یک دهه از تصویب قانون رفع تداخل اراضی کشاورزی در کشور و به تبع آن، استان کردستان میگذرد و اجرای این قانون در استان به دلایلی با چالشها و مشکلاتی مواجه شده که رفع آنها مستلزم همکاری برخی از دستگاههای اجرایی و کمیسیون اصل 90 مجلس شورای اسلامی است.

ماده 54 قانون رفع موانع تولید رقابتپذیر و ارتقای نظام مالی کشور مصوب سال 1394 به مسئله رفع تداخلات اراضی اختصاص یافت و نقطه عطفی برای حل این معضل چندین ساله بین کشاورزان و دولت بود.
قرار بود تا پایان سال 1402 رفع تداخلات اراضی در کشور به پایان برسد به همین دلیل این مسئله بهطور جدیتر در دستور کار رؤسای سازمانهای جهاد کشاورزی در سراسر کشور قرار گرفت.
از سال 1394 طبق قانون سازمانهای جهاد کشاورزی در استانها مکلف به بررسی پلاکها شدند تا اگر اراضی جزو مستثنیات مردم بوده و به اشتباه در زمان اصلاحات اراضی جزو اراضی ملی آورده شده به مردم بازگردانده شود.
حدود یک دهه از تصویب و ابلاغ این قانون میگذرد و قرار بود سال 1402 هم به پایان برسد و حال بهمنظور کسب اطلاعات بیشتر در این رابطه با رئوف نصری؛ مدیر امور اراضی سازمان جهاد کشاورزی کردستان گفتوگویی انجام دادهایم که شرح آن در ذیل میآید.
* بعد از یک دهه رفع تداخل اراضی کشاورزی در کردستان وضعیت اجرای این طرح چگونه است؟
فرآیند رفع تداخل اراضی کشاورزی به نفع جامعه کشاورزان بوده و از سال 1394 آغاز شده و براساس ماده 54 قانون رفع موانع تولید رقابتپذیر و ارتقای نظام مالی کشور وزارت جهاد کشاورزی مکلف شده با همکاری سازمان ثبت و اسناد کشور اجرای مقررات موازی روی عرصه واحد را تشخیص دهند؛ خروجی رفع تداخل منجر به تثبیت مالکیت دولت یا تثبیت مالکیت اشخاص روی عرصههای که روی آن کار میشود، خواهد شد.
رفع تداخلات هم اراضی ملی، دولتی و هم مستثنیات اشخاص را پوشش کامل داده و نکته حائز اهمیت اینکه رفع تداخل اراضی پلاکمحور است و به هیچ عنوان نمیتوان قسمتی از پلاک را انجام داد و بخشی را نه. در این رابطه در استان با مشکلاتی مواجه هستیم.
* منظورتان از اینکه در ارتباط با برخی از پلاکها در استان مشکلاتی وجود دارد، چیست؟ در این رابطه بیشتر توضیح دهید.
اقدامات مربوطه به پلاکهایی که خارج از حریم شهرهای استان بوده را انجام دادهایم اما در ارتباط با پلاکهایی که در حریم شهرها قرار دارد و مربوط به ادارهکل راه و شهرسازی استان است تاکنون کاری انجام ندادهایم چراکه مستلزم همکاری و همراهی بیشتر این اداره کل است.
ناگفته نماند چون در قانون آمده، رفع تداخلات الزاماً پلاکمحور است و مخالفت هر ارگان و نهادی برخلاف قانون رفع تداخلات است، تاکنون از مجموع پلاکهای موجود در حریم شهرها؛ تعدادی از پلاکها مربوط به اداره کل راه و شهرسازی استان است که باید اقدامات مربوطه به رفع تداخل آنها انجام شود چراکه براساس تفسیر عکسهای هوایی برخی از این پلاکها اگرچه در گذشته سند آن به نام این اداره کل صادر شده اما جزو مستثنیات اشخاص است و قانون اجازه اصلاح آنرا داده است.
انتظار همکاری و همراهی بیشتر از این اداره کل داریم. اراضیای وجود دارد که سند آن به نام منابع طبیعی بوده ولی براساس تفسیر عکسهای هوایی مشخص شد زمین زراعی کشاورز است و اقدام به اصلاح آن کردیم و این مسئله هم باید در ارتباط با اراضی که به نام اداره کل راه و شهرسازی استان در حریم شهرها قرار دارد، انجام شود.
