چگونه ملت ایران در یک آزمون ناگهانی صحنه‌ای گرم و پرشور آفریدند؟

شکست غوغای دست ساز تحریم انتخابات

شب میلاد امام رضا (علیه‌السلام) بود و جمعی از پاسداران و خانواده‌های آنها با رهبر انقلاب دیدار داشتند. ایشان ضمن ابراز تأثّر از این واقعه فرمودند: «امیدواریم خداوند متعال رئیس جمهور محترم و همراهان ایشان را به آغوش ملّت برگرداند. همه برای سلامت این جمع خدمت‌گزار دعا کنند. ملت ایران نگران و دلواپس نباشند؛ هیچ اختلالی در کار کشور به وجود نمی‌آید.» 1403/02/30

مردم، مضطرب و متحیر میان بیم و امید، دست به دعا بودند، امّا تقدیر الهی چیز دیگری بود: «شهیدان پرواز اردیبهشت» پرگشوده و از میان ملّت رفته بودند. شرایط خاص و ویژه ای بود؛ از سویی بهت و داغ و اندوه از این واقعه‌ ناگهانی بود و از سوی دیگر تکلیفی بود که قانون مشخّص کرده است: برگزاری انتخابات زودهنگام طیّ 50 روز و تعیین رئیس‌جمهور جدید.

*دوباره اصل 131 قانون اساسی، پس از 36 سال

برگزاری انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری در جمهوری اسلامی ایران البتّه سابقه دارد: اوّلین بار در پی عزل بنی‌صدر با فاصله‌ای اندک و برای بار دوّم پس از ترور شهید رجائی و سوّمین بار پس از انتخاب آیت‌الله خامنه‌ای به عنوان رهبر انقلاب در سال 68 در حالی که هنوز سه ماه تا پایان دوره‌ دوّم ریاست جمهوری ایشان باقی مانده بود.

36 سال پس از آخرین باری که اصل 131 قانون اساسی لازم‌الاجرا شده بود، بار دیگر باید به آن رجوع میشد: «در صورت‌ فوت‌، عزل‌، استعفا، غیبت‌ یا بیماری‌ بیش‌ از دو ماه‌ رئیس‌جمهور و یا در موردی‌ که‌ مدّت‌ ریاست‌ جمهوری‌ پایان‌ یافته‌ و رئیس‌جمهور جدید بر اثر موانعی‌ هنوز انتخاب‌ نشده‌ و یا امور دیگری‌ از این‌ قبیل‌، معاون‌ اوّل‌ رئیس‌جمهور با موافقت رهبری اختیارات‌ و مسئولیّت‌های‌ وی‌ را بر عهده‌ می‌گیرد و شورایی متشکّل‌ از رئیس مجلس و رئیس قوه‌ قضائیّه و معاون‌ اوّل‌ رئیس‌جمهور موظّف‌ است‌ ترتیبی‌ دهد که‌ حدّاکثر ظرف‌ مدّت‌ پنجاه‌ روز، رئیس‌جمهور جدید انتخاب‌ شود. در صورت‌ فوت‌ معاون‌ اوّل‌ و یا امور دیگری‌ که‌ مانع انجام‌ وظایف‌ وی‌ گردد و نیز در صورتی‌ که‌ رئیس‌جمهور معاون‌ اوّل‌ نداشته‌ باشد، مقام‌ رهبری‌ فرد دیگری‌ را به‌ جای‌ او منصوب‌ می‌‌کند.»

*آزمونی دیگر برای ساخت درونی جمهوری اسلامی

برگزاری انتخابات ریاست جمهوری فرایندی طولانی دارد که به طور معمول، حدود یک سال تمهیدات و اجرای آن زمان لازم دارد. همان‌طور که رهبر انقلاب از ساعات اولیه‌ سانحه تأکید کرده بودند، این حادثه‌ غم‌بار علی‌رغم داغی که بر دل‌ها گذاشت، امّا خللی در روند امور کشور پدید نیاورد و به‌سرعت مقدّمات برگزاری انتخابات فراهم شد و طی کمتر از پنجاه روز، انتخابات چهاردهمین دوره‌ ریاست جمهوری به شکل آزاد و شفاف برگزار شد؛ انتخاباتی که به دُور دوّم کشیده شد و در این شرایط خاص و استثنائی، عملاً دو بار انتخابات در امنیّت و سلامت و امانت کامل برگزار شد.

