|
در سال‌های اخیر، گرایش مردم به سمت بوم‌گردی و تجربه زندگی در روستاها به‌طور چشمگیری افزایش یافته، این روند نه‌تنها به‌عنوان یک فرصت برای فرار از شلوغی و استرس شهرها دیده می‌شود، بلکه به‌عنوان راهی برای ارتباط دوباره با طبیعت و فرهنگ اصیل ایرانی نیز مورد توجه قرار گرفته است. با این حال، این پدیده در کنار فرصت‌های فراوان، چالش‌هایی را نیز به همراه دارد.
بوم‌گردی می‌تواند به‌عنوان یک منبع درآمد پایدار برای روستاییان عمل و با افزایش تعداد گردشگران، فرصت‌های شغلی جدیدی در زمینه‌هایی مانند اقامتگاه‌های بوم‌گردی، تولید صنایع دستی و ارائه خدمات محلی ایجاد کند. همچنین به حفظ و احیای آداب و رسوم، معماری سنتی و صنایع دستی محلی کمک خواهد کرد. گردشگران با تجربه زندگی روستایی، به ارزش‌های فرهنگی و تاریخی مناطق مختلف ایران بیشتر پی می‌برند.
با توجه به تأکید بوم‌گردی بر حفظ محیط زیست، این صنعت در توسعه پایدار روستاها نیز مؤثر خواهد بود. استفاده از منابع طبیعی به شیوه‌ای مسئولانه و کاهش آلودگی‌ها ازجمله مزایای این نوع گردشگری است.
بوم‌گردی فرصتی برای تعامل مستقیم گردشگران با مردم محلی است. این تعاملات می‌تواند به تبادل فرهنگی و افزایش درک متقابل بین شهرنشینان و روستاییان منجر شود.
استان همدان، با سابقه‌ای غنی از تمدن و تاریخ کهن که به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین شهرهای ایران و جهان شناخته و به‌عنوان پایتخت تاریخ و تمدن ایران نیز نامیده می‌شود، با جاذبه‌های تاریخی، فرهنگی و طبیعی بی‌نظیر خود، ظرفیت بالایی برای توسعه صنعت گردشگری و به‌ویژه بوم‌گردی دارد.
همدان به‌عنوان یکی از نخستین پایگاه‌های تمدن بشری، قدمتی چند هزارساله دارد. این شهر در دوران مادها به‌عنوان پایتخت انتخاب شد و در دوره‌های بعدی نیز به‌دلیل موقعیت راهبردی خود، همواره مورد توجه حکومت‌های مختلف قرار گرفت. ازجمله جاذبه‌های تاریخی این استان می‌توان به تپه هگمتانه، آرامگاه بوعلی سینا، آرامگاه باباطاهر، گنجنامه و غار علیصدر اشاره کرد. این آثار تاریخی، هر ساله هزاران گردشگر داخلی و خارجی را به خود جذب می‌کنند.
همدان علاوه بر جاذبه‌های تاریخی، از طبیعتی بکر و چشم‌نواز نیز برخوردار است. کوهستان‌های سرسبز، دشت‌های وسیع، رودخانه‌ها و آبشارهای زیبا، این استان را به بهشتی برای طبیعت‌دوستان تبدیل کرده است. مناطق ییلاقی مانند دره مرادبیگ، دشت میشان و ارتفاعات الوند، ازجمله مکان‌هایی هستند که ظرفیت بالایی برای توسعه بوم‌گردی دارند.
با توجه به ظرفیت‌های طبیعی و فرهنگی همدان، توسعه بوم‌گردی می‌تواند نقش مهمی در رونق اقتصادی مناطق روستایی این استان ایفا کند. بوم‌گردی نه‌تنها به ایجاد اشتغال و افزایش درآمد روستاییان کمک می‌کند، بلکه می‌تواند باعث حفظ محیط زیست، احیای فرهنگ‌های محلی و جلب توجه به اهمیت میراث تاریخی و طبیعی شود.
همدان با ترکیبی بی‌نظیر از تاریخ، فرهنگ و طبیعت، ظرفیتی استثنایی برای توسعه بوم‌گردی دارد. با برنامه‌ریزی دقیق و همکاری همه‌جانبه، می‌توان از این ظرفیت‌ها به بهترین شکل استفاده و همدان را به یکی از مقاصد برتر گردشگری ایران تبدیل کرد. توسعه بوم‌گردی در این استان نه‌تنها به رونق اقتصادی کمک می‌کند، بلکه می‌تواند به حفظ میراث تاریخی و طبیعی این منطقه نیز بینجامد.