* از ابتدای اجرای این قانون در استان تاکنون رفع تداخلات در چه تعداد از پلاکهای مشمول انجام شده است؟
97 درصد پلاکهای استان مشمول رفع تداخلات شده به عبارتی از هزار و 930 پلاک استان که معادل 903 هزار هکتار از اراضی کشاورزی استان بوده، هزار و 877 پلاک مشمول رفع تداخلات است.
از این تعداد تاکنون 871 پلاک رفع تداخل شده و درنتیجه آن 726 هزار هکتار از اراضی غیرملی (کشاورزی) تثبیت شده؛ فرآیند صدور اسناد این میزان از اراضی کشاورزی رفع تداخل شده در اداره کل ثبت اسناد و املاک استان در حال انجام است.
* افزون بر مورد مذکور، چه مسئلهای دیگری هم وجود دارد که تاکنون 100 درصد تداخل اراضی کشاورزی در استان انجام نشده است؟
محدودیتی که نهتنها برای کردستان بلکه در کل کشور ایجاد شده مربوط به مصوبهای است که سال 1401 در کمیسیون اصل 90 مجلس شورای اسلامی به تصویب رسیده که براساس آن باید رفع تداخلات بر مبنای تصاویر ارتوفتو (orthophoto) عکسهای هوایی مورد تأیید سازمان جغرافیایی انجام شود، این مسئله محدودیتهایی را برای استانهایی با توپوگرافی همچون کردستان ایجاد کرده است.
تا قبل از این مصوبه، براساس تفسیر هر نوع عکس هوایی از دهه 40 اقدام به رفع تداخلات اراضی میکردیم ولی از این سال تاکنون این روند متوقف شده. در حال حاضر از هزار و 6 پلاک باقی مانده، 552 پلاک در استان مشمول این مصوبه کمیسیون اصل 90 است که نمیتوانیم اقدامات مربوط به آنرا انجام دهیم.
از پلاکهای باقیمانده 440 پلاک موجود در چهار شهرستان دیواندره، سقز، کامیاران و بیجار را میتوانیم انجام دهیم که در حال اجرا است. به غیر از اینها در مابقی شهرستانهای استان نمیتوانیم ورود کنیم چراکه مشکل عکس هوایی مورد تأیید سازمان جغرافیایی را داریم ولی در قروه و دهگلان فرآیند رفع تداخل به اتمام رسیده. سازمان جهاد کشاورزی استان بهشدت پیگیر دریافت عکس هوایی مورد تأیید سازمان جغرافیایی است.
* برای شهرستانهایی که مشکل عکس هوایی مورد تأیید سازمان جغرافیایی را دارند چه تدابیری اندیشیدهاید؟ آیا تصاویرارتوفتوی عکسهای هوایی از این شهرستانهای استان وجود دارد؟
رفع تداخلات اراضی بهنوعی اصلاحات اراضی بهشمار میرود و خوشبختانه تاکنون هم این فرآیند در کردستان با کیفیت بالایی انجام شده و از این لحاظ جزو استانهای برتر کشور هستیم. در چند سال اخیر بیش از 720 هزار هکتار از اراضی غیرملی تثبیت شده به عبارتی این میزان سطح از اراضی قبلا ملی بوده و براساس رفع تداخلات حال ثابت شده که مستثنیات اشخاص است. در این بین 10 هزار هکتار هم از مستثنیات اشخاص به اراضی ملی تبدیل شده است.
بحث رفع تداخلات متقاضیمحور نیست و کل فرآیند را سازمان جهاد کشاورزی انجام میدهد و نیاز به مراجعه بهرهبردار و کشاورز نیست و فقط به عکس هوایی استناد میشود.
لازمه ادامه این کار هم رعایت مصوبه کمیسیون اصل 90 است مگر اینکه سازمان جغرافیای و سازمان امور اراضی، تصاویر ارتوفتو عکسهای هوایی استان را در اختیار مار قرار دهند و اگر چنین تصاویری وجود نداشته باشد باید به گونهای با این کمیسیون به توافق رسید.
هر زمان این مصوبه به گونهای برای استانهایی با شرایط توپوگرافی مانند کردستان برداشته شود ما بهسرعت با استناد به عکسهای هوایی دهه 40 که آنرا در اختیار داریم، اقدام به رفع تداخلات در پلاکهای باقیمانده خواهیم کرد.
شناسه خبر 91808