آفرودسواری؛ معضل خاموش طبیعت ایران

یک خودرو شاسی‌بلند داشته باشی که بتواند از همه‌جا رد شود کافی است تا دیگر کوه و جنگل و کویری نباشد که از دست تو در امان باشد اگر به‌صورت گروهی هم برویم که بهتر؛ وقتی فرقی نکند آن کوهستانی که از دامنه‌های آن بالا بروید چه پوشش گیاهی دارد یا آن تپه ماهوری که قرار است از آن رد شویم چه در دل خود دارد.
این عرصه‌های طبیعی تا سال‌ها نخواهند توانست رد تایر ماشین‌های سنگین را ترمیم کنند و درختانی که ریشه‌های آن‌ها زیر فشار و اصطکاک له می‌شود. آفرودسواری در نبود قوانین و آموزش سال‌هاست که بلای جان طبیعت ایران شده است. آفرودسواران باید طبق یک قانون مشخص اقدام به و از مناطق کنترل شده عبور کنند. هر منطقه و هر جایی را نمی‌توانند ورود کنند به خصوص در مناطقی که گونه‌های مهم جانوری و گیاهی در آن‌ها وجود دارند. از نظر شکلی و برنامه‌ریزی باید از جاهایی که کمتر آسیب می‌زنند عبور کنند.
آفرودسواران به چند دسته مختلف تقسیم می‌شوند، بخشی از این افراد اساساً دوستدار محیط زیست و علاقه‌مند به طبیعت هستند و این علاقه باعث می‌شود مرزهای اخلاقی رفتار با طبیعت را رعایت کنند. بخش دیگر آن‌ها به‌واسطه علاقه‌مندی به خودرو وارد این ورزش شده‌اند و به فضای اجتماعی که این نوع طبیعت‌گردی‌ها برای آن‌ها به وجود می‌آورد دلبسته هستند؛ یک بخش کوچک دیگر هم داریم که لذت آن‌ها در تخریب هرچه بیشتر است. آن‌ها به جاهایی می‌روند که به قول خودشان فتح نشده است و اتفاقاً با قصد و غرض قبلی می‌روند که آن حیات وحش را تعقیب کنند و لذت ببرند یا آن پوشش گیاهی را از بین ببرند تا به قول خودشان راه را باز کنند یا نشانی از خودشان بر جای بگذارند تا گروه‌های بعدی به قلمرویی بروند که فتح شده است.
*اکوسیستم نابود می‌شود
پیش‌نیاز فهم نوع تخریب آفرود در عرصه‌های طبیعی این است که بدانیم طبیعت در هر منظر تنها آن چیزی نیست که به چشم می‌بینیم. موجودات بسیاری در این طبیعت زندگی می‌کنند که هیچگاه خودشان را به ما نشان نمی‌دهند. طبیعت تنها جانداران و گیاهان نیستند و حتی باکتری‌ها و خاکی که زیر پا کوبیده می‌شود هم در این اکوسیستم نقشی حیاتی دارند.
فعال محیط زیست در رابطه با استفاده آفرودسواران از مکان‌های مخصوصی در نقاط دیگر دنیا مثال می‌آورد که برای این ورزش در نظر گرفته شده است، متأسفانه استفاده از طبیعت در ایران هم مجانی است این در حالی است که ما در ایران با یک اکوسیستم شکننده طرف هستیم که این اکوسیستم با آفرود به‌سرعت از بین می‌رود.
*کوبیده شدن خاک
علی حقیقی ادامه می‌دهد: به دلیل حرکت چرخ‌ها و کوبیده شدن خاک اگر بذری هم باشد دیگر توانایی رویش نخواهد داشت. باتوجه‌به اینکه کشور ما در عرض خشک و نیمه خشک قرار دارد به همین دلیل در فصل خشک تابستان گیاهان خزان می‌کنند. بعضی از آن‌ها هم رویش بهاره دارند و البته اگر بارش‌ها نباشند رویش نخواهند داشت اما ریشه آن‌ها در زمین است و باید بستر برای رشد آماده باشد. در حالی که کوبیده شدن خاک بستر رشد این گیاهان را از بین می‌برد.
