به جای پرداخت «وام» سیاست‌های زیربنایی را تقویت کنید

شهلا کاظمی‌پور ضمن تشریح وضعیت کنونی جمعیت و فرصت‌ها و چالش‌های پیش‌روی این حوزه، اظهار کرد: در ایران میزان باروری طی 20 سال اخیر کاهش یافته و به زیر سطح جایگزینی رسیده است؛ به طوری که از سطح جایگزینی 2.1 فرزند در هر خانواده، در حال حاضر این رقم به حدود 1.6 فرزند در هر خانواده‌ رسیده است. این روند موجب کوچک شدن قاعده هرم جمعیتی و کاهش سهم جمعیت جوان شده است که با همین روند بعد از گذشت دوره 30 ساله، جمعیت سالخورده در ایران نیز افزایش می‌یابد.

وی افزود: براساس آمارهای جمعیتی در سال 1395، 5 میلیون سالمند بالای 60 سال وجود داشت که مطابق پیش‌بینی‌های انجام شده، در سال 1420 جمعیت سالمندان با افزایش چهار برابری به 20 میلیون نفر می‌رسد و در سال 1430 نیز حدود 30 درصد جمعیت کشور سالخورده خواهند بود.

این جمعیت‌شناس همچنین به موضوع تأخیر در ازدواج جوانان اشاره کرد و گفت: براساس آمارهای موجود در میزان ازدواج‌های ثبت‌شده کاهشی وجود ندارد؛ بسیاری از افراد، مدعی کاهش میزان ازدواج در کشورند و این درحالی است که تعداد ازدواج‌ها کاهش یافته که آن هم ناشی از ساختار سنی جمعیت است؛ به عبارتی دیگر جمعیت جوان در معرض ازدواج، کاهش یافته و به‌دنبال آن نیز تعداد ازدواج‌ها هم کم شده است.

کاظمی‌پور در همین راستا به نحوه برنامه‌ریزی دولت چهاردهم در راستای افزایش باروری در کشور اشاره و تأکید کرد: از اوایل دهه 90 کاهش موالید مطرح و پس از آن قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، در آبان‌ماه سال 1400 تصویب شد و اکنون این قانون در حال اجراست؛ بیش از دو سال از اجرای این قانون می‌گذرد، اما باتوجه به اینکه اکثریت مواد این قانون دارای بار مالی هستند، دولت به‌خوبی نتوانسته این مواد را اجرا کند و موادی هم که اجرا شده‌اند تنها دارای جنبه‌های رفاهی هستند و نمی‌توانند موجب کاهش سن ازدواج و یا افزایش باروری به میزان مطلوب باشند.

وی معتقد است که اگر به‌دنبال افزایش باروری و جوانی جمعیت و پاسخگویی به نیازهای متعارف جمعیت سالخوردگان هستیم؛ دولت‌ها به‌ویژه دولت‌ جدید باید زیربنای‌های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، جامعه را تقویت کند. تا زمانی که سیاست‌ها به سمت ضعیف‌پروری است و به جای آموزش ماهی‌گیری، به شهروندان وام می‌دهیم، مشکلات حوزه جمعیت برطرف نخواهد شد. در واقع باید سیاست‌های حمایتی به حداقل رسیده و سیاست‌های زیربنایی جامعه تقویت شود، به این معنی که قدرت خرید افراد افزایش یابد.

وی تأکید کرد: تحقیقات متعددی درباره آن دسته از افرادی که فرزندآوری خود را به تأخیر می‌اندازند، وجود دارد که نشان می‌دهد درصد کمی از افراد به‌دلیل مسائل مالی و فقر اقدام به فرزندآوری نمی‌کنند اما اکثریت افراد به‌دلیل ترس و از نگرانی آینده برای فرزندآوری اقدام نمی‌کنند.