برگزاری دو انتخابات ملّی در یک بازه‌ زمانی کوتاه، آن هم طیّ دو مرحله، نشان از استحکام ساخت درونی جمهوری اسلامی دارد که نباید به‌سادگی از کنار آن عبور کرد. بسیاری از تجارب جهانی نشان می‌دهد کم نبوده و نیستند کشورهایی که به بهانه‌های مختلف، تن به برگزاری انتخابات در موعد قانونی نداده و انتخابات را برای ماه‌ها و حتّی مدّت نامعلومی به تعویق می‌اندازند، امّا در جمهوری اسلامی ایران برگزاری انتخابات و رجوع به آراء ملّت در موعدِ قانونیِ آن یک خطّ قرمز اساسی و همیشگی بوده و هست.

*دشمنان هم به صف شدند

در حالی که مردم، داغدار «شهیدان پرواز اردیبهشت» بودند و انتخابات مراحل قانونی خود را یکی پس از دیگری طی میکرد، دشمنان ملّت ایران از روز نخست دست‌به‌کار شدند تا با انواع و اقسام فضاسازی‌های رسانه‌ای و تبلیغاتی، مردم را نسبت به صندوق رأی و انتخابات دلسرد کنند. این‌ها تنها چند نمونه از تلاش و ادبیّات معاندین در این ایّام است که در فضای مسموم رسانه‌های ضد انقلاب و صفحات مجازی آنها منتشر شد:

دموکراسی نه با رأی‌گیری‌های مهندسی‌شده که با گذر از جمهوری اسلامی تحقّق می‌یابد.

اکثریت مردم هیچ کدام از نامزدها را قبول ندارند. مخالفان شرکت در انتخابات می‌گویند رأی آن‌ها تأثیری در بهبود اوضاع ندارد.

بی‌گمان، انتخابات ریاست جمهوری 1403 نیز مانند اسفندماه 1402 بایستی با تمام توان، از سوی تمامی نیروهای دموکراسی‌خواه از هر طیف و گرایش، کنشگرانه تحریم شود؛ بدین معنی که فعّالین سیاسی، مدنی، صنفی و فرهنگی، همان‌گونه که تا کنون نیز به تلویح و تصریح چنین کرده‌اند، در روزهای آینده نیز باید از هر فرصتی برای اعلام تبرّی از آن بهره جویند.

پرونده‌ این انتخابات را روز جمعه هشتم تیرماه 1403 با انتخاب رئیس‌جمهور منتخب رهبر جمهوری اسلامی می‌بندند تا بیش از این خود را درگیر سردی و عدم استقبال شهروندان از این انتخابات نکنند.

حتماً و طبق تجربه‌ تاریخی، در مرحله‌ دوم انتخابات ریاست جمهوری، میزان مشارکت کمتر از دوره‌ اوّل خواهد بود.

آمریکا نیز به طور رسمی وارد میدان شد و آبرام پیلی، نماینده‌ دولت بایدن در امور ایران، آزادی و عدالت را در انتخاباتِ پیشِ‌رو زیر سؤال برد و البتّه مثل همیشه، در پایان، تأکید کرد که از مردم ایران حمایت می‌کند! مقامات آمریکایی‌ و عناصر تحت مدیریّت آن‌ها در حالی در امور داخلی ایران دخالت کرده و انتخابات را زیر سؤال می‌بردند که اوّلین مناظره میان دو نامزد حزب دموکرات و جمهوری‌خواه کشورشان به یک رسوایی جهانی و نمایشی از ابتذال تبدیل شده بود.