*نابودی حیوانات
وی افزود: رمل نه‌تنها بستر رشد گیاهان است بلکه محل اختفای جانوران است. انواع خزندگان مانند مارمولک، مار و لاک‌پشت‌ها از رمل به‌عنوان پوششی برای مخفی شدن و تخم‌ریزی استفاده می‌کنند. از طرفی با پنهان شدن زیر شنزار از آفتاب فرار می‌کنند.
این فعال محیط زیست بیان کرد: لاک‌پشت خشکی به وفور زیر لاستیک‌ها از بین می‌روند و مارمولک و مارها که از بین می‌روند. از طرفی آفرودها اصلاً توجهی به بوته‌هایی که از روی آن رد می‌شوند، نمی‌کنند، مانند بوته گون، گز یا قیچ که به‌راحتی می‌شکنند و دیگر جای آن تا سال‌ها چیزی در نخواهد آمد.
حقیقی گفت: نوری که آنجا روشن می‌شود برای حشرات معنی دارد. خصوصاً در فصل بهار اگر در کویر نوری بیندازید می‌بینید چقدر حشره و سوسک جمع می‌شوند و متعاقب آن از بین می‌روند. همچنین مشکل بزرگ دیگر کوبیده شدن خاک در اطراف درخت است، شعاع اطراف تنه درخت که ریشه‌ها در آن قرار دارند هم نباید با له کردن خاک آن را خفه کنیم. با این کار شاید به‌سرعت درخت بیمار نشود اما در درازمدت این و کم‌کم نابودی‌اش شروع می‌شود.
وی ادامه داد: جانوران در مقطع زمانی محدودی جفت‌گیری و تولید مثل می‌کنند و هرگونه ایجاد مزاحمت باعث می‌شود این اتفاق نیفتد. بعد از زادآوری همزمان شیردهی است. حالا تصور کنید یک حیوان را که در حال شیردهی است و صداهای مهیب باعث می‌شود او از محل فرار کند در حالی‌ که نوزادان او توان فرار را ندارد.
این فعال محیط زیست بیان کرد: بسیاری از محیط‌بانان گفته‌اند که هر ساله با این مسئله روبرو هستیم که خود این آفرودرها تعداد زیادی نوزاد جانوران وحشی را پیدا می‌کنند و فکر می‌کنند گم شده‌اند، این دوستان آن‌ها را برمی‌دارند، می‌آورند تحویل می‌دهند از جوجه پرنده تا بزغاله کل و بز وحشی، در حالی که همه حیوان‌ها در قلمروی مادر خود هستند و نباید به آن‌ها دست زد. سیم وینچ و نابودی گیاهانیکی از تجهیزات آفرودسواران که برای طبیعت خطرناک است سیم وینچ است. این سیم یکی از تجهیزات ماشین‌های آفرودی است که روی شاسی و سپر جلو ‌این ماشین‌ها نصب می‌شود و دارای موتور و گیربکس است که به وسیله سیم بکسل توانایی این را دارد که خود و خودروی دیگر را از شرایط زمین‌گیر شدن در گل، برف، رمل، باتلاق و … نجات دهد.
یکی از راه‌های استفاده از وینچ هم بستن آن به درخت برای بیرون کشیدن ماشین از جاهایی است که در آن گیر کرده است. فشاری که بر بدنه درخت، زخمی عمیق ایجاد می‌کند و باعث مرگ آن درخت می‌شود. این سیم به راحتی می‌تواند درخت را زخمی کند و زخم راهی برای ورود انواع قارچ‌ها و بیماری‌ها به داخل درختان است و این کار می‌تواند درخت را نابود کند.