ایران در هوش مصنوعی؛ رتبه نخست در شبکه‌های عصبی و سیستم‌های چندعاملی

هوش مصنوعی که امروز از آن به‌عنوان قلب انقلاب صنعتی چهارم یاد می‌شود، یکی از بزرگترین رویدادها در دهه‌های اخیر است که می‌تواند مزایای زیادی برای کسب و کارها، صنایع و افراد جامعه به همراه داشته باشد.

هوش مصنوعی دانشی بسیار گسترده و پیچیده است که شاخه‌های متعددی نظیر رایانش بصری، پردازش زبان طبیعی، یادگیری ماشینی، رباتیک، شبکه‌های عصبی و سیستم‌های چندعاملی را در بر می‌گیرد.

بر اساس داده‌های پایگاه وب آو ساینس/ WOS، جایگاه جهانی ایران در فناوری شبکه‌های عصبی رتبه ششم و در بین کشورهای اسلامی رتبه نخست را به خود اختصاص داده است. همچنین رتبه جهانی کشورمان در فناوری‌های هوش مصنوعی 16، رایانش بصری و پردازش زبان طبیعی 25، یادگیری ماشینی 17، فناوری رباتیک 27 و فناوری سیستم‌های چندعاملی 12 است.

استفاده از فناوری‌ و نوآوری‌ فقط به معنای تولید مستندات و مقالات نیست بلکه شامل پیاده‌سازی و استفاده از آن در زندگی افراد و در حکمرانی مدیریت کشور است با توجه به برنامه‌های در حال تدوین در کشور توجه خاصی به هوش مصنوعی شده و انتظار است تا رتبه ایران از نظر استفاده از هوش مصنوعی در زندگی بهتر شود.

یکی از موضوعات مهم پیش‌بینی‌شده در برنامه هفتم توسعه، این است که سازمان‌ها و نهادهای مختلف باید برنامه‌های هوشمندسازی خود را بر اساس مصوبه ماده 107 لایحه برنامه هفتم توسعه جایگاه سامانه‌های هوشمند، در مجموعه مشخص و در آن برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری کنند.

اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی هم در نهصد و یکمین نشست خود در 30 خردادماه سال جاری کلیات سند ملی تأسیس سازمان و شورای راهبری هوش مصنوعی ایران را به تصویب رساندند که با تصویب کلیات سند ملی هوش مصنوعی و تأسیس سازمان ملی و تشکیل شورای راهبری هوش مصنوعی قرار است که کشورمان تا افق 1412 با برخورداری از زیست‌بوم هوش مصنوعی پیشرفته و نوآور مبتنی بر اصول و ارزش‌ها اتکا بر قابلیت و توانمندی‌های ملی و تعاملات بین‌المللی در بین کشورهای پیشرو در فناوری‌های هوش مصنوعی دنیا قرار گیرد.

ایران در جایگاه فناوری و شاخه‌های هوش مصنوعی کشورهای پیشرو جهانی در شبکه‌های عصبی پس از چین، آمریکا، هند، کره جنوبی و انگلستان در جایگاه ششم جای گرفته و ژاپن و آلمان و کانادا در رتبه‌های بعدی قرار دارند. اما ایران در بین کشورهای اسلامی رتبه نخست را در دو شاخه هوش مصنوعی دارد و در این فناوری نسبت به دیگر کشورهای اسلامی عملکرد بهتری داشته است.

بنابراین جمهوری اسلامی ایران در بین پنج کشور برتر اسلامی در شاخه‌های شبکه‌های عصبی و سیستم‌های چندعاملی رتبه نخست را داراست. در حوزه شبکه‌های عصبی از تولید 950 مدرک در سال 2014 به 2 هزار و 207 مدرک در 2023 رسیده و روند صعودی را در پیش گرفته است. در حوزه یادگیری ماشینی نیز تولیدات علمی از 81 مدرک در 2014 به یک‌هزار و 656 مدرک در 2023 افزایش یافت. همچنین ایران در هوش مصنوعی و یادگیری ماشینی و رباتیک رتبه دوم، در رایانش بصری رتبه چهارم و در زمینه پردازش زبان‌طبیعی رتبه پنجم را به خود اختصاص داده است.