استفاده از ارزهای محلی به جای دلار در مبادلات تجاری اعضای گروه بریکس

محسن کریمی در سومین نشست معاونان مالی و بانک مرکزی کشورهای عضو بریکس که در شهر ریودوژانیرو برزیل برگزار شد و برخی اعضا نیز به‌صورت مجازی در آن حضور یافتند ضمن تشریح سیاست‌های بانک مرکزی در زمینه توسعه همکاری‌های مالی با کشورهای عضو بریکس هدف مشترک تمامی کشورهای عضو را کاستن از اتکای به دلار در مبادلات تجاری و افزایش استفاده از ارزهای محلی عنوان کرد و افزود: بانک مرکزی ایران حمایت و آمادگی خود را برای مشارکت در پروژه «پل بریکس» اعلام می‌کند.

وی در ارتباط زنده تصویری در این نشست با بیان اینکه موضوعات مربوط به یادداشت مفهومی پل BRICS، مکانیسم سازوکار تسویه حساب چندجانبه مالی و نیز کانال‌های تبادل اطلاعات بانکی سریع و امن بریکس «پیام‌رسان‌های بانکی مستقل از سوئیفت» برای اعضای بریکس مهم هستند تصریح کرد: مسائلی مانند شفافیت ناکافی، هزینه‌های بالا و سرعت پایین تراکنش‌ها و همچنین عدم دسترسی عادلانه به کانال‌های پرداخت برون‌مرزی برای همه شرکت‌کنندگان، از دلایل اصلی اهمیت پل بریکس است.

معاون امور بین‌الملل بانک مرکزی خاطرنشان کرد: همانطور که تیم BRICS روسیه اشاره کرده است، این پیش‌نویس می‌تواند به‌عنوان یک یادداشت مقدماتی در نظر گرفته شود و با توجه به ظرفیت خوب برای استفاده از فناوری دفاتر توزیع شده (DLT) و تمرکززدایی، می‌توان آن را به‌عنوان پیش‌نویس توسعه داد و ارائه کرد.

کریمی گفت: پل بریکس نه‌تنها با استفاده از قراردادها و خطوط سوآپ دوجانبه (BSL) در تضاد نیست، بلکه این قراردادها را تقویت کرده و مسیر عملیاتی آن‌ها را تسهیل می‌کند و امکان گسترش آن‌ها را به قراردادهای خطوط نقدینگی چندجانبه هموار می‌کند و امکان گسترش آن‌ها را به قراردادهای خطوط نقدینگی چندجانبه هموار می‌کند و از آنجایی که بسیاری از کشورهای عضو پل که قبلاً چنین خطوط سوآپ نقدینگی را ایجاد کرده‌اند، عملیاتی شدن و چندجانبه‌سازی آن خطوط سوآپ را بسیار تسهیل می‌شود.

وی با بیان اینکه نمی‌توان بر اهمیت پرداختن به موضوع چارچوب قانونی بیش از حد تأکید کرد افزود: انتظار می‌رود حقوق همه اعضا ازجمله جنبه‌های زیرساختی پلت فرم پل بریکس رعایت شود و ملاحظات مناسب در نظر گرفته شود. همچنین مکانیسم کنسرسیومی می‌تواند پشتیبانی حقوقی مناسبی برای پل بریکس ایجاد کند که باید بیشتر بسط داده شود.

معاون بین‌الملل بانک مرکزی با بیان اینکه این ساز و کار فرصتی برای کشورهای شرکت کننده برای اجرای رویه‌های مبارزه با پول‌شویی و مبارزه با تأمین مالی تروریسم (AML/CFT) در حوزه‌های قضائی خود را فراهم می‌کند افزود: ظرفیت شورای مبارزه با پول‌شویی و مقابله با تأمین مالی تروریسم بریکس قابل ارتقا خواهد بود و با این ابتکار، اعضا می‌توانند از استانداردها و توصیه‌های بین‌المللی مرتبط بهره‌مند شوند و نیازی به اتکا به توصیه‌های برخی مؤسسات که مبتنی بر ارزیابی‌های جهت‌دار است نخواهد بود.

کریمی افزود: از نظر مدل عملیاتی، باید با در نظر گرفتن سبد ارزهای ملی اعضا و تأکید بر استفاده از ارزهای ملی و دوری از دلار و یورو، تسویه‌های درون پلتفرمی انجام شود.

