 |
کد خبر : 93351 تاریخ : 1403/12/27 گروه خبری : جامعه |
|
دست‌وپنجه نرم کردن «خانواده» با تغییرات مدرن زندگی امروزی |
|
|
|
|
در دنیای مدرن، این نهاد با تغییرات بسیاری مواجه شده است که ضرورت بررسی جامعه‌شناختی آن را افزایش می‌دهد. دکتر طاهره رستمی درباره جامعه‌شناسی خانواده ایرانی و جایگاه شایسته آن در دنیای مدرن گفت: خانواده همواره به‌عنوان مهم‌ترین نهاد اجتماعی شناخته شده که مسئولیت تربیت نسل‌های آینده، انتقال ارزش‌های فرهنگی و ایجاد همبستگی اجتماعی را بر عهده دارد. در دنیای مدرن، این نهاد با تغییرات بسیاری مواجه شده که ضرورت بررسی جامعه‌شناختی آن را افزایش می‌دهد. وی در ادامه اظهار کرد: خانواده می‌تواند از طریق همبستگی خانوادگی و کاهش خشونت، سرمایه اجتماعی و تربیت نسل‌های آگاه و جامعه‌پذیری صحیح و جلوگیری از رفتارهای پرخطر نقش مهمی در کاهش آسیب‌های اجتماعی داشته باشد. این جامعه‌شناس اضافه کرد: خانواده همچنان مهم‌ترین نهاد اجتماعی است که با تغییرات مدرن دست‌وپنجه نرم می‌کند و با مدیریت چالش‌ها، می‌توان نقش آن را در جامعه تقویت کرد و پیشنهادهای عملی، چون تقویت ارتباط والدین و فرزندان، اختصاص زمان کافی برای گفت‌وگو و تعامل با فرزندان، تقویت اعتماد و فضای امن روانی در محیط خانواده، آموزش مهارت‌های کنترل خشم، همدلی و گوش دادن فعال، ایجاد محیط سالم برای رشد فرزندان، کاهش تاثیرات منفی رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی از طریق نظارت آگاهانه، تشویق فرزندان به فعالیت‌های ورزشی، هنری و گروهی، الگوسازی صحیح در رفتارهای والدین (مثلاً کاهش استفاده از خشونت در تربیت)، آموزش مهارت‌های مقابله با آسیب‌های اجتماعی، آگاهی‌بخشی درباره خطرات اعتیاد، بزهکاری و خشونت اجتماعی، تقویت مهارت‌های نه گفتن و تصمیم‌گیری آگاهانه در شرایط پرخطر و همکاری با مدارس و مراکز فرهنگی برای آموزش فرزندان از سوی او مطرح شد. دیگر پژوهشگر، فعال حوزه فرهنگی گفت: مهم‌ترین غایت و هدف خانواده رسیدن به آرامش است هر چقدر کیفیت و عمق آرامش در خانواده بیشتر باشد امنیت در خانواده بیشتر است و فقدان آرامش در خانواده رابطه مستقیم با اضطراب، افزایش افسردگی و اختلال شخصیت و افت تحصیلی دارد. کژکارکردی خانواده موجب افزایش اختلالات و آسیب‌ها خواهد بود. دکتر شیوا مقدم در ادامه اظهار کرد: یکی از مهم‌ترین راه‌های پیشگیری افراد از انحراف، درونی کردن ارزش‌ها و هنجارهای پذیرفته شده یک جامعه است. به طوری که جامعه شناسان معتقدند بین میزان فرهنگ‌پذیری و کاهش میزان انحراف و جرم در یک جامعه، رابطه مستقیمی وجود دارد و یکی از علل افزایش نرخ انحراف، فرهنگ پذیری ناقص افراد است. وی افزود: مهم‌ترین کارکردهای پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی شامل جامعه‌پذیری مناسب و انتقال بهینه ارزش است که عاملی مهم و مانع از تشدید شکاف نسل‌ها می‌شود