|
حدود 87 درصد از کل مساحت استان ایلام، عرصه‌های طبیعی و حدود 640 هزار هکتار آن اراضی بلوط‌زار و جنگل‌های تنک (جنگل‌های کم‌پوشش) است، بدون شک باید جنگل‌های ایلام را جزو فهرست سیاه منابع طبیعی در حال نابودی گذاشت زیرا آتش‌سوزی و خشک‌سالی، جنگل‌های استان را نابود کرده است.
ایلام در سال‌های گذشته در همه فواصل دارای سرسبزی و خرمی بود ولی دیگر از آن همه سرسبزی خبری نیست، معضل خشک‌سالی توأم با گرد و غبار باعث شده میزان قابل توجهی از درختان بلوط استان از بین بروند، تأسف‌بارتر اینکه همه‌ساله در فصل تابستان به دلایل مختلف جنگل‌های استان دچار آتش‌سوزی می‌شوند که این میزان هر ساله نسبت به سال‌های قبل افزایش می‌یابد.
بر این اساس با توجه به اهمیت موضوع برآن شدیم تا در این باره با معاون جنگل اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان ایلام گفت‌وگویی ترتیب دهیم که در ادامه می‌خوانید:
حجت‌اله فتحی، با بیان اینکه نمی‌توان بدون در نظر گرفتن کل یک اکوسیستم درخصوص آخرین وضعیت بخشی از آن اظهارنظر کرد گفت: جنگل‌های زاگرس اکوسیستم درهم‌تنیده‌ای است که بخش اعظمی از آن را درختان بلوط و گونه‌های همراه آن همچون داغداغان و سایر گونه‌ها همچون گلابی وحشی، سماق و غیره تشکیل می‌دهند.
وی با تأکید بر اینکه امروز تهدیداتی همچون زراعت زیر اشکوب، آتش‌سوزی‌ها، آفات و امراض، نحوه اجرای پروژه‌های عمرانی بدون ملاحظات زیست‌محیطی ازجمله آسیب‌های وارده به این اکوسیستم است، خاطرنشان کرد: همه این عوامل زوال و نابودی جنگل‌های زاگرس را به‌دنبال خواهد داشت.
وی مطرح کرد: یکی از شاخص‌های جنگل‌های بلوط دیر زی بودن آن‌هاست، تصریح کرد: امروز بیشتر درختان بلوط استان ایلام کهن‌سال بوده و بخش دانه‌زاد آن‌ها گسترده است ولی اینکه تجدید حیات به‌صورت طبیعی اتفاق نمی‌افتد خود مسئله قابل تأملی است که باید با مدیریت تهدیدات عنوان‌شده به آن پایان بخشید.
معاون جنگل اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان ایلام با اشاره به اینکه طی سال جاری بالغ بر 70 تا 80 فقره آتش‌سوزی را در جنگل‌های بلوط این استان شاهد بودیم، تشریح کرد: مسئله این است که عامل بیشتر این آتش‌سوزی‌ها، انسانی است، از آتش زدن کاه و کلش مزارع گرفته تا حضور گردشگران و یا اختلافات قومی.
فتحی با ابراز اینکه امروز باید دید حمایت‌های حاکمیتی در این زمینه تا کجا می‌تواند مؤثر واقع شود اذعان کرد: بر حسب قانون افزایش بهره‌وری ماده 18 و 12، دولت مکلف است در راستای تحقق سند چشم‌انداز 20 ساله کشور، سیاست‌های کلی نظام و قانون سیاست‌های اجرایی اصل (44) قانون اساسی و به موجب این قانون، زمینه‌ها، برنامه‌ها، تسهیلات و امکانات ارتقای بهره‌وری و اصلاح الگوهای تولید و مصرف در بخش کشاورزی و منابع طبیعی را فراهم و به مرحله اجرا درآورد، آیا تاکنون تمامی دستگاه‌ها در عرصه اجرای این قانون پای کار آمده‌اند؟
وی با بیان اینکه جنگل‌های زاگرس به‌ویژه ایلام و چند استان زاگرس‌نشین همچون کردستان، لرستان و کرمانشاه با آفت نیمه انگلی «لورانتوس» درگیر هستند افزود: میزان این انگل در درختان بلوط، گلابی وحشی یا ارژن بیشتر است و به همین خاطر سالانه به‌دلیل کاهش فعالیت متابولیسمی، شاهد ضعف و نهایتاً خشکیدگی گسترده این جنگل‌ها هستیم.
