یادداشت؛

رعایت آداب پسندیده، پرچم شخصیت

حسین صادقیان

بارها درحال عبور از کوچه و خیابان، ورود به مجامع و مجالس، مشاهده کرده‌اید که عده‌ای رعایت آداب نمی‌کنند؛ برای مثال در پیاده‌رو، جوانی (اعم از پسر یا دختر) را می‌بینی که به‌طور مشهود جلوتر از مادر یا پدرش درحال حرکت است و یا خانمی‌که شوهرش را به دنبال خورش می‌کشاند! در دهه نخست پس از پیروزی انقلاب اسلامی بود که روزی یکی از وزیران به دیدار حضرت امام خمینی راحل عظیم‌الشأن رفته و پدر خود را هم همراهش برای این دیدار می‌برد، هنگام داخل شدن جلوتر از پدرش که در آن مقطع جایگاه حقوقی نداشته است، وارد می‌شود، این وزیر نقل می‌کند وقتی مذاکره و دیدار ما تمام شد، امام خمینی (ره) به بنده فرمودند پدرتان بروند و شما باشید، حرفی دارم، پس از اینکه پدرم خارج شدند، امام (ره) از بنده اشکال گرفتند که چرا از پدرت جلوتر وارد شدی؟ فکر کردی کسی شده‌ای؟!

اضافه کنید چگونگی نشستن و رفتار برخی رؤسا، مدیران، کارشناسان و حتی مدرسین و اساتید روی صندلی‌های محل کار خود در مقابل ارباب رجوع یا متربیان، جلسات در سالن‌های اجتماعات و امثال آن که پیام‌های خوب و سازنده‌ای به اذهان و چشم‌ها متبادر نمی‌کند و به اعتباری می‌توان گفت چگونگی این نشستن‌ها و برخاستن‌ها، سنجه‌هایی برای وزن‌یابی شخصیت افراد است.

در موقعیتی یکی از این قماش افراد که صاحب منصب بالایی در استان بود، صریحاً با ایجاد میز و صندلی‌های آنچنانی در اتاق کار خود، در پاسخ به انتقاد دراین‌باره گفت: فلانی مسئول باید به مردم نشان بدهد که ابهتی دارد!
یکی از زعمای عرصه ادبیات در کشور معتقد است لباس، پرچم شخصیت هر فردی است. گزاف نیست اگر بگوییم رعایت این‌گونه آداب هم می‌تواند معرف بخش قابل توجهی از شخصیت افراد باشد؛ درواقع همه ما به‌خصوص نخبگان اجتماعی، آموزشی و مدیران در سطوح مختلف، تأثیرگذاران بر آینده‌سازان جامعه هستیم، اگر رعایت ادب به شکل‌های مختلف در بین بزرگ‌ترها به‌صورت عادت فرهنگی درآید، بعید است نوجوانان و جوانان در رفتار به چنین خوبی‌هایی تمکین نکنند، ما در بین علمای اعلام افرادی را داریم که زیر پای شاگردان خود برخاسته و به‌طور ویژه به آنان احترام می‌کنند که البته این مهم نشأت‌گرفته از عظمت روحی و شخصیتی این اعاظم است.
قابل توجه است که منش مثبت و سازنده در رفتار توأم با رعایت آداب پسندیده بر بسیاری از کنش و واکنش‌های آحاد جامعه و حتی رعایت نظم و برنامه‌محور بودن، تأثیرگذار است؛ البته نهادینه شدن چنین مطلوبی غالباً باید از خانه و مدرسه آغاز شده و در اجتماع تقویت شود و مؤید این سنجه و ارزش‌گذاری در این‌باره در جامعه انسانی طوری مبرهن است که افراد مؤدب را به‌درستی سرآمد جلوه می‌دهد.