وی خاطرنشان کرد: ایران تجربیات عملیاتی دارد و از طریق گروه تخصصی مشخص اعلام خواهد کرد و با توجه به تعریف دقیق مدل انتخابی و پیشرفت چندین تجربه مشابه جهانی، انتظار می‌رود این طرح در زمان نسبتاً کوتاهی اجرایی شود که بر اهمیت و فوریت پل بریکس تاکید می‌کند.

معاون بین الملل بانک مرکزی با بیان اینکه در این راستا ارزهای انتخابی یا واحد حساب باید به گونه‌ای تعریف شود که با اقتصاد همه اعضا سازگار باشد و بتوانند از فواید ارزهای داخلی استفاده کنند گفت: حرکت در چارچوب اصول اساسی به‌ویژه امنیت، استقلال، شمول و پایداری به ایجاد تغییراتی در نظام پولی و مالی بین‌المللی کمک می‌کند تا منافع همه اعضا در نظر گرفته شود و این رویکرد دسترسی عادلانه‌تر به زیرساخت‌های نظام پولی و مالی بین‌المللی را تضمین می‌کند که از رشد اقتصادی یکنواخت‌تر حمایت می‌کند.

کریمی در این نشست با حمایت از پیشنهادهای گروه بریکس روسیه در زمینه شروع تحقیقات بر روی پل بریکس به‌ویژه اهداف و اصول ذکرشده در یادداشت مقدماتی افزود: بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران نیز ضمن تاکید بر تشکیل کارگروهی با مسئولیت تعیین دوره‌های تحقیق و تدوین پیش‌نویس سپید نامه (white paper) و جدول زمانی اولیه به‌عنوان گام بعدی حمایت می‌کند.

وی در ادامه با تأکید بر لزوم تکمیل این طرح و رفع ابهامات موجود به تبیین پیشنهادات بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در این زمینه پرداخت و گفت: در این زمینه توجه به ابعاد مختلف پل بریکس از جمله سطح دسترسی، اختیارات و اطلاعات اعضا، سازوکار اجماع و درجه تمرکززدایی، حقوقی، زیرساختی، فنی، امنیت اطلاعات، مبارزه با پول‌شویی و تأمین مالی تروریسم، و همچنین نقدینگی و تشکیل گروهی از کارشناسان و هماهنگی آن‌ها در مراحل مختلف پلت فرم پل بریکس ضروری است.

معاون بین‌الملل بانک مرکزی افزود: به عبارت دیگر، به جای زیرگروه‌های متعدد متخصص، کارگروهی با مسئولیت بررسی جوانب مربوطه و تهیه پیش‌نویس و جدول زمانی پیشنهاد می‌شود و در این راستا ضرورت و مزایای استفاده از دفتر کل توزیع شده (DLT) با توجه به اهمیت آن در حل مشکل تمرکز در بین کشورهای عضو باید به وضوح توضیح داده شود.

کریمی استفاده از نظام الگوی یگانه را مناسب‌ترین گزینه برای پیشبرد اهداف در این زمینه دانست و گفت: اکنون در حال کار بر روی فاز مطالعه یک مدل مشابه در ACU هستیم و آمادگی داریم این تجربه را با سایر اعضا به اشتراک بگذاریم همچنین با توجه به پروژه mBridge و پیشرفت آن، پیشنهاد می‌کنیم این تجربه توسط چین و امارات به اشتراک گذاشته شود.

وی تصریح کرد: ما در حال بررسی اطلاعات ارائه شده در مورد سپرده گذاری‌های مرکزی (CSD) کشورهای عضو هستیم و نتایج پرسشنامه و همچنین بررسی مدل‌های پیشنهادی برای پایاپای سازی بریکس (brics clear) در اسرع وقت اعلام خواهد شد.

معاون بین‌الملل بانک مرکزی در خاتمه گفت: خوشبختانه بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تجربیات خوبی در زمینه امنیت اطلاعات در حوزه مالی دارد و در نظر دارد تا حد امکان در مانورهای سایبری بریکس که در دست برنامه‌ریزی است، شرکت کند. این نوع مانورهای سایبری تاب‌آوری سایبری بخش مالی کشورهای بریکس را تقویت می‌کند.