مرگ تدریجی زاگرس در سایه عدم توجه متولیان

هر ساله جنگل‌های زاگرس با فرارسیدن فصل گرما طعمه حریق‌شده و در دل آتش تبدیل به خاکستر می‌شوند، گرچه این اتفاق هر ساله رخ می‌دهد و از طرفی یکی از مهمترین عاملین نابودی جنگلهای این منطقه حتی قبل از آفات جانوری و خشکسالی و گرد و غبار است اما اقدام چشمگیری از جانب متولیان جز خرید بیل و کلنگ مشاهده نشده است!
جنگل‌های زاگرس در استان ایلام از بزرگترین ذخیره‌گاه‌های گیاهی و جانوری در کشور به شمار می رود که از اهمیت بالایی در سطح ملی و محلی برخوردارند.
در سال جاری نیز بارش‌ها و پوشش گیاهی مطلوب امکان بروز حریق در مناطق جنگلی را دوچندان کرده، از این رو با آغاز فصل گرما و کم توجهی مردم نسبت به محیط زیست طی ماه‌های گذشته شاهد بروز آتش سوزی های پی در پی در مناطق جنگلی استان ایلام بوده ایم که طی سال‌های اخیر بی‌سابقه بوده و خسارات بسیاری را به پوشش گیاهی و جانوری استان وارد کرده است.
این در حالی است که اخبار متعددی مبنی بر لزوم رعایت نکات ایمنی در مناطق جنگلی منعکس شده اما متاسفانه این مهم مورد بی توجهی مردم و مسئولان مربوط قرار گرفته و همین امر سبب شده به علت سهل انگاری برخی گردشگران، کوهنوردان، کشاورزان و همچنین بی توجهی دستگاه‌های اجرایی شاهد نابودی تعداد کثیری از درختان بلوط و دیگر گونه‌های گیاهی و جانوری در استان باشیم.
بررسی داده‌های آماری سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور، در سال گذشته، از افزایش ۳۵۳ درصدی وسعت آتش سوزی در عرصه های منابع طبیعی کشور حکایت دارد!
دلایل بروز آتش سوزی
جعفری یکی از فعالان محیط زیستی در گفت وگو با خبرنگار خبرگزاری فارس با بیان اینکه دلایل مختلفی از جمله صاعقه، خطای انسانی، آتش زدن عمدی و گرماش زمین سبب بروز آتش سوزی در جنگل های کشور می شوند میگوید: گردشگران و کوهنوردان از رها کردن مواد شیشه‌ای در جنگل‌ها و مراتع ،پرت کردن ته سیگار یا چوب کبریت استفاده شده، روشن کردن آتش در نواحی جنگلی، مراتع و... خود داری کنند.
محمدی یکی دیگر از فعالان زیست محیطی می‌گوید برای مقابله با چنین اتفاقاتی باید کشاورزان از سوزاندن بقایای محصولات کشاورزی در مزارع مجاور جنگل‌ها و مراتع خودداری کنند.
فرمانده یگان حفاظت محیط زیست کشور نیز با بیان اینکه ۱۰ درصد آتش‌سوزی‌ جنگل‌ها منشا طبیعی دارند، می‌گوید: ۹۰ درصد آتش‌سوزی‌ها غیر طبیعی هستند و عامل انسانی بر آن‌ها تاثیرگذار است. عامل انسانی نیز به دو دسته عمدی و سهوی تقسیم می‌شود.
لزوم استقرار بالگرد
خان محمدیان مدیر کل منابع طبیعی استان ایلام نیز با بیان اینکه آتش سوزی‌های رخ داده در استان به دلیل بروز صاعقه، آتش زدن پس چرا رخ داده می‌گوید: برخی از آتش سوزی ها در مناطق حفاظت شده محیط زیست بوده و برخی نیز به دلیل بروز اختلافات قومی، قبیله ای به صورت عمدی رخ داده است.
وی با اشاره به وضعیت مطلوب پوشش گیاهی به دلیل بارش ها خاطرنشان کرد: با توجه به گرمی هوا و وضعیت پوشش گیاهی یک جرقه سبب بروز آتش سوزی های گسترده در مناطق جنگلی می شود.
طبق اعلام مدیرکل منابع طبیعی وجود بالگرد در استان ایلام الزامی است و طی هفته های اخیر دو بالگرد برای اطفا حریق از استان لرستان به ایلام اعزام شده اند؛ اما پس از گذشت سالیان سال از آتشسوزی‌ها و نابودی هزاران هزار هکتار و موجود در پی این رحداد ناگوار وقت آن نرسیده مسئولی پا پیش بگذارد و برای تجهیز منابع طبیعی استان کاری کند؟
جنگل‌های زاگرس یک منطقه استراتژیک برای کشور است و معیشت حدود ۱.۵ میلیون نفر از مردم ساکن در این مناطق وابسته به جنگل‌های زاگرس است. جنگل‌های زاگرس یکی از مهم‌ترین رویشگاه‌های جنگلی کشور هستند و بیش از ۸۰ درصد عشایر کشور و بیش از ۵۰ درصد دام کشور در این منطقه حضور دارند و ۴۰ درصد آب کشور از آن منطقه تامین می‌شود.
سهل انگاری دلیل اصلی بروز آتش سوزی ها
محمدی مدیر کل محیط زیست استان ایلام نیز با بیان اینکه آتشسوزی رخ داده در مناطق تحت مدیریت محیط زیست به دلیل سهل انگاری رخ داده افزود: بیش از ۱۰ هکتار از اراضی تحت مدیریت این اداره کل در سطح استان دچار حریق شده است.
وی خاطرنشان کرد: مردم استان ایلام مردمی طبیعت دوست و حافظ محیط زیست هستند اما گاهی به دلیل سهل انگاری سبب بروز چنین حوادث ناخوشایندی می شوند.
از طرفی لازم به ذکر است که سهل‌انگاری گردشگران یا کوهنوردان در خاموش کردن آتش روش شده، باعث وقوع آتش‌سوزی‌ می‌شود که ضروری این مهم مورد توجه این افراد قرار گیرد.
به طور متوسط، هر سال 2210 مورد یا به بیان دیگر، حدود 6 مورد آتش سوزی در هر روز گزارش داده شده است. از مجموع این آتش سوزیها، 227928 هکتار از اراضی جنگل و مرتع ایران تبدیل به خاکستر شده است که 103442 هکتار از آن سهم جنگلها بوده است؛ یعنی بیشتر از 45 درصد !
در کنار تمام این عوامل حدود ۱۹ میلیون واحد دامی و ۴۰۰ هزار خانوار در اکوسیستم‌های زاگرس وجود دارند همچنین حضور چندین میلیون گردشگر در جنگل‌های زاگرس و شمال کشور فشار مضاعفی را بر جنگل‌های کشور وارد می‌کند. به نظر می‌رسد با ادامه روند خاکستر شدن جنگلهای ایلام زخمی عمیق بر جان ریه های کشور بیفتد که جبران ناپذیر است.