*برخورد واقعگرایانه و تحقق یک تحلیل

دُور اوّل انتخابات با مشارکت چندان مطلوبی همراه نبود. نوع مواجهه‌ رهبر انقلاب با این قضیه نیز درخور توجّه است. ایشان با نگاهی واقع‌گرایانه موضوع را چندعاملی توصیف کرده و بررسی آن را بر عهده‌ اهل سیاست و جامعه‌شناسان دانستند.

نکته‌ دوم و بسیار مهم تحلیل ایشان از کسانی بود که در دُور نخست رأی نداده بودند. از نظر ایشان، این افراد دو دسته بودند: عدّه‌ای که مخالف نظام جمهوری اسلامی هستند و عدّه‌ای دیگر که مخالفتی با نظام ندارند امّا به دلایل متعدد، پای صندوق نیامده یا نتوانسته‌اند بیایند. «ممکن است یک تعداد افرادی باشند که از یک مسئول خوششان نیاید، یا یک تعداد افرادی باشند که از اصل نظام خوششان نیاید؛ نه اینکه نداریم ما چنین کسانی؛ چرا، هستند در کشور که آزادانه حرف هم میزنند، حرفهایشان را هم می‌شنویم، میدانیم هم چه میگویند؛ یعنی این‌جور نیست که از چشمها پنهان باشند و دیده نشوند؛ میدانیم، می‌شناسیم که کسانی هستند که با اصل این نظام و اصل تشکیلات اسلامیِ حکومت خیلی موافقتی ندارند؛ خب بله، اینها هم هستند؛ لکن اینکه ما هر کسی را که رأی نداد ملحق به اینها بکنیم، خیلی خطای بزرگی است؛ این خطا را نباید کسانی مرتکب بشوند. نه، [شاید کسی] مشکل دارد، گرفتاری دارد، کار دارد، حوصله ندارد، وقت نمیکند، انواع و اقسام موانع برای این کار وجود دارد. حالا امیدواریم که ان‌شاءالله در این مرحله‌ دوّم، اجتماع مردم شوق‌انگیز باشد و مایه‌ آبرو برای نظام اسلامی باشد.» 1403/04/13

دو روز پس از این اظهارنظر و تأکید رهبر انقلاب بر مشارکت واضح‌تر و روشن‌تر مردم، دُور دوم انتخابات برگزار شد. در حالی که به طور معمول و قابل درک، اغلب در دُور دوّم انتخابات‌ها مشارکت کاهشی می‌شود، امّا در دُور دوّم نه‌تنها چنین نشد، بلکه ده درصد نیز به میزان آراء افزوده شد و به مرز پنجاه درصد رسید. «مسئولان محترم برگزاری انتخابات، با شتاب لازم و امانت کامل، وظایف خود را انجام دادند، و مردم عزیز با احساس مسئولیّت به میدان آمدند و صحنه‌ای گرم و پُرشور آفریدند و صندوقهای انتخاباتی را در دو مرحله با بیش از 55 میلیون رأی انباشتند. این حرکت بزرگ، در رویارویی با غوغای دست‌ساز تحریم انتخابات که دشمنان ملت ایران برای القاء ناامیدی و بن‌بست به راه انداخته بودند، کاری درخشان و فراموش‌نشدنی است و همه‌ نامزدهای محترم و همه‌ کسانی که برای پیروزیِ هر یک از آنان هفته‌ها تلاش شبانه‌روزی کردند، در افتخار و ثواب آن شریکند.» 1403/04/16

آنان که مردم را از صندوق رأی ناامید می‌کردند، مطابق معمول! تغافل کرده و به‌راحتی از کنار ماجراهای این 45 روز عبور می‌کنند امّا، بی‌شک، رخدادهای فشرده و درخشان این ایام در تاریخ ثبت خواهد شد: تشییع حماسی و پُرشکوه رئیس‌جمهور شهید و یارانش، عدم اختلال در امور جاری کشور، برگزاری انتخابات بموقع و سالم، حفاظت از آراء مردم حتّی به قیمت خون حافظان امنیّت انتخابات، و بالاخره انباشتن صندوق‌ها با 55 میلیون رأی طیّ دو مرحله.