بر همین اساس با پیگیری‌ها از وضعیت خانه‌های بوم‌گردی استان دریافتیم که برخی از آن‌ها غیرفعال شده و برخی به‌دلیل قرار گرفتن در صف طولانی وام هنوز فعالیت خود را آغاز نکرده‌اند اما بعضی از آن‌ها در این عرصه موفق شده و بیشترین تعداد گردشگر را طی سال گذشته در اقامتگاه خود شاهد بوده‌اند.
با ذکر این مقدمه و با توجه به اهمیت این موضوع در ادامه با شهرام اسماعیل‌زاده و حسینعلی اصلانی‌رخ دو مدیر اقامتگاه‌های بوم‌گردی در سطح استان همدان گفتوگو کرده‌ایم که در ادامه می‌خوانید:
*فعالیت دو اقامتگاه بوم‌گردی با نام مزداگرد در روستای امزاجرد
مدیر نخستین اقامتگاه بوم‌گردی در روستای امزاجرد استان همدان با اشاره به اینکه علاقه شخصی و نیازهای محلی به امکانات گردشگری، باعث شد تا به‌دنبال راه‌اندازی بوم‌گردی باشم، اظهار کرد: ما در روستای امزاجرد دو واحد اقامتی مزداگرد یک و دو را راه‌اندازی کرده‌ایم که هر دو از ساختمان‌های قدیمی و کهن‌سال بازسازی‌شده هستند.
*هدف ما حفظ حس و حال گذشته و ارائه تجربه‌ای اصیل به مهمانان
شهرام اسماعیل‌زاده با بیان اینکه هدف ما حفظ حس و حال گذشته و ارائه تجربه‌ای اصیل به گردشگران بوده، افزود: ویژگی منحصر به‌فرد بوم‌گردی ما، حفظ سبک سنتی زندگی روستایی است. در این اقامتگاه‌ها کف‌خواب و سرویس‌های بهداشتی سنتی داریم که با سبک زندگی گذشته کاملاً هماهنگ است، این موضوع ما را از سایر بوم‌گردی‌های استان متمایز می‌کند.
* کمک به ایجاد اشتغال مستقیم و غیرمستقیم در روستا
وی درباره تأثیرات اجتماعی این اقامتگاه‌ها گفت: فعالیت ما به ایجاد اشتغال مستقیم و غیرمستقیم در روستا کمک کرده؛ دو کارگر از خود روستا در اقامتگاه مشغول به کار هستند همچنین زنان روستایی با فروش گیاهان دارویی و صنایع دستی به مهمانان، درآمدزایی می‌کنند.
* تفاوت فرهنگی بین مهمانان و مردم روستا چالش‌برانگیز بود
وی بزرگ‌ترین چالش راه‌اندازی بوم‌گردی را تفاوت فرهنگی بین مهمانان و ساکنان محلی دانست و ابراز کرد: در ابتدا، این امر بسیار چالش‌برانگیز بود، اما به‌مرور زمان این مسئله بهبود یافت به‌طوری که مهمانان و ساکنان محلی به درک متقابل رسیدند و این تعامل به ایجاد درآمد برای روستا کمک کرده است.
* 1402 بیشترین آمار جذب گردشگر در حوزه بوم‌گردی را به خود اختصاص دادیم
این مدیر اقامتگاه بوم‌گردی درباره استفاده از ابزارهای دیجیتال و همکاری با آژانس‌های مسافرتی نیز توضیح داد: ما از ظرفیت سایت‌ها برای جذب گردشگر بهره برده و با آژانس‌های مسافرتی نیز همکاری داریم، این اقدامات به ما کمک کرده تا گردشگران بیشتری را جذب کنیم و سال گذشته بیشترین آمار جذب گردشگر در حوزه بوم‌گردی را به خود اختصاص دهیم.
اسماعیل‌زاده در پایان درباره همکاری با نهادهای دولتی و غیردولتی گفت: با فرمانداری، فنی‌وحرفه‌ای و جهاد کشاورزی همکاری داشته‌ایم که بیشتر در زمینه آموزش و فرهنگ‌سازی برای توسعه بوم‌گردی بوده است.
*تلاش برای راه‌اندازی بوم‌گردی در روستای بهادربیگ با چالش‌های مالی مواجه شد
در ادامه دیگر فعال گردشگری که قصد راه‌اندازی بوم‌گردی در روستای بهادربیگ را داشته، از مشکلات مالی و اداری برای تحقق این ایده خبر داد و گفت: با علاقه‌ای که به خانه قدیمی و زیبای خود در روستا داشتم، تصمیم گرفتم آن را ترمیم و به یک بوم‌گردی تبدیل کنم؛ پس از بازسازی، مجوزهای لازم را نیز دریافت کردم، اما به‌دلیل عدم دریافت تسهیلات و نداشتن امکانات کافی، از ادامه کار بازماندم.