برای تحقق این مهم باید زبان تعصب و تحکم نسل والدین به زبان منطق و همدلی تبدیل شود. همچنین گسترش روحیه جمع گرایی و ترویج آن در بین جوانان از طریق ساز و کارهای مناسب، در جلوگیری و کاهش گسست‌های نسلی بسیار مؤثر است. روحیه فرد گرایی عاملی موثر بر جدا ماندن جوانان از جمع و جامعه همین طور گسست بین والدین و فرزندان می‌شود. به گفته وی، کارکرد سوم نیز تقویت هویت فرهنگی در فرزندان است چرا که احساس بی هویتی و سوء فهم در هویت خود، فرد را در خلأ سرگردان می‌کند. در ادامه روانشناس، پایه‌گذار روانشناسی تعاملی در کشور و عضو دائمی (IRATDE) اظهار کرد: خانواده یک نظام پویا و در حال تکامل است که در آن تعامل بین اعضا موجب رشد فردی و سلامت روانی می‌شود. خانواده محیطی را فراهم می‌کند که در آن نیازهای بنیادین تأمین، استعدادها پرورش، هیجانات مدیریت، و ارزش‌های انسانی تقویت می‌شوند. در نتیجه، خانواده نه‌تنها یک نهاد زیستی یا اجتماعی، بلکه یک نظام شناختی-عاطفی-اجتماعی است که به‌طور مداوم در تعامل با محیط، فرهنگ، و فردیت اعضای خود قرار دارد. دکتر ناصرالدین کاظمی حقیقی درباره نقش پیشگیرانه از آسیب‌های روانی و اجتماعی گفت: خانواده ایرانی ترکیبی از سنّت و تجدّد را در خود جای داده، در حالی که ارزش‌های قدیمی همچنان اهمیت دارند، نسل جدید در حال تجربه تغییراتی در نقش‌ها، روابط و نگرش‌ها است. ویژگی‌های خانواده ایرانی نقش کلیدی در پیشگیری از آسیب‌های روانی و اجتماعی دارند. حمایت عاطفی، روابط خانوادگی قوی، نقش تربیتی والدین و پایبندی به ارزش‌ها از مهم‌ترین عواملی هستند که می‌توانند مانع از مشکلاتی مانند افسردگی، اضطراب، بزهکاری، اعتیاد و انزوای اجتماعی شوند. البته لازم است که این ویژگی‌ها در تعادل باشند و با تغییرات اجتماعی و نیازهای جدید نسل‌ها سازگار شوند تا اثرات مثبتی در پیشگیری از آسیب‌ها داشته باشند. برخی از مهم‌ترین ویژگی‌های آن ارزش‌های فرهنگی اجتماعی، نقش خانوادگی و جنسیتی، تربیت و آینده نگری و حمایت و پویایی خانوادگی است. محمد صادق علیخانی؛ روانشناس و برنامه‌ساز در حوزه اجتماعی، روان‌شناختی با تأکید بر ارتباط هرچه بیشتر جامعه علمی با آنچه در دل جامعه می‌گذرد، هدف از اجرای چنین همایش‌هایی را همبستگی هرچه بیشتر فعالان در این زمینه و نیز آموزش خانواده‌های ایرانی با تأکید بر اصالت آن‌ها دانست و ابراز امیدواری کرد که چنین هم‌اندیشی‌ها و فعالیت‌هایی منجر به اشتیاق هرچه بیشتر فعالان و افزایش مددکاری‌های تخصصی از قبیل روانشناسی حمایتی و سپس درمان می‌شود. محمد داوری فعال اجتماعی، مربی و درمانگر حوزه آسیب‌های اجتماعی درباره اهمیت مسئولیت اجتماعی در کوچکترین کنش‌های اجتماعی گفت: هر شهروند می‌تواند نسبت به دیگر افراد جامعه حساس بوده و به هر اندازه ممکن از افراد مورد آسیب‌ها حمایت کند. |
| لینک | |
| https://sepehrgharb.ir/Press/ShowNews/93351 | |