«مام کوانتوم» نخستین گام معاونت‌ علمی برای تحقق یک تکلیف قانونی‌

دکتر شقایق حق‌جوی جوانمردی ضمن بیان این مطلب اظهار کرد: در حال حاضر در کشور یک سری پژوهشگاه و دانشگاه داریم که خروجی آنها تولید علم و مقاله است و بر اساس آنها شاخص رشد علمی کشور مشخص می‌شود.

وی کارکرد پارک‌های علم و فناوری، مراکز رشد و شتابدهنده‌ها را در راستای توسعه کسب و کارها دانست و افزود: زمانی که درباره توسعه فناوری صحبت می‌شود، در واقع از توانمندی‌هایی صحبت می‌شود که لزوما همه آنها به فناوری تبدیل نمی‌شوند و تجارب نیز نشان می‌دهد که از هر هزار مقاله ممکن است یکی به فناوری منجر شود.

حق جوی با اشاره به چگونگی تولید یک محصول دانش‌بنیان و جایگاهی که دارد، ادامه داد: به عنوان نمونه، آیفون از ترکیب 15 فناوری های‌تک از جمله صفحه کریستالی لمسی و جی پی‌اس ساخته شد و نبوغ استیو جابز در این بود که این فناوری‌ها را در کنار هم قرار داد و تبدیل به یک محصول کرد و به ما امکان فعالیت‌های جدیدی داد.

رئیس مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری نمونه دیگر را توان هسته‌ای ذکر کرد و یادآور شد: مراکز آفرینش ملی فناوری (مام) مراکزی هستند که قرار است در حوزه فناوری‌های لبه دانش فعالیت کنند.

وی مراکز مام را برای توسعه 6 فناوری نوظهور شامل «هوش مصنوعی»، «کوانتوم»، «میکروالکترونیک»، «مغز و علوم شناختی»، «زیست مهندسی»، «مواد و ساخت پیشرفت» دانست و یادآور شد: این مراکز قرار است پروژه‌های بزرگ و کلان یا پروژه‌های پرچمدار را اجرایی کنند که در حال حاضر اجرای این پروژه‌ها در هیچ یک از مراکز آزمایشگاهی کشور قابل اجرا نیست.

حق جوی، خاطر نشان کرد: یکی دیگر از کارکردهای مراکز مام، جذب و نگهداشت نخبگان و متخصصان است. بسیاری از بهترین و باهوش‌ترین نیروهای انسانی متخصص ما به خارج می‌روند تا جذب پروژه‌های لبه دانش جهانی شوند؛ چرا که پروژه‌های بزرگ علم و فناوری که در خور توجه آنها باشد، در کشور وجود ندارد؛ از این رو این افراد جذب گوگل، OPEN AI و ناسا می‌شوند تا کلان پروژه‌های آنها را پیش ببرند.

رئیس مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی معاونت علمی ریاست جمهوری اضافه کرد: از این رو ما اقدام به راه‌اندازی مراکز مام برای توسعه فناوری‌هایی کردیم که قرار است برای کشور قدرت آفرین باشند، کشور را تحریم ناپذیر کنند و ایجاد مرجعیت علمی کنند.

وی کارکرد دیگر این مراکز را حفظ و نگهداشت نیروی انسانی متخصص و نخبگان دانست و ادامه داد: توسعه فناوری‌های لبه دانش موجب می‌شود تا نخبگانی که در کشور پرورش دادیم از کشور خارج نشوند و در کشور کاری برای انجام دادن داشته باشند.

حق‌جوی اضافه کرد: راه اندازی این 6 مرکز مام به عنوان تکلیف معاونت علمی در برنامه هفتم توسعه است و اجرای این برنامه در دستور کار معاونت قرار گرفته است، ولی این معاونت بر اساس دستور ویژه مقام معظم راهبری، طراحی، امکان سنجی و مکان‌یابی برای راه اندازی مام‌های فناوری را شروع کرده بود و اقداماتی را برای راه اندازی هر یک از مراکز آفرینش ملی فناوری، اجرایی کرده است.

رئیس مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی معاونت علمی ریاست جمهوری با اشاره به اقدامات انجام شده برای راه اندازی مام کوانتوم، یادآور شد: مراکز آفرینش ملی فناوری از آنجایی که بر اجرای پروژه‌ها بزرگ متمرکز هستند، به عنوان مراکز فرماندهی تلقی می‌شوند و این مراکز برای اجرای این کلان پروژه‌ها، به پروژه‌های کوچکتری شکسته می‌شوند و هر بخش به آزمایشگاه‌های اقماری خود واگذار می‌شود. از سوی دیگر از نظر امنیتی بهتر است کلیه زیر ساخت‌ها در یک جا متمرکز نشود.

وی با بیان اینکه مراکز مام به دنبال ایجاد درگیری ملی برای محققان در راستای اجرای پروژه‌های فناورانه هستند، افزود: از این رو ما به دنبال ایجاد آزمایشگاه‌های اقماری برای مراکز مام هستیم و در این راستا در حوزه کوانتوم 3 آزمایشگاه اقماری وابسته به مام فناوری کوانتوم را از گذشته شروع به تجهیز کردیم.

حق جوی اضافه کرد: در حوزه کوانتوم درصدد توسعه 3 فناوری کلیدی «حسگری کوانتوم»، «کوانتوم کامپیوتر» و «ارتباط امن کوانتومی» هستیم و این 3 وظیفه را در میان 3 آزمایشگاه مستقر در دانشگاه اصفهان، دانشگاه علم و صنعت و دانشگاه صنعتی شریف تقسیم بندی کردیم تا زیر ساخت‌های توسعه این حوزه‌ها را توسعه دهیم.

رئیس مرکز توسعه فناوری‌های راهبردی معاونت علمی خاطرنشان کرد: مام‌ها نیز برای اجرای زیر پروژه‌های کلان خود از این آزمایشگاه‌ها مدد می‌گیرند.

وی با بیان اینکه در حوزه مام زیست فناوری تاکنون هیچ آزمایشگاه اقماری راه‌اندازی نشده است، خاطرنشان کرد: تاکنون از میان 6 مام، تنها برای مام کوانتوم آزمایشگاه اقماری ایجاد شده است و امیدواریم تا دو سال آینده راه اندازی شود و تحقق آن حمایت مادی بزرگ را می‌طلبد.

به گفته وی، اعتبارات مربوط به راه اندازی مام و آزمایشگاه کوانتوم از سوی معاونت علمی تامین شده است، ولی نیاز است که توسعه این مراکز در زمین بازی ملی باشد.

وی تاکید کرد: برای آنکه همه مراکز از نتایج و دستاوردهای آزمایشگاه‌های اقماری این مراکز بهره‌برداری کنند، لازم است که از هم اکنون وارد میدان شوند.