستان‌ها زده و کل فوتی‌ها را که به دلایلی که همواره وجود داشته و یکی از آن‌ها تصادفات رانندگی است، شمارش کنید تا به‌خوبی بفهمید تحقیقاً دروغ‌ها غالباً شاخدار بوده؛ اما متأسفانه کارکرد منفی، یأس‌‌آفرین و مخرب خود را در اذهان برخی افراد ساده‌اندیش زودباور، گذاشته است.

اضافه کنید درباره ارزاقی که چند برابر همیشه در انبارها موجود است تا جایی که برای نگهداری آن‌ها در برخی عرصه‌ها با مشکل مواجهیم!

پس گرفتن آگاهی‌ها، فکر و تعقل کردن، لازم است که باید در ضدیت با ویروس شایعات، از آن‌ها بیشتر بهره‌مند شده و دیگران را به این سمت و سو در وقایع و موضوعات مختلف، سوق دهیم. إن‌شاءالله.