حسینعلی اصلانی‌رخ با اشاره به اینکه حدود یک سال برای دریافت وام تلاش کردیم، اما موفق به دریافت آن نشدیم اذعان کرد: نبود امکانات اولیه و تجهیزات ضروری نیز باعث شد نتوانیم مسافری بپذیریم و در نهایت، به‌دلیل مشکلات متعدد پروژه را متوقف کردیم.
وی در ادامه تصریح کرد: هنوز نامی برای بوم‌گردی انتخاب نکرده‌ایم، چون فعالیتی صورت نگرفته است. اگر شرایط فراهم شود، دوست داریم این اقامتگاه را دوباره راه‌اندازی و از مسافران پذیرایی کنیم.
وی در پایان گفت: خانه ما در روستای بهادربیگ بسیار زیبا و قدیمی است و باوجود امکانات لازم و ارائه تسهیلات مناسب، می‌تواند یک مقصد گردشگری جذاب تبدیل شود. امیدوارم با حمایت‌های لازم، بتوانیم این پروژه را به سرانجام برسانیم و به منطقه رونق دهیم چراکه مسافران تقاضای حضور در این خانه بوم‌گردی را دارند.
با توجه به افزایش علاقه به صنعت بوم‌گردی و نقش آن در توسعه مناطق روستایی، کارشناسان و فعالان این حوزه بر لزوم اجرای اقدامات اساسی برای بهره‌برداری بهتر از فرصت‌های بوم‌گردی و کاهش چالش‌های پیش رو تأکید کرده‌اند. این اقدامات می‌توانند به بهبود شرایط فعلی و تبدیل بوم‌گردی به یک منبع درآمد پایدار برای روستاییان کمک کنند.
یکی از مهم‌ترین اقدامات، سرمایه‌گذاری در توسعه زیرساخت‌های روستایی است. بهبود جاده‌ها، امکانات بهداشتی و خدمات ارتباطی مانند اینترنت پرسرعت، می‌تواند دسترسی گردشگران به مناطق بوم‌گردی را تسهیل کند و تجربه بهتری برای آن‌ها فراهم آورد. همکاری دولت و بخش خصوصی در این زمینه نیز ضروری است.
برگزاری دوره‌های آموزشی برای روستاییان در زمینه‌هایی مانند مدیریت اقامتگاه‌ها، مهمان‌نوازی و حفظ محیط زیست، می‌تواند کیفیت خدمات ارائه‌شده به گردشگران را به طور چشمگیری افزایش دهد. این آموزش‌ها همچنین به روستاییان کمک می‌کند تا با استانداردهای جهانی بوم‌گردی آشنا شوند و از این طریق درآمد بیشتری کسب کنند.
تدوین قوانین و مقررات برای مدیریت پایدار منابع طبیعی و جلوگیری از تخریب محیط زیست، یکی دیگر از اقدامات کلیدی است. بوم‌گردی باید به گونه‌ای توسعه یابد که تعادل بین جذب گردشگر و حفظ محیط زیست برقرار شود. این امر نیازمند همکاری نهادهای دولتی، سازمان‌های مردم‌نهاد، و جامعه محلی است.
معرفی جاذبه‌های بوم‌گردی روستاها از طریق تبلیغات هدفمند و استفاده از پلتفرم‌های دیجیتال، می‌تواند به جذب گردشگران بیشتر و افزایش درآمد روستاییان کمک کند. ایجاد ویژندهای محلی و استفاده از شبکه‌های اجتماعی برای نمایش زیبایی‌ها و فرهنگ بومی، ازجمله راهکارهای مؤثر در این زمینه است.
بوم‌گردی به‌عنوان پلی بین زندگی مدرن و سنتی، می‌تواند نقش مهمی در توسعه روستاها و حفظ محیط زیست ایفا کند. این صنعت نه‌تنها به ایجاد اشتغال و افزایش درآمد روستاییان کمک می‌کند، بلکه می‌تواند باعث احیای فرهنگ‌های محلی و جلب توجه به اهمیت حفظ طبیعت شود.
کلام آخر آنکه با برنامه‌ریزی دقیق، مدیریت صحیح، و همکاری همه‌جانبه، می‌توان از فرصت‌های بوم‌گردی به بهترین شکل استفاده کرد و چالش‌های پیش رو را به حداقل رساند. توسعه این صنعت می‌تواند به‌عنوان یک راهکار پایدار برای بهبود شرایط اقتصادی و اجتماعی مناطق روستایی مورد توجه قرار گیرد.
|