معاون جنگل اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان ایلام با بیان اینکه برای احیای مجدد این جنگل‌ها مباحثی همچون توسعه و غنی‌سازی با نهال در دستور کار این اداره کل قرار گرفته خاطرنشان کرد: یقیناً با توجه به حجم تخریب‌ها، این اقدام کافی نیست؛ بنابراین ما در کنار لزوم تأمین اعتبار برای اجرای این قبیل کارها نیازمند همراهی مردم نیز هستیم.
فتحی با تأکید بر اینکه خوشبختانه در دولت جدید در سازمان برنامه و بودجه کمیته احیا و توسعه جنگل‌های زاگرس در دست پیگیری و راه‌اندازی است ابراز کرد: یقیناً به‌دلیل آنکه 40 درصد آب کشور و 70 درصد دام عشایر در حوزه زاگرس و جنگل‌های زاگرس قرار دارند؛ پایداری اکوسیستم در پایداری شغل مردم این منطقه و جلوگیری از مباحثی همچون ریزگردها و فرونشست مؤثر خواهد بود.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا تجهیزات مورد نیاز در آتش‌سوزی برای شما فراهم است؟ گفت: اداره کل منابع طبیعی ایلام در این زمینه کمبود دارد در حالی که تنها به ازای هر 20 هزار نفر باید یک رنجر و یک محیط‌بان حضور داشته باشد و می‌بایست تجهیزات مرتبط با پایش و مانیتورینگ در جنگل‌ها به نحو احسن مورد توجه قرار گیرد.
وی با اشاره به اینکه هنوز میزان اعتبارات حوزه احیای جنگل‌ها اعلام نشده گفت: بر اساس پیش‌بینی‌ها انتطار می‌رود در 10 هزار هکتار از اراضی جنگلی بذرکاری و در دو هزار هکتار نهال‌کاری در مسیر احیا انجام شود.
مع‌الوصف با توجه به آنچه گفته شد؛ در میان جنگل‌های انبوه غرب کشور، این بلوط است که استوار و نستوه ایستاده، آلاینده‌ها و ریزگردها را به جان خریده و هوای اقلیم زاگرس را مطلوب نگه داشته است. بلوطی که همواره همپای کوه‌ها نقش حامی و تکیه‌گاه داشته، اما افسوس که ما بر اثر ناآگاهی کمر به تخریب بیشتر آن بسته‌ایم.
در این بین کهن‌سال‌ترین درختان بلوط و بنه در استان ایلام وجود دارد که از یک طرف جای خوشحالی دارد اما از سوی دیگر جای نگرانی است که جامعه جنگل استان پیر است که هرآن تحت تنش و خشکیدگی بوده، به طوری که 571 هزار هکتار از جنگل‌های استان به میزان 89 درصد در رنج‌های مختلف با خشکیدگی دست و پنجه نرم می‌کنند، درواقع این شناسنامه طبیعت زاگرس سال‌ها است که با زوال تدریجی روبه‌رو شده و هرروز بر شدت آسیب آن‌ها افزوده می‌شود اما به گفته کارشناسان متأسفانه با وجود ارزش فوق‌العاده جنگل‌های زاگرس در بعد منطقه‌ای، ملی و بین‌المللی، بانک اطلاعات ما در این خصوص غنای کافی نداشته و شاید اگر مطالعات منسجم در این عرصه‌ها وجود داشت، اکنون آمادگی بیشتری برای کنترل بحران داشتیم که امیدوارم دولت نگاه ویژه‌ای برای تأمین اعتبار و مدیریت نجات جنگل‌های زاگرس داشته باشد، چراکه آسیب به جنگل‌های زاگرس آسیب به امنیت غذایی و بهداشتی تمام ایرانیان